Bầu cử địa phương Campuchia: Chờ màn so găng đầu tiên

Một người trẻ ủng hộ đảng đối lập Cứu nguy dân tộc (CNRP) trong cuộc tuần hành chiều 2-6 ở thủ đô Phnom Penh - Ảnh: Reuters

Cho đến thời điểm hiện tại, cuộc đua chính vẫn là màn song đấu giữa Đảng nhân dân Campuchia (CPP) của Thủ tướng Hun Sen và Đảng cứu nguy dân tộc Campuchia (CNRP) do ông Kem Sokha đứng đầu.

Ngay cả khi điểm bỏ phiếu cuối cùng ở Campuchia đóng cửa vào ngày hôm nay, cuộc đua sẽ chỉ kết thúc vào tháng 7-2018, thời điểm cuộc tổng tuyển cử diễn ra. Nói một cách khác, ngoài tầm quan trọng của kết quả bầu cử hôm nay sẽ là một chỉ báo rõ ràng những gì quốc gia này có thể đối mặt trong cuộc tổng tuyển cử năm tới.

Trọng điểm nông thôn

Cách đây 4 năm, kết quả bất ngờ trong cuộc tổng tuyển cử đã đặt đảng cầm quyền CPP và Thủ tướng Hun Sen vào thách thức chưa từng có kể từ khi ông lên nắm quyền. CPP giành chiến thắng trước CNRP với cách biệt sát sao 13 ghế tại Quốc hội.

Một cuộc khủng hoảng chính trị đã bên bờ vực ở Xứ Chùa tháp nếu không xuất hiện vai trò trung gian của Quốc vương Norodom Sihamoni.

Cử tri nông thôn đã “cứu” Thủ tướng Hun Sen trong cuộc tổng tuyển cử 2013. Bản đồ kết quả cuộc bầu cử 4 năm trước cho thấy CNRP giành thắng lợi tại Phnom Penh và các tỉnh lân cận thủ đô trong khi sự ủng hộ dành cho CPP đến từ tất cả các tỉnh nông thôn còn lại.

Điều đáng nói khi đó là CNRP đã giành chiến thắng tại những khu vực có nhiều ghế nhất trong quốc hội, bao gồm cả Kampong Cham, tỉnh có số ghế đại biểu nhiều nhất (18 ghế).

Thủ tướng Campuchia Hun Sen trong cuộc tuần hành chiều 2-6 ở thủ đô Phnom Penh - Ảnh: Reuters

Ông Kem Sokha, lãnh đạo mới của CNRP, năm nay cũng có xu hướng đổ về các vùng nông thôn. Rất khó để đánh giá CPP hay CNRP sẽ giành chiến thắng trong cuộc bầu cử cấp phường xã bởi ở thời điểm cuộc bầu cử năm 2012, CNRP còn chưa xuất hiện.

Năm 2013, đảng Sam Rainsy và đảng Nhân quyền sáp nhập trở thành CNRP và ngay lập tức thách thức quyền lực của CPP trong cuộc tổng tuyển cử.

Vậy nên, kết quả cuộc bầu cử phường xã năm nay sẽ cho thấy tiềm lực vận động của CNRP ở các khu vực nông thôn ra sao. Đây sẽ là chỉ dấu quan trọng để dự đoán các diễn biến tiếp theo trong cuộc tổng tuyển cử 2018.

Quốc hội Campuchia hiện nay gồm 123 ghế với 68 ghế thuộc về CPP và 55 ghế của CNRP. Thủ đô Phnom Penh tuy đông dân, nhưng xét về số ghế tại Quốc hội lại chỉ nhỉnh hơn Prey Veng - một tỉnh biên giới đúng một ghế (12 so với 11).

Một cuộc tranh luận gần đây đã nổ ra tại Campuchia về số ghế phân bổ trong Quốc hội theo từng địa phương. Trong đó có ý kiến đề nghị Phnom Penh nên được 15 ghế còn Prey Veng chỉ nên hưởng 8 ghế trong quốc hội.

Các nhân tố mới: người trẻ và mạng xã hội

Đảng CPP của Thủ tướng Hun Sen đang giành được cảm tình của nhiều người trẻ trong cuộc bầu cử cấp phường xã năm nay. Trong ảnh: Những người trẻ ủng hộ ông Hun Sen trong cuộc tuần hành chiều 2-6 - Ảnh: Reuters

Dân số Campuchia rất trẻ: 31% dưới 14 tuổi và độ tuổi trung bình là 24, theo tạp chí The Diplomat. Tìm hiểu sự thay đổi nhân khẩu học giữa hai cuộc tổng tuyển cử 2013 và 2017 sẽ bổ sung cho các phân tích xã hội tổng thể.

Kết quả của cuộc bầu cử phường xã năm nay nếu được phân tích theo góc độ nhân khẩu học sẽ giúp các đảng phái ở Campuchia xác định được đối tượng cử tri chủ yếu. Từ đó sẽ biết được quan điểm chính trị và những vấn đề được nhóm cử tri này quan tâm.

Trong cuộc tổng tuyển cử năm 2013, 36% cử tri đi bầu dưới 30 tuổi, 1,5 triệu người đủ quyền cử tri tham gia bỏ phiếu. Ngày càng nhiều người trẻ ở Campuchia tiếp cận được với các nguồn thông tin mở và nhận thức được các vấn đề nhạy cảm của đất nước.

Nói như ông Marc Pinol, chuyên viên nghiên cứu tại Viện hợp tác và hòa bình Campuchia (CICP) tại Phnom Penh: “Những người trẻ Campuchia đem lại sự trưởng thành cho hệ thống chính trị và bầu cử, nhưng cần phải xem họ có dám vượt qua sợ hãi và tiếng nói của họ có đủ sức nặng để được lắng nghe hay không”

Sự bùng nổ của Facebook và các mạng xã hội khác ở Campuchia có ảnh hưởng không nhỏ đến cách thức vận động tranh cử. Từ chỗ chỉ là một phương tiện kết nối trò chuyện để giải trí, Facebook đã trở thành kênh thông tin được sử dụng nhiều thứ hai sau truyền thông đại chúng.

Được ví như “nền dân chủ điện tử” tại Campuchia, Facebook tạo ra những cách thức tương tác mới, là công cụ truyền thông mang tính hai chiều giữa chính phủ với người dân, giữa các đảng phái với cử tri.

Cả hai đảng chính trị CPP và CNRP đều tích cực sử dụng Facebook như kênh tuyên truyền chính và nhận ra sự hiệu quả trong việc tiếp cận cử tri. Trang Facebook của Thủ tướng Hun Sen thường xuyên đăng tải các hoạt động của nhà lãnh đạo Campuchia và phát trực tiếp các sự kiện có sự tham gia của ông. Những bài viết này nhận được sự quan tâm từ nhiều người dân Campuchia, nhất là giới trẻ.