Bộ Y tế: Sơ cấp cứu là 'chìa khóa' sống còn

Sơ cứu, cấp cứu kịp thời tại nơi làm việc giúp mang lại cơ hội cứu sống hoặc giảm thiểu các nguy cơ biến chứng trong trường hợp tai nạn hoặc có vấn đề sức khỏe cấp tính xảy ra. Việc tổ chức huấn luyện sơ cấp cứu thuộc trách nhiệm của cơ sở lao động.

Tận dụng được thời gian vàng

Theo Bộ Y tế, sơ cứu, cấp cứu tại nơi làm việc là một khâu quan trọng trong chăm sóc sức khỏe ban đầu, bao gồm các biện pháp cấp cứu được sử dụng tại chỗ nhằm mục đích duy trì sự sống, tránh cho nạn nhân không bị nặng thêm và tạo điều kiện cho việc bình phục sớm. Làm tốt các bước sơ cứu, cấp cứu ban đầu sẽ tận dụng được thời gian vàng, giúp giảm tỉ lệ tử vong và tránh các di chứng về sau cho nạn nhân.

Trong 14 kỹ thuật sơ cứu, cấp cứu cơ bản, báo Tuổi Trẻ trích thông tin về các kỹ thuật đối với vấn đề sức khỏe/tai nạn thường gặp ở tất cả cơ quan, đơn vị.

Sơ cấp cứu ngừng tuần hoàn

- Dấu hiệu nhận biết: Nạn nhân đột ngột mất ý thức, không bắt được mạch lớn (cảnh hoặc bẹn), ngừng thở hoặc thở ngáp (dưới 10 lần/phút). Chỉ cần thấy thở ngáp là đã xác định ngừng tuần hoàn.

- Nguyên tắc sơ cấp cứu: Thời gian đầu rất quan trọng, 4 phút đầu được gọi là "Thời gian vàng". Cần cấp cứu tại chỗ đúng kỹ thuật, không di chuyển nạn nhân nếu không cần thiết. Cứ tiếp tục sơ cứu cho đến khi có sự trợ giúp từ nhân viên y tế.

- Kỹ thuật ép tim ngoài lồng ngực: Vị trí ép tim đoạn 1/2 dưới xương ức hoặc giữa 2 núm vú (nam giới). Đặt gốc lòng bàn tay lên vị trí ép tim, hai tay chồng lên nhau, duỗi thẳng cánh tay thành một góc 90 độ so với lồng ngực. Ép mạnh xuống với lực từ nửa thân người, không chỉ dùng lực tay. Độ lún ít nhất 5cm, tốt nhất 5-6cm. Sau mỗi lần ép, để lồng ngực nở ra hoàn toàn. Tần số ép 100-120 lần/phút.

- Kỹ thuật thổi ngạt hỗ trợ hô hấp: Dùng tay bịt mũi, kéo hàm dưới của bệnh nhân để mở miệng và thổi qua miệng đến hết hơi. Quan sát lồng ngực, nếu thấy di chuyển lên xuống là đạt yêu cầu. Tần số thổi ngạt: mỗi 5-6 giây 1 lần (10-12 lần/phút).

Sơ cấp cứu ngộ độc thực phẩm

- Dấu hiệu nhận biết: Các triệu chứng ngộ độc thực phẩm có thể xuất hiện sau vài phút, vài giờ, hoặc thậm chí lên đến một ngày, tùy thuộc vào nguyên nhân gây ngộ độc. Những dấu hiệu thường gặp bao gồm: buồn nôn và nôn ngay lập tức, có thể nôn ra máu; đau bụng dữ dội; tiêu chảy nhiều, có thể có máu; đôi khi có sốt cao trên 38°C.

Những triệu chứng nghiêm trọng hơn do mất nước và rối loạn điện giải có thể biểu hiện như tiểu ít, nước tiểu có màu vàng đậm; miệng và môi khô, cảm giác khát nước; da nhăn nheo, mắt trũng; mạch nhanh, thở gấp, sốt, mệt mỏi, lơ mơ, co giật; không cảm nhận được mạch; ra mồ hôi lạnh, da tái nhợt.

- Kỹ thuật sơ cấp cứu: Để ổn định các chức năng sống, điều quan trọng là phát hiện kịp thời các dấu hiệu nặng và xử trí theo thứ tự ưu tiên. Nếu nạn nhân có dấu hiệu khó thở, cần đảm bảo hô hấp bằng cách cho họ nằm nghiêng, tránh tình trạng tụt lưỡi hay sặc vào đường thở (theo quy trình ABCDE).

Tiến hành loại bỏ chất độc ra khỏi cơ thể bằng cách gây nôn. Cho nạn nhân uống một ly nước muối loãng (0,9%), sau đó dùng ngón trỏ kích thích vào cuống lưỡi để gây cảm giác nôn. Việc nôn càng nhiều càng tốt sẽ giúp loại bỏ phần lớn chất độc ra khỏi cơ thể.

Lưu ý: Đặt người bệnh ở tư thế nằm nghiêng an toàn để tránh chất độc bị trào ngược vào đường thở. Nếu nạn nhân đã rơi vào trạng thái hôn mê, tuyệt đối không kích nôn vì có thể gây sặc, ngạt thở. Đặc biệt, đối với trường hợp nuốt phải chất axit hoặc kiềm, tuyệt đối không gây nôn vì điều này có thể làm tổn thương nặng hơn.

Sơ cấp cứu vết thương bỏng

- Dấu hiệu nhận biết: Bỏng nông (da ửng đỏ như tắm nắng, có nốt phỏng), bỏng sâu (vết bỏng hoại tử, lột da, khô đen mất cảm giác, các ngón co quắp).

- Kỹ thuật sơ cứu bỏng do nhiệt: Với bỏng nhỏ cần đảm bảo an toàn, dùng nước lạnh làm mát vết bỏng trong ít nhất 10 phút. Không dùng đá lạnh. Băng vết bỏng bằng băng sạch.

Bỏng lớn cần đưa nạn nhân đến nơi an toàn, gọi cấp cứu ngay. Nếu bỏng do lửa, hướng dẫn nạn nhân dập lửa bằng cách nằm xuống và lăn trên mặt đất. Dùng mền ướt trùm lên người nạn nhân, sau đó tháo trang sức và quần áo dính vào da. Ngâm vết bỏng dưới nước sạch càng sớm càng tốt, ít nhất 10 phút. Sau đó băng vết bỏng bằng băng sạch, không dùng thuốc sát khuẩn tại chỗ.

- Kỹ thuật sơ cứu bỏng do hóa chất: Rửa ngay vết bỏng dưới vòi nước sạch càng lâu càng tốt. Tháo bỏ quần áo dính hóa chất cẩn thận, không dùng tay trần. Nếu có máu, băng vết bỏng bằng bông sạch, không băng quá chặt. Nếu không có băng, dùng vải sạch hoặc túi đựng thực phẩm PVC trong suốt để che vết thương. Sau khi sơ cứu, chuyển nạn nhân đến cơ sở y tế ngay để điều trị tiếp.

Không dùng đá lạnh hoặc thuốc không thích hợp (dầu, nước mắm, lá cây) để bôi lên vết bỏng. Không dùng các dung dịch sát khuẩn (cồn 70 độ, betadine, oxy già) để rửa vết bỏng. Nên để vết bỏng hở và không che phủ.

Nuốt khó - nuốt nghẹn chớ coi thường, có kỹ năng sơ cấp cứu ai cũng nên biết

Nuốt nghẹn là hiện tượng có thể gặp ở hầu hết mọi người, tuy nhiên hay gặp nhất là người cao tuổi. Việc xử trí cấp cứu ngay tại chỗ cho người bệnh bằng cách khai thông đường thở vô cùng quan trọng.