09/10/2014 11:00 GMT+7

"Nhớ đời" các món lịch mùa lụt

THANH LY
THANH LY

TTO - Có thể nói lịch mùa lụt là món quà dân dã, quý giá mà tự nhiên đã ban tặng cho người dân xứ Quảng. Hỡi khách lãng du! Hãy về vùng hạ lưu sông Thu Bồn mùa nước lụt.   

Lịch nấu canh chua tuy dân dã, nhưng hương vị không lẫn so các món nấu chua khác - Ảnh: T.Ly

Tháng mười, vác nhủi ra đồng,
Cá chưa đầy giỏ thì không chịu về

Hầu như cư dân sống ven đôi bờ hạ lưu con sông Thu Bồn (Quảng Nam) quê tôi, ai cũng thuộc câu ca dao này. Bởi giống như lời hẹn ước, cứ đến độ tháng chín, tháng mười âm lịch hàng năm những cơn mưa dài ngày khiến lũ từ trên thượng nguồn đổ về mang theo phù sa và nhiều loài cá nước ngọt.

Đây cũng là thời điểm bước vào mùa đi lưới, đi nhủi, đi câu các loại cá chép, mè, rô, cá ngạnh... và cả con lịch - món quà thiên nhiên quý hiếm chỉ có trong ngày nước lụt. 

Bề ngoài, lịch trông giống như lươn, thân tròn, đầu nhọn, da trơn nhẵn bóng. Lịch có nhiều loại, lịch cát màu da giống hệt như màu cát, lịch màu da đỏ chói như máu tươi được gọi là lịch huyết đỏ. 

Bề ngoài, lịch trông giống như lươn, thân tròn, đầu nhọn, da trơn nhẵn bóng - Ảnh: T.Ly

Từ tháng 7 đến tháng 10 âm lịch là mùa lịch tức trứng, chúng chui ra từ các hang hốc bơi tung tăng trong lòng suối để giao phối và bị cuốn xuôi theo dòng nước lũ. Chỉ vài giờ quần trong dòng nước chảy đục ngầu, ngư dân có thể kiếm cả chục ký lịch, con nào con nấy bụng căng đầy trứng. 

Bắt lịch không chỉ là thú vui nơi thôn dã lúc nông nhàn mà còn giúp tăng thêm nguồn thức ăn hằng ngày, tăng thêm thu nhập cho gia đình. Lịch có thể chế biến thành nhiều món. Món nào cũng tuyệt, cũng tạo hương vị đậm đà khó quên như lịch hấp rau ngổ, lịch nướng lá lốt, lịch um nghệ.

Còn gì thú vị hơn khi được trải nghiệm thú bắt lịch, hòa mình vào cuộc sống của những người dân quê lam lũ để được thưởng thức món cơm trắng với canh chua nấu lịch hay nhâm nhi món cháo lịch nóng hổi  trên những chiếc thuyền bập bềnh sông nước. Dù chỉ một lần thôi chắc chắn du khách sẽ nhớ mãi những món đặc sản này. 

Nhưng đối với nhiều người dân ở vùng hạ lưu sông Thu Bồn, món lịch nấu canh chua, xào măng và nấu cháo vẫn luôn hấp dẫn so với những món ăn khác.

Lịch bắt được hay mua về bỏ vào thau nước muối cho lịch quẫy vùng, nhả bớt chất nhớt và đừ. Lúc này các bà nội trợ mới dùng lá tre vuốt cho sạch nhớt trên mình lịch, bỏ ruột rồi rửa sạch, để ráo. 

Dân sành ăn hay dân nhậu thường thích món lịch xào măng. Món này nhất thiết phải có nghệ. Người thôn quê không mấy ai dùng bột nghệ mà phải là nghệ củ tươi có mùi thơm và màu vàng rực.

Lịch sau khi làm sạch chặt từng khúc nhỏ cho vào nồi ướp bằng muối hầm, bột ngọt, tiêu, ớt, nghệ độ mươi phút thì bắt lên chảo um. Đợi lịch sôi vài ba dạo bỏ thêm măng vào để lửa liu riu. Khi chất béo từ thịt lịch tiết ra, thấm qua lớp măng, tỏa hương thơm ngào ngạt là món xào đã hoàn thành.

Lịch xào măng ăn nóng kèm bánh tráng nướng rất thơm, ngọt và dậy mùi. Vào những ngày trời mưa dầm, chỉ cần dĩa lịch xào và chai rượu gạo cùng vài người bạn ngồi lai rai không còn gì bằng.

Món lịch xào măng là món khoái khẩu nhất cho dân nhậu lai rai - Ảnh: T.Ly

Với món lịch nấu canh chua tuy dân dã, nhưng hương vị không lẫn so các món nấu chua khác. Bắt chảo dầu nóng, phi hành cho thơm, đổ lịch cắt khúc đã thấm gia vị vào um, sau đó cho măng vào tiếp tục đun nhỏ lửa.

Dạo quanh vườn nhà tìm mớ khế, rau húng cay, ngò gai, ngò ôm… Chỉ cần rửa sạch rau cắt nhỏ và dùng cán dao dần cho khế dập đi. Khi nồi canh vừa chín tới thêm khế, rau thơm vào. Múc ra tô rắc ít tiêu bột.

Nói đến các món ăn từ lịch mà không kể đến món cháo thì thật là thiếu sót. Luộc lịch cho mềm, vớt ra gỡ lấy thịt hoặc cắt khúc nhỏ um với gia vị. Đổ lịch vào nồi cháo rồi để lửa liu riu cho gạo chín nhừ, thỉnh thoảng khuấy cháo để tránh bị dính đáy nồi gây khê. 

Nhìn nồi cháo lịch bốc mùi thơm phức ngon tới lịm cả người, chỉ muốn bưng bát thưởng thức ngay. Thú ăn cháo lịch là ăn lúc còn bốc khói thơm lừng, kèm thêm ít loại rau thơm, đặc biệt bỏ tiêu thật cay để vừa ăn vừa hít hà. 

Cháo lịch không chỉ ngon mà còn bổ dưỡng - Ảnh: T.Ly
THANH LY

Bình luận hay

Chia sẻ

Tuổi Trẻ Online Newsletters

Đăng ký ngay để nhận gói tin tức mới

Tuổi Trẻ Online sẽ gởi đến bạn những tin tức nổi bật nhất

Bình luận (0)
Tối đa: 1500 ký tự

Tin cùng chuyên mục

Quán hủ tiếu hải sản số 7 Vũng Tàu đông nghẹt khách cuối tuần, 'tái sinh' sau dịch

Sinh sau đẻ muộn hơn các quán hủ tiếu nổi tiếng của Vũng Tàu, nhưng hủ tiếu hải sản số 7 đang ngày càng thu hút người dân và du khách tìm đến để thưởng thức.

Quán hủ tiếu hải sản số 7 Vũng Tàu đông nghẹt khách cuối tuần, 'tái sinh' sau dịch

Bất bình với 39 món ăn bị chê nhất Việt Nam, trừ tiết canh thì... ngon thế mà trời ơi!

TasteAtlas mới đây cập nhật danh sách 39 món ăn bị chê nhất Việt Nam khiến không ít người bất bình, ngon thế mà chê.

Bất bình với 39 món ăn bị chê nhất Việt Nam, trừ tiết canh thì... ngon thế mà trời ơi!

Đầu bếp nhà hàng 3 sao Michelin chỉ cách nấu pad Thái được yêu thích hơn 1 thế kỷ

Đầu bếp Jongsiri của Sorn, nhà hàng Thái đầu tiên trên thế giới đạt ba sao Michelin, hướng dẫn cách làm một phiên bản pad Thái đậm đà.

Đầu bếp nhà hàng 3 sao Michelin chỉ cách nấu pad Thái được yêu thích hơn 1 thế kỷ

Bắt cá khoai ở biển Cà Mau

Con cá khoai ngoài khó ăn, khó nấu còn có tập tính “không giống ai”, nhưng được ngư dân ở biển Tây “chiều chuộng” hết mức để trở thành một món ngon đáng nhớ.

Bắt cá khoai ở biển Cà Mau

Bún bò Huế O Kay nước trong, chả cua vừa béo vừa bùi, bắp bò hoa xắt lát

Quán bún bò Huế có cái tên 'ngồ ngộ' O Kay, mà theo anh chủ quán người Huế giải nghĩa là 'OK', người Huế nói 'cũng được' tức là 'được'.

Bún bò Huế O Kay nước trong, chả cua vừa béo vừa bùi, bắp bò hoa xắt lát

Bún treo Như Ý: Sài Gòn xưa nay là vậy đấy, thương nhau qua từng bữa cơm, tô bún

Giữa lòng thành phố tấp nập, có một quán bún nhỏ nằm lọt thỏm ở phường Bình Đông (quận 8 cũ, TP.HCM), không bảng hiệu cầu kỳ, chỉ có dòng chữ bún 'treo' đầy nổi bật. Nghe thì lạ mà lại quen vô cùng.

Bún treo Như Ý: Sài Gòn xưa nay là vậy đấy, thương nhau qua từng bữa cơm, tô bún
Tất cả bình luận (0)
Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng, xin vui lòng viết bằng tiếng Việt có dấu.
Được quan tâm nhất
Mới nhất
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đâu tiên bình luận về bài viết.
Tối đa: 1500 ký tự
Avatar
Đăng ký bằng email
Khi bấm "Đăng ký" đồng thời bạn đã đồng ý với điều khoản của toà soạn Đăng ký
Đăng nhập
Thông tin bạn đọc Thông tin của bạn đọc sẽ được bảo mật an toàn và chỉ sử dụng trong trường hợp toà soạn cần thiết để liên lạc với bạn.
Gửi bình luận
Đóng
Hoàn thành
Đóng

Bình luận (0)
Tối đa: 1500 ký tự
Tất cả bình luận (0)
Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng, xin vui lòng viết bằng tiếng Việt có dấu.
Được quan tâm nhất
Mới nhất
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đâu tiên bình luận về bài viết.
Tối đa: 1500 ký tự
Avatar