Bé gái chằng chịt vết thương vì dính vào sứa biển

Sứa biển có chứa nhiều độc tố

Theo lời kể của mẹ bé, trong chuyến đi biển cùng gia đình, khi bé đang vui chơi với sóng biển thì thấy có vật thể dạt lại gần. Vật thể trong suốt (loài sứa biển) rất đẹp nên bé đã vòng tay ôm.

Sau đó bé bị tổn thương da nặng, bao gồm rát đỏ, sẩn đỏ, mụn nước, phỏng nước thành vệt, sưng nề, trợt rỉ dịch, viêm tấy, kèm theo ngứa, bỏng rát, châm chích tại vùng cẳng tay và mu bàn tay hai bên, ở vị trí tiếp xúc với xúc tu sứa.

Các bác sĩ khoa da liễu và khoa cấp cứu và chống độc Bệnh viện Nhi trung ương kết hợp điều trị cho trẻ với các biện pháp kháng sinh toàn thân, thuốc giảm viêm, giảm ngứa, thuốc bôi và chăm sóc tại chỗ, tình trạng của bé đã dần cải thiện, vị trí vùng da tổn thương hết sưng nề, không còn trợt rỉ dịch.

Các bác sĩ cảnh báo mùa du lịch biển đang đến gần, để tránh những tai nạn do sứa biển gây ra người dân cần chú ý.

ThS Trần Thị Thùy Trang, khoa da liễu Bệnh viện Nhi trung ương, cho hay sứa có thể có các độc tố như:

Độc tố protein: có thể phá vỡ màng tế bào, tác động đến hệ thần kinh hoặc cản trở hoạt động của tế bào và mô, như phá vỡ các kênh ion, gây đau và tổn thương mô.

Enzyme (men): các men có trong nọc độc sứa có khả năng phá vỡ tế bào và mô, gây tổn thương cục bộ.

Chất gây dị ứng gây ra các triệu chứng như ngứa, sưng nề, phát ban da và trong trường hợp nghiêm trọng sẽ gây tình trạng phản vệ, thậm chí sốc.

Những loại sứa độc cần chú ý

Tùy theo loại sứa có độc chất cao hay thấp mà khi tiếp xúc sẽ có những biểu hiện khác nhau. Tại Việt Nam, các nhà hải dương học cho biết loài sứa độc bao gồm sứa lửa, sứa bắp cày và sứa vòng.

- Sứa lửa (Physalia physalis) có các xúc tu chứa độc tố gây đau rát, bỏng da, thậm chí gây tử vong cho người tiếp xúc do có chứa độc tố physaliatoxin.

Khi da tiếp xúc với sứa lửa, triệu chứng đầu tiên là đau và bỏng rát như lửa đốt. Sau đó, các vết quật của sứa lửa trên cơ thể có màu đỏ hoặc nâu tím, phồng rộp, nổi bọng nước.

Trường hợp nặng, vị trí cơ thể người tiếp xúc sứa lửa sẽ sưng phù, xuất huyết dưới da, loét và hoại tử da. Triệu chứng có thể kéo dài đến 1-2 tuần. Một số trường hợp nặng hơn với các biểu hiện khó thở, buồn nôn, tăng nhịp tim, đau ngực, tiêu chảy và sốc phản vệ.

- Sứa bắp cày (Chironex fleckeri) được xem là loại sứa độc nhất trong số các loài sứa hộp. Triệu chứng da khi tiếp xúc sứa bắp cày là rát bỏng như chạm vào thanh sắt nung nóng, đau nhức dữ dội. Vùng da tiếp xúc nhanh chóng xuất hiện dấu hiệu phồng rộp, đỏ đậm hoặc tím bầm.

- Sứa vòng (Linuche unguiculata) có màu trong suốt nhưng thường thấy màu nâu cam từ tảo cộng sinh trên thân mình sứa. Vùng da tiếp xúc với sứa vòng là sẽ đau dữ dội hàng giờ với rát đỏ, sưng tấy và phồng rộp. Các triệu chứng này nếu không nghiêm trọng sẽ thuyên giảm sau vài ngày. Trường hợp nghiêm trọng có thể gây viêm loét, hoại tử da.

Cách xử lý ban đầu khi bị sứa "đốt"

• Khi trẻ đã tiếp xúc với sứa biển, nếu có một trong các biểu hiện như buồn nôn, nôn, khó thở, đau ngực, tím tái, phụ huynh cần bình tĩnh, gọi hỗ trợ từ nhân viên y tế gần nhất.

• Cố gắng giữ cho trẻ hạn chế cử động, hạn chế chà xát vào vùng da đã tiếp xúc với sứa. Sau đó ngay lập tức lấy con sứa ra khỏi cơ thể của trẻ. Lưu ý nhớ đeo găng tay hoặc lót tay bằng túi ni lông để hạn chế tối đa việc tiếp xúc với độc tố tiết ra từ xúc tu của sứa.

• Rửa sạch vết thương với nước biển, chú ý không rửa bằng nước ngọt do việc thay đổi áp suất có thể kích thích xúc tu còn trên da giải phóng độc tố. Nếu có sẵn giấm (acid acetic 3-5%), có thể rửa vùng tổn thương với giấm trong vòng 30 giây để ức chế tế bào giải phóng độc tố trên các xúc tu sứa.

• Sử dụng những vật dụng sẵn có như thìa, thẻ cạo nhẹ nhàng lên vết sứa tiếp xúc để loại bớt những tế bào độc của sứa trên da.

• Có thể giảm đau bằng việc chườm ấm hoặc xả dưới vòi nước ấm (khoảng 40-45 độ) trong vòng 20 phút hoặc chườm đá bọc trong túi ni lông sạch. Thuốc giảm đau dễ tìm như ibuprofen hoặc paracetamol.

• Làm dịu tổn thương da bằng kem/nhũ tương dưỡng ẩm, giảm ngứa, giảm sưng đau bằng kem chứa thành phần corticoid, kháng histamin.

• Chú ý không bôi đắp lá, thuốc không rõ loại, hay rửa vết thương bằng nước tiểu vì có thể gây ra tình trạng nặng hơn, thương tổn lan rộng hoặc nhiễm trùng tổn thương.

• Sau khi xử lý ban đầu, trẻ cần được đưa đến khám tại các cơ sở y tế để được đánh giá mức độ nặng, điều trị chăm sóc vết thương kịp thời, tránh các biến chứng không mong muốn.

Mùa tắm biển, cẩn trọng với sứa lửa

Bị sứa lửa đốt khi tắm biển ngày hè, nếu không được xử lý, điều trị kịp thời sẽ dẫn đến nhiều hậu quả nguy hiểm cho sức khỏe.