Một ca khám bệnh tại một bệnh viện - Ảnh: DUYÊN PHAN
Xưng hô ra sao khi gặp bác sĩ dấy lên tranh cãi trái chiều từ bạn đọc.
Bác sĩ Hồ Mạnh Tường, tổng thư ký Hội Nội tiết sinh sản và Vô sinh TPHCM, gửi đến Tuổi Trẻ Online bài viết chia sẻ ở góc độ người trong cuộc.
Gọi bác sĩ là "bác", nên không?
Tôi không rõ từ bác sĩ có tự bao giờ, nhưng "bác sĩ' tiếng Việt dùng để chỉ người trực tiếp thăm khám, chẩn đoán, hay trị bệnh cho bệnh nhân.
Từ "bác" trong bác sĩ có nghĩa giống như trong từ "bác học" hay "uyên bác".
Từ "sĩ" nghĩa là người đỗ đạt hay có một năng lực đặc biệt kiểu như trong "tiến sĩ", "nghệ sĩ", "văn sĩ"…
Như vậy từ gọi bác sĩ được dùng như một ý nghĩa tôn trọng một người học rộng, hiểu cao, có năng lực hơn người. Bây giờ có người gọi tắt bác sĩ là "bác", tôi nghĩ là không phù hợp. Vì họ không hiểu hết.
Trên thế giới và ở Việt Nam cũng vậy, học y ra làm bác sĩ thời nào cũng khó và gian truân.
Những học sinh học giỏi hay xuất sắc từ trung học mới đậu vô được các trường y. Học y khoa thì thời gian học dài hơn tất cả các ngành học khác, nước nào cũng vậy.
Đơn cử ở Việt Nam hiện nay, thi vô y đã rất khó rồi. Học mất 6 năm, trong khi các ngành khác học 4 năm.
Thời khóa biểu học y thì suốt tuần sáng chiều suốt 6 năm, đi thực tập bệnh viện, lên giảng đường, tối trực đêm, cuối tuần vẫn học, thi cử triền miên.
Ra trường, còn phải đi học thực hành 1 năm ở bệnh viện (trước đây là 1,5 năm) mới được làm bác sĩ chính thức. Họ thường xuyên đối mặt với bệnh tật, vi trùng, khổ đau, mất mát, chết chóc, nguy hiểm… suốt trong quá trình học và làm việc, cả đời, cho đến khi không làm bác sĩ nữa.
Việc xã hội tôn trọng người bác sĩ và gọi họ một cách trân trọng, tôi nghĩ cũng là phù hợp.
Lý do xói mòn niềm tin của cộng đồng với bác sĩ
Bác sĩ cũng có những "quyền lực" mà nghề nghiệp tạo cho họ, như là có thể tìm hiểu và biết những thông tin cá nhân của người bệnh.
Bác sĩ tiếp cận những gì riêng tư nhất của người bệnh như nhìn hay chạm vào các bộ phận cơ thể của người bệnh… để chẩn đoán và điều trị cho người bệnh, những bí mật và riêng tư mà ngay cả những người thân nhất của bệnh nhân cũng không chắc có được.
Bác sĩ Hồ Mạnh Tường đang tư vấn cho bệnh nhân - Ảnh: NVCC
Bác sĩ có những thời điểm đưa ra những quyết định mang tính sống còn với người bệnh. Việc người bệnh tôn trọng người bác sĩ, ít nhất ở cách xưng hô thì cũng không có gì là quá đáng.
Về mặt chuyên môn, việc giữ được một khoảng cách trong giao tiếp, một mối quan hệ đặc biệt giữa bác sĩ và người bệnh là cần thiết, để bác sĩ thực hiện được công việc của mình một cách chuyên nghiệp và hiệu quả hơn.
Người bệnh cũng nên hiểu là sự chuyên nghiệp và mối quan hệ phù hợp người bệnh và bác sĩ sẽ giúp bác sĩ làm việc tốt hơn và mình sẽ được điều trị tốt hơn.
Khi tôi đi nước ngoài, người nước ngoài khi biết tôi là bác sĩ ở Việt Nam, họ cũng đối xử và xưng hô tôn trọng hơn.
Tôi thấy bệnh nhân bên đó khi gặp bác sĩ họ cũng rất lễ phép và bao giờ cũng gọi là "doctor" một cách tôn trọng. Tôi nghĩ ở một xã hội văn minh, phát triển, điều đó là bình thường và thể hiện một văn hóa giao tiếp chuẩn mực.
Theo tôi, có một vấn đề hiện nay làm suy giảm hình ảnh của người bác sĩ và xói mòn niềm tin của cộng đồng vào bác sĩ. Chủ yếu do việc dịch vụ hóa và thương mại hóa nhanh các dịch vụ y tế và các cơ sở y tế.
Chủ của các cơ sở y tế giờ là những nhà kinh doanh chuyên nghiệp, họ đầu tư bệnh viện để kiếm tiền và bác sĩ trở thành người làm thuê, phải tuân theo mệnh lệnh của người chủ, hoặc một số bác sĩ muốn làm giàu nhanh bằng nghề y, đã làm xấu đi hình ảnh của người bác sĩ, biến việc chăm sóc y tế thành một dịch vụ tầm thường, tiền trao cháo múc.
Việc tôn trọng, xưng hô đúng mực giữa người bệnh và bác sĩ cũng bị xuống cấp theo. Đây cũng là lý do mà ở các xã hội phát triển, thu nhập bác sĩ bao giờ cũng khá cao so với các ngành nghề còn lại.
Điều đó luôn giữ bác sĩ khỏi áp lực lớn của cơm áo gạo tiền và giúp họ dễ được tôn trọng hơn và hành nghề tốt hơn, người bệnh có lợi hơn, và cuối cùng xã hội có lợi hơn.
Đăng ký tại đây
Bình luận hay