Ám ảnh thí điểm từ việc dừng chương trình Cambridge

Phóng to

Học sinh lớp 4/1 Trường tiểu học Nguyễn Bỉnh Khiêm Q.1, TP.HCM trong giờ học tiếng Anh - Ảnh tư liệu

Tôi nhớ lại câu chuyện học tiếng Nga của mình. Chỉ vì trường cấp II đúng tuyến của tôi là trường thí điểm dạy ngoại ngữ tiếng Nga mà 12 năm trung học và đại học sau đó tôi không có quyền thay đổi nguyện vọng, ai đã học tiếng Nga phải tiếp tục học tiếng Nga.

Cho tới ngày Liên Xô tan rã thì tiếng Nga còn rất ít cơ hội dùng tới. Tiếng Nga thật ra không có lỗi nhưng không hiểu tại sao khi áp dụng một thí điểm, ngành giáo dục lúc đó lại “tước đi” quyền được lựa chọn theo nguyện vọng và sở trường của học sinh?

Bây giờ con gái lớp 3 của tôi lại trải qua một kiểu “thí điểm” khác. Mới hôm nào con tôi bước vào lớp 1, nhà trường và Tập đoàn EMG gặp gỡ chính thức phụ huynh giới thiệu, thuyết phục Cambridge là chương trình tiếng Anh tiên tiến nhất hiện nay mà ngành giáo dục chỉ vừa mới liên kết áp dụng “thí điểm” ở những trường có đủ điều kiện giảng dạy, kèm theo học phí cao ngất ngưởng.

Thông tin chương trình đã diễn ra tại hàng chục trường, tuyển hàng ngàn học sinh toàn thành phố nhiều năm qua đã khiến phụ huynh tin tưởng đây là mô hình được các nhà giáo dục khảo sát khoa học và cơ quan chức năng thẩm định thấu đáo. Ai ngờ chỉ hai năm sau, sở khẳng định chương trình này sẽ tạm dừng tuyển sinh, vì Cambridge chỉ mới tiên tiến mà chưa đủ “bản sắc dân tộc”, còn có một chương trình tiên tiến hơn nhiều - như lời giám đốc sở Lê Hồng Sơn nói trong cuộc họp báo ngày 23-6.

Việc cải cách một chương trình mới triển khai là chuyện bình thường, nhưng việc thay hẳn một chương trình bằng một chương trình khác lẽ ra nên là điều hạn chế đến mức tối đa trong môi trường giáo dục.

Người ta cần phải “làm trước” mọi thứ để không phải mang mô hình vào trường như một trò chơi, chơi không xong thì bỏ, vì nó không chỉ liên quan đến chương trình giảng dạy, quản lý, tổ chức, bằng cấp này nọ mà còn là vấn đề tâm lý học sinh, phụ huynh. Hàng ngàn học sinh sẽ tiếp tục học Cambridge với đơn vị chủ quản là EMG vừa lo cho chương trình mới vừa phải lo cho “tàn dư” Cambridge.

Học vui nổi không khi sở nói rằng Cambridge cũng chưa phải là tiên tiến nhất, chương trình của chúng tôi đang triển khai mới là tiên tiến hơn? Sở kêu gọi mọi người yên tâm nhưng không biết bao nhiêu người yên tâm nổi với tình huống dở khóc dở cười này?!

Không dám quy kết nhưng nghĩ từ đời mình đến đời con, có thể nói những cách “thí điểm” hoặc là quá cứng nhắc hoặc là “như đùa” của ngành giáo dục nước nhà trong hàng chục năm qua khiến tôi không thấy rõ được phương châm “lấy người học làm trung tâm” trong đó.

Trung tâm gì mà mệt mỏi cả đời như vậy. Trung tâm gì mà khi được “chọn làm vật thí nghiệm” thì học sinh không được thông báo đây là chương trình “thí nghiệm dài hạn” hoặc “sẽ dừng giữa chừng”.

Đáng lo thay khi lãnh đạo ngành lại đang thấy việc đưa một chương trình vào vài năm rồi dừng, thay thế cái khác là một việc hết sức bình thường, không có lỗi của ai.

Cần phải xác định khi kêu gọi học sinh đăng ký mà không thông báo đây là mô hình chưa nghiên cứu đầy đủ và liên kết không chắc chắn là sở đã không thể hiện đầy đủ trách nhiệm đối với người dân. Cách làm này ảnh hưởng lớn đến lòng tin của chúng tôi, ngay cả khi sở đang thuyết phục chương trình tích hợp mới vô cùng hợp lý, hấp dẫn thì ai cũng hồi hộp khi nghe nó sẽ được “thí điểm thì sẽ có điểm dừng để đánh giá lại”. Vô cùng sợ cái “điểm dừng để đánh giá” đó!

Xem thêm