​Các tai biến sản khoa nguy hiểm

Thời kỳ mang thai, sản phụ có thể gặp những tai biến như: nhau tiền đạo, nhau bám thấp, nhau bong non… Trong lúc chuyển dạ, có thể bị băng huyết, vỡ tử cung, thuyên tắc ối. Sau khi sinh khoảng 6 tuần, sản phụ vẫn có nguy cơ bị băng huyết và nhiễm trùng hậu sản. Riêng tai biến sản giật có thể xuất hiện ở sản phụ mang thai từ tuần thứ 20 trở lên nhưng cũng có thể xuất hiện trong lúc sanh và sau khi sanh.

Trong các tai biến sản khoa kể trên thì có 5 tai biến đặc biệt nguy hiểm vì không thể tiên lượng trước được và nguy cơ đe dọa tính mạng của cả sản phụ lẫn thai nhi là: thuyên tắc ối, vỡ tử cung, băng huyết sau sinh, sản giật và nhau bong non.

Thuyên tắc ối là một tai biến sản khoa rất hiếm gặp và rất nguy hiểm. Tần suất thuyên tắc ối khoảng 1/8.000 - 1/80.000 ca sinh, tỉ lệ tử vong mẹ khoảng 80%. Thuyên tắc ối thường xảy ra ở giai đoạn chuyển dạ, sổ thai hoặc sau sổ nhau.

Ngoài ra, thuyên tắc ối cũng có thể xảy ra khi nạo phá thai, tiêm dung dịch hủy thai, truyền dịch vào buồng ối để điều trị thiểu ối nặng trong chuyển dạ, chọc dò ối, mổ lấy thai, bóc nhau… Đây là tai biến sản khoa không thể tiên lượng được, không thể phòng ngừa được và không thể điều trị được.

Vỡ tử cung thường xảy ra trong thời kỳ chuyển dạ đẻ nhưng cũng có thể xảy ra trong thời kỳ mang thai. Trong lúc chuyển dạ, cơn co bóp tử cung tăng quá mức nhưng vẫn không đẩy thai nhi ra được vì đường ra bị cản trở, đoạn dưới của tử cung sẽ mỏng quá mức rồi vỡ.

Thai chui ra ngoài tử cung qua chỗ vỡ và nằm trong ổ bụng. Vỡ tử cung thường xảy ra ở trường hợp thai quá to, ngôi thai bất thường (ngôi ngang), đa thai hoặc có vết mổ ở tử cung. Tai biến này có tỷ lệ tử vong rất cao với cả mẹ và con.

Băng huyết sau sinh thường xảy ra trong vòng 24 giờ đầu sau khi sinh. Sản phụ được xác định là bị băng huyết sau sinh nếu như lượng máu tiếp tục ra trên 500ml sau sinh ngã âm đạo hoặc trên 1.000ml sau mổ lấy thai.

Tuỳ thuộc vào mức độ mất máu và việc hồi sức, cầm máu có kịp thời hay không mà băng huyết sau sinh có thể gây ra nhiều biến chứng nặng, nhẹ khác nhau: choáng do giảm thể tích tuần hoàn, đưa đến suy thận, suy đa cơ quan và có thể tử vong; dễ nhiễm trùng hậu sản; thiếu máu; viêm tắc tĩnh mạch; hội chứng Sheehan (do hoại tử tuyến yên dẫn đến suy nhược, gầy ốm, rụng lông tóc, mất sữa, vô kinh); không thể có thêm con trong trường hợp phải cắt tử cung. Băng huyết sau sinh thường gặp ở những thai phụ sinh nhiều lần, con to, nạo thai nhiều lần, có vết mổ ở tử cung.

Sản giật là biến chứng của những rối loạn tăng huyết áp trong thời kỳ mang thai mà biểu hiện lâm sàng bằng những cơn co giật liên tục rồi kết thúc bằng hôn mê. Biến chứng xuất huyết não có thể xảy ra ngay khi lên cơn co giật, làm sản phụ hôn mê sâu kéo dài và tử vong.

Ngoài ra, trong những cơn co giật nặng, sản phụ có thể tự cắn vào lưỡi làm chảy máu, máu có thể tràn vào thanh quản và phổi, gây tử vong vì ngạt thở. Sản giật có thể xảy ra trước, trong và sau khi sinh.

Nhau bong non là trường hợp nhau bám đúng vị trí nhưng bị bong sớm trước khi thai nhi được sổ ra ngoài, do có sự hình thành khối huyết tụ sau. Khối huyết tụ lớn dần làm bong bánh nhau ra khỏi thành tử cung, cắt đứt sự nuôi dưỡng giữa mẹ và thai nhi, gây tử vong cho thai nhi và đe dọa tính mạng người mẹ do tình trạng mất máu, biến chứng rối loạn đông máu hay vô niệu. Tình trạng này thường xảy ra trong 3 tháng cuối thai kỳ, hoặc trong lúc chuyển dạ.

Để phòng tránh các tai biến sản khoa, phụ nữ mang thai cần thăm khám định kỳ và có chế độ ăn uống, sinh hoạt hợp lý.