Bài 2: Bướu lành ở vú

Phóng to

Tiết dịch một bên vú (trái) và bướu lành. Ảnh minh hoạ- DNSGCT

Ung thư vú có thể gặp từ tuổi trên 20, nhưng hết sức hiếm hoi, nên một thiếu nữ dưới 25 tuổi nếu có một khối bướu dù rất to ở vú thì hầu như chỉ là một bướu lành. Cũng cần lưu ý là một bé gái ngay từ khi lên mười cũng đã có thể gặp vài trục trặc ở ngực, chẳng hạn như:

Xáo trộn nội tiết: Một cháu gái mới khoảng 10-12 tuổi bỗng nhiên một bên ngực hơi u lên, thường ở vùng giữa vú đau chút chút. Tất nhiên mẹ cháu hết sức lo sợ vì: “Nếu dậy thì sớm thì phải lớn cả hai bên ngực chứ!”. Nhưng thật ra không có gì phải lo ngại, rồi mọi việc đâu sẽ vào đấy. Nên để bác sĩ theo dõi, thường chỉ cần cho cháu uống ít thuốc chống đau, chủ yếu để làm… mẹ cháu an tâm. Nhớ đừng nghe lời bày biểu mà chích thuốc kích tố nam (durabolin, testoterone). Cũng đừng để người ta mổ lấy đi “cục u” nhỏ ở núm vú.

Phóng to

Tuyến bình thường (trái) và Đa nang tuyến vú. Ảnh minh hoạ- DNSGCT

Và nếu vài tháng hoặc vài năm sau lại có một cục khác xuất hiện ở một trong hai vú thì đừng tưởng là “ung thư tái phát”, vì phần lớn đó vẫn là bướu sợi-tuyến lành. Đây không phải là bệnh mà cũng chẳng phải là một tổn thương, chẳng qua là một cái gì đó chưa hoàn chỉnh, tình trạng phì đại khu trú tại chỗ nào đó của tuyến vú. Bướu sợi-tuyến có thể gặp ở phụ nữ cho đến tuổi 40.

Bướu sợi tuyến khổng lồ: Cũng ở tuổi mười tám đôi mươi, có khi một bên vú to hẳn lên rất mau trong vài tháng, tự sờ thấy có một cục lớn bằng trái cam. Đó cũng là bướu lành, gọi là bướu sợi tuyến khổng lồ. Chỉ cần mổ lấy trọn bướu là hết bệnh mà vẫn giữ nguyên vú.

Bướu diệp thể: Một loại bệnh nữa thấy ở tuổi từ 15-16 đến khoảng 30, lớn cỡ hột mít hoặc trứng cút và giống như bướu sợi-tuyến, có khi kéo dài một hai năm chẳng sao, nhưng bỗng nhiên lại lớn nhanh vùn vụt chỉ trong vòng năm sáu tháng. Khi đó da vú căng mỏng ra, có nhiều lằn xanh chằng chịt, rồi cả vú to như trái cam sành. Thật ra đó là bướu lành, được gọi là “bướu diệp thể lành tính”. Tuy nhiên vẫn phải cẩn thận làm giải phẫu bệnh để chắc chắn đó không phải là “bướu diệp thể ác” (một loại ung thư). Cần đến khám bác sĩ chuyên khoa. Thầy thuốc có kinh nghiệm sẽ mổ lấy trọn khối bướu mà lại bảo tồn được bầu sữa cho bà mẹ trẻ hoặc bà mẹ tương lai.

Nang vú (Bọc dịch): Các nang hoặc bọc (chứa chất dịch lỏng) mà dân gian quen gọi là “cục hạch”, còn y học lại dùng các từ như thay đổi sợi bọc hay xơ nang. Tất cả các từ này dùng để chỉ một tình trạng tạm thời thường gặp của tuyến vú, mà đa số phụ nữ thường tự phát hiện khi nằm sấp đè lên ngực mình hay chà xát trong lúc tắm, vì những lúc đó nang vú bị căng lên. Nhưng có khi các nang này lại không đau gì cả và cũng không sờ thấy được. Nang vú không thành bệnh ung thư và cũng không tăng nguy cơ bị ung thư.

Nang chỉ là một hốc chứa đầy chất dịch. Hốc này có được là do một đoạn của ống dẫn sữa bị nở ra. Số lượng nang này nhiều ít tùy người, tùy lúc và kích thước lớn nhỏ không đều, đường kính từ vài milimét đến vài centimét, thậm chí có nang rất to cỡ trái quýt, chứa đến trên 50cc dịch. Các nang này thường gặp ở phụ nữ ngoài 40, nhưng đến khi mãn kinh có thể bất ngờ lặn mất.

Một khi nghi ngờ có nang vú thì nên đi khám bác sĩ chuyên khoa. Chắc chắn là không thể chờ đến lúc mãn kinh cho nang xẹp. Hiện nay siêu âm có thể giúp cho bác sĩ chẩn đoán dễ dàng bệnh nang vú. Sau khi đã định bệnh rõ ràng, bác sĩ dùng kim nhỏ rút dịch trong nang ra một cách rất đơn giản. Nhiều phụ nữ hết sức ngạc nhiên: “Ủa, trước đây nó cứng lắm mà, sao đây lại là nước không vậy?”. Cũng có người e ngại ngỏ ý muốn xét nghiệm thử chất nước đó. Việc này hoàn toàn phí công, bởi chất dịch ấy chẳng qua là vài loại sắc tố khiến cho có màu vàng, xanh nâu hoặc chỉ như nước máy có gợn chút cặn.

Khi nào cần chọc hút dịch? Khi có nang mà mình sờ được hoặc gây đau, khiến phụ nữ lo sợ. Tuy nhiên cũng có thể để yên mà không nguy hiểm gì. Khi đã rút dịch khiến nang xẹp hết thì hiếm khi tái phát. Về sau cho dù lại có một hoặc nhiều nang mọc ở một trong hai bên vú thì không phải “bệnh dữ chạy tùm lum” mà chỉ là sự xuất hiện liên tục của tình trạng đa nang vú lành tính. Tình trạng này sẽ chấm dứt sau khi mãn kinh.