Bệnh thực quản Barrett

Ảnh minh họa. Nguồn: mayoclinic.org

Trong bệnh thực quản Barrett, các tế bào ở đoạn dưới thực quản bị biến đổi. Nguyên nhân chính là do sự trào ngược kéo dài của acid từ dạ dày lên thực quản. Thực quản Barrett làm tăng nguy cơ ung thư thực quản nhưng nguy cơ này thấp. Tuy nhiên, bạn được khuyên làm nội soi thường xuyên để phát hiện những thay đổi tiền ung thư của những tế bào thực quản. Khi thay đổi tiền ung thư được phát hiện, điều trị cắt bỏ khối tế bào tiền ung thư có thể được xem xét.

Khái niệm về thực quản và dạ dày

Khi chúng ta ăn, thức ăn xuống thực quản, và dạ dày. Tế bào trên thành dạ dày tiết ra acid và những hóa chất khác giúp tiêu hóa thức ăn. Tế bào dạ dày cũng tạo nên lớp chất nhầy dày nhằm bảo vệ chúng khỏi sự phá hủy gây ra bởi acid. Những tế bào trên thành thực quản thì khác và chúng ít được bảo vệ khỏi acid.

Cơ vòng tâm vị nối giữa thực quản và dạ dày hoạt động như van 1 chiều. Nó giãn ra cho phép thức ăn xuống dạ dày, khi bình thường, chúng siết chặt lại và không cho thức ăn cũng như acid trào ngược lên thực quản.

Thực quản Barrett là gì?

Thực quản Barrett là tổn thương ở 1/3 dưới thực quản, được đặt tên theo vị bác sĩ đầu tiên đã mô tả nó.

Những tế bào niêm mạc (thượng bì) của thực quản bình thường có màu trắng hồng, gồm những tế bào lát. Những tế bào niêm mạc của vùng thực quản Barrett thì cao, màu đỏ (tế bào trụ). Những tế bào trụ này tương tự như tế bào niêm mạc của dạ dày.

Thực quản Barrett có nguy hiểm gì?

Những tế bào thay đổi trong thực quản Barrett không phải là ung thư. Tuy nhiên, những tế bào này có nguy cơ chuyển thành ung thư về sau cao hơn so với những tế bào thực quản bình thường. Những thay đổi của tế bào trong thực quản Barrett có thể phát triển thành loạn sản. Một tế bào loạn sản là tế bào bất thường, không phải là ung thư nhưng có khả năng thành ung thư cao hơn những tế bào khác. Tế bào loạn sản thường được gọi là tế bào tiền ung thư.

Loạn sản có rất nhiều mức độ từ loạn sản nhẹ đến loạn sản nặng. Những tế bào thuộc nhóm loạn sản nặng có nguy cơ cao chuyển thành ung thư trong tương lai.

Nhưng lưu ý: Nếu bạn có thực quản Barrett, cơ hội để nó diễn tiến thành loạn sản, rồi loạn sản nặng, và sau đó là ung thư, là thấp. Trong đa số trường hợp, sự thay đổi trong tế bào duy trì hằng định, và không tiến triển. Ở những bệnh nhân Barrett thực quản, tỉ lệ mắc ung thư thực quản được chẩn đoán mới mỗi năm là 0,5%, cao hơn gấp 40-50 lần tỉ lệ ở người thường.

Nguyên nhân gây thực quản Barrett và tần suất bệnh?

Đa số trường hợp do tình trạng trào ngược kéo dài của acid từ dạ dày lên thực quản. Acid này kích thích lớp niêm mạc của phần thấp thực quản và gây ra viêm thực quản dẫn đến thay đổi các tế bào niêm mạc thực quản như đã mô tả ở trên.

Cứ 20 người có trào ngược acid kéo dài nhiều năm thì có 1 người sẽ chuyển thành thực quản Barrett. Tuy nhiên, một số người có triệu chứng trào ngược khá nhẹ trong nhiều năm vẫn có thể phát triển thành thực quản Barrett.

Thực quản Barrett dường như xuất hiện ở nam giới nhiều hơn nữ giới ở độ tuổi từ 50 đến 70 tuổi. Yếu tố nguy cơ khác của thực quản Barrett là hút thuốc lá và thừa cân (đặc biệt là tích tụ nhiều mỡ quanh vùng eo).

Triệu chứng

Thực quản Barrett bản thân nó không gây ra triệu chứng gì. Tuy nhiên, bạn thường có những triệu chứng của quá trình trào ngược acid kéo dài. Các triệu chứng này bao gồm:

- Ợ nóng là triệu chứng thường gặp. Đó là cảm giác trào lên từ vùng bụng trên hoặc vùng ngực dưới đến cổ họng.

- Đau vùng ngực sau xương ức và vùng bụng trên.

- Buồn nôn.

- Thấy chua miệng.

- Đầy hơi.

- Ợ hơi hay ợ chua.

- Đau rát khi nuốt thức uống nóng.

Giống với ợ nóng, những triệu chứng này có xu hướng đến rồi qua, và tăng lên sau bữa ăn. Những người có thực quản Barrett thường có tiền sử về các triệu chứng liên quan đến trào ngược acid và viêm thực quản.

Chẩn đoán thực quản Barrett

Nội soi dạ dày

Bạn có thể được nội soi dạ dày nếu bạn có triệu chứng trào ngược nhiều và dai dẳng. Ống soi mềm được đưa qua miệng, xuống thực quản vào lòng dạ dày, để nhìn thấy hình ảnh trong lòng ống tiêu hóa. Đây là xét nghiệm để chẩn đoán thực quản Barrett. Sự thay đổi màu sắc của lớp niêm mạc đoạn dưới thực quản từ màu trắng hồng bình thường sang màu đỏ, gợi ý nhiều đến thực quản Barrett đã và đang tiến triển.

Sinh thiết

Nếu kết quả nội soi dạ dày nghi ngờ thực quản Barrett, khi đó một vài mẩu mô nhỏ tại lớp niêm mạc thực quản sẽ được lấy trong lúc làm nội soi dạ dày. Chúng sẽ được gửi đến phòng xét nghiệm để soi dưới kính hiển vi. Những tế bào hình trụ đặc trưng đã được mô tả ở trên, sẽ xác nhận chẩn đoán. Các tế bào cũng được kiểm tra xem liệu chúng có biểu hiện những dấu hiệu của loạn sản.

Điều trị thực quản Barrett

Điều trị trào ngược

Bạn thường sẽ được khuyên sử dụng thuốc ức chế acid suốt đời. Hiện vẫn chưa rõ liệu điều trị trào ngược acid có giúp điều trị thực quản Barrett và nhiều nghiên cứu đang được tiến hành. Tuy nhiên, điều trị này giúp giảm những triệu chứng mà bạn đang có.

Theo dõi

Khi bạn đã được chẩn đoán mắc thực quản Barrett, bạn được khuyên nội soi dạ dày và sinh thiết định kỳ thường xuyên nhằm theo dõi tình trạng bệnh. Mẫu sinh thiết nhằm phát hiện liệu loạn sản đã phát triển trong những tế bào, đặc biệt là loại loạn sản mức cao.

Khoảng thời gian chính xác làm định kỳ nội soi dạ dày và lấy mẫu sinh thiết có thể khác nhau giữa các bệnh nhân. Có thể mỗi 2-3 năm nếu không có tế bào loạn sản. Một khi tế bào loạn sản được phát hiện, bạn cần kiểm tra tầm mỗi 3-6 tháng. Nếu loạn sản mức cao phát triển, bạn có thể được đề nghị cắt hớt phần niêm mạc thực quản loạn sản.

Tuy nhiên, giá trị của việc theo dõi vẫn còn đang tranh cãi, nếu thực hiện thì thực hiện thường xuyên ra sao. Ngắn gọn, một vài bác sĩ cho rằng hầu hết những người có thực quản Barrett không tiến triển thành ung thư, rất ít trường hợp loạn sản mức cao. Hơn nữa, biến chứng có thể xảy ra khi nội soi dạ dàyvà việc điều trị phẫu thuật cắt hớt niêm mạc có một số nguy cơ biến chứng. Vì vậy, trên thực tế, lợi ích và nguy cơ của việc theo dõi đang còn tranh cãi. Bác sĩ sẽ tư vấn điều nào là tốt nhất trong trường hợp của bạn.

Phẫu thuật có thể được cân nhắc

Nếu bạn có loạn sản mức cao và hoặc ung thư thực quản, phương pháp chữa trị truyền thống là phẫu thuật cắt bỏ phần thực quản. Đây là một cuộc phẫu thuật lớn và biến chứng sau phẫu thuật đôi khi nghiêm trọng và đe dọa tính mạng, không phải là hiếm. Nhưng nhớ rằng hầu hết những người có thực quản Barrett không cần phải mổ cắt phần thực quản. Những phương pháp mới đang phát triển gần đây trở thành những lựa chọn phổ biến hơn, nếu bạn có loạn sản mức cao hoặc ung thư giai đoạn sớm.

Phương pháp điều trị mới

Rất nhiều cách để loại bỏ các tế bào loạn sản khỏi lớp niêm mạc thực quản (hoặc thậm chí ung thư giai đoạn sớm chỉ mới ảnh hưởng lớp niêm mạc thực quản) qua kênh thao tác của ống nội soi mềm. Bao gồm:

Quang liệu pháp

Đây là một dạng điều trị bằng laser. Nó từng được sử dụng trước kia nhưng đang được thay thế rộng rãi bằng phương pháp cắt đốt bằng sóng tần số cao.

Cắt đốt bằng sóng tần số cao

Điều trị này sử dụng một cuộn dây năng lượng tần số cao được đưa đến vùng thực quản bất thường, phát ra năng lượng nhiệt để phá hủy các tế bào loạn sản. Sau đó, lớp niêm mạc thực quản sẽ tự tái tạo bằng sự phân chia của những tế bào bình thường .

Đông huyết tương bằng argon

Điều trị này sử dụng khí argon cùng với dòng điện để đốt những tế bào loạn sản.

Cắt hớt niêm mạc qua nội soi

Phần niêm mạc loạn sản sẽ được tách khỏi mô bên dưới bằng dung dịch và cắt hớt bằng dây thắt qua kênh thao tác của ống nội soi.

Phương pháp điều trị tốt nhất cho bệnh Barrett thực quản vẫn còn đang được nghiên cứu. Nếu bạn được chẩn đoán thực quản Barrett, bác sĩ sẽ có thể giúp bạn cập nhật những thông tin về ưu và khuyết điểm của việc theo dõi. Họ cũng có thể tư vấn về tình hình hiện tại về các lựa chọn điều trị khác nhau nếu bạn có tế bào loạn sản.

Lưu ý lâu dài quan trọng

Nếu bạn có thực quản Barrett và bạn xuất hiện bất kỳ triệu chứng mới nào, ví dụ sụt cân, ói ra máu hoặc nuốt khó, bạn nên đến khám bác sĩ ngay lập tức. Đó là những triệu chứng bạn có thể mắc phải như là biến chứng của trào ngược dạ dày thực quản và thực quản Barrett. Những biến chứng này thì hiếm nhưng có thể bao gồm loét hoặc ung thư thực quản.