11/08/2015 15:14 GMT+7

Chớm thu thăm chợ na Đồng Bành

THẢO NGA

TTO - Chẳng biết do cái nắng óng ả đặc trưng hay do chính miền đất đã ưu ái giúp những cây na (mãng cầu) “ngự trị” trên các dãy núi đá và trở thành đặc sản nức tiếng vùng biên ải.

Trái na nơi đây có đặc trưng mắt hồng, quả to, tròn căng, bóng mẩy. Khi chín cho vị ngọt sắc, ít hạt và hương thơm rất đặc trưng mà không nơi đâu có được - Ảnh: Thảo Nga

Cửa ải Chi Lăng - bức tường thành vững chắc của kinh thành Thăng Long xưa - giờ là những nương na xanh ngắt xen giữa núi đá trùng điệp giăng khắp vùng. Na được trồng từ chân núi đến tận đỉnh những dãy núi đá vôi cao ngút ngàn, dựng đứng.

Chợ na Đồng Bành thuộc huyện Chi Lăng, Lạng Sơn là chợ na lớn nhất miền Bắc. Hầu hết na từ các vùng trong tỉnh như Cai Kinh, Đồng Bành, Hữu Lũng, Chi Lăng, Hòa Lộc… đều được đưa về đây.

Thông thường, na sau khi trồng khoảng ba năm sẽ thu hoạch vụ đầu tiên. Mùa thu hoạch na bắt đầu từ đầu tháng 8 đến hết tháng 9. Với mảnh đất ải lừng danh, từng trái na ngọt ngào đã trở thành hương vị đặc trưng khi mùa thu chớm đến.

Sau khi thụ phấn khoảng hai tháng là na đã được thu hoạch. Khi thụ phấn, người trồng na dùng một ống nhựa nhỏ chấm phấn hoa vào từng bông một, nếu cành nào nhiều hoa quá sẽ phải bỏ bớt để quả đậu sẽ được to và tròn đều.

Khi thu hoạch nông dân dùng kéo to cắt cuống từng quả và hoàn toàn không phải rấm hay ủ. Quả na vừa hái rất cứng nhưng rất nhanh chín, chỉ sau vài giờ là chín mềm.

Để chuyển những trái na từ trên đỉnh núi xuống, người ta làm những chiếc ròng rọc chạy từ trên cao xuống tận chân núi. Na được hái khi vẫn còn xanh, thả trong thúng rồi từ từ theo ròng rọc xuống núi.

Nhìn những quả na to với những mắt nứt màu hồng nhạt, màu trắng tỏa mùi thơm dịu chứng tỏ na được hái khi đã già.

Na Chi Lăng nay đã được vào tốp 50 đặc sản trái cây nổi tiếng của Việt Nam. Vùng na vẫn đang được tiếp tục mở rộng, từ núi đá na đã xuống vườn rồi thay thế cây trồng khác.

Từ cây trồng chủ lực, cây giảm nghèo, ngày nay người dân Chi Lăng lại trìu mến gọi một cách dân dã cây na là “cây nông thôn mới”!

Muốn chọn được na ngon, người mua nên chọn những quả vẫn còn tươi, không thâm đen, nứt nẻ. Nếu thích ăn na dai, các chị em nên chọn quả có vỏ mềm, mỏng, mắt quả to; khi chín vẫn còn cuống bám ở thịt quả.

Đối với người thích ăn na bở nên chọn những quả cuống nhỏ, tròn, khi chín mềm không bị nứt để tránh các loại côn trùng xâm nhập bên trong thịt quả.