“5 đúng” khi dùng 
thuốc đông nam dược

Phơi các loại cây cỏ khô để làm thuốc - Ảnh: Minh Tâm

Sau khi đọc bài “Khổ với đông nam dược trôi nổi” đăng ngày 26-8 và bài “Suy đa tạng vì tự uống rễ cây chữa bệnh tim” đăng ngày 1-9, bản thân là người công tác trong ngành nhiều năm, tôi thấy có vài điều chia sẻ đến những ai muốn sử dụng thuốc từ cây cỏ để chữa bệnh.

Phòng bệnh hơn chữa bệnh. Vì vậy việc khuyến khích người dân sử dụng cây cỏ thiên nhiên để phòng và chữa bệnh đang dần dần từng bước được nâng cao.

Sự phát triển của nền y học cổ truyền Việt Nam tạo ra được nét đặc thù của dân tộc Việt Nam và nhất quán với câu nói của tiền nhân Tuệ Tĩnh: “Nam dược trị Nam nhân”. Chính nhờ vào nền y dược học cổ truyền đặc thù của Việt Nam với nhiều loại cây thuốc quý, chúng ta có nhiều bài thuốc hay và kinh nghiệm chữa bệnh trải qua hàng ngàn năm vẫn còn nguyên giá trị chữa bệnh, cứu người.

Tuy nhiên dù là cây cỏ từ thiên nhiên nhưng đã gọi là thuốc thì khi dùng cần theo sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên môn. Có năm điều “đúng” người bệnh cần tuân thủ khi dùng thuốc đông nam dược.

* Đúng thầy, người bệnh cần chọn đúng thầy thuốc chuyên khoa để được cho toa thuốc hợp lý, tránh tự ý đi mua và sử dụng. Ngoài ra trong thành phần hoạt chất của cây cỏ có những nhóm chất có tác dụng rất mạnh mà người dùng không đúng cách sẽ dẫn đến các tai hại khó lường. Những dẫn chứng đăng tải trên báo chí là do sử dụng sai tác dụng và công dụng của cây cỏ.

* Đúng bệnh, do bệnh lý của mỗi người mỗi khác, vì vậy không nghe truyền miệng từ người khác mà đem thuốc đó áp dụng lên bản thân. Đôi khi bị những phản ứng phụ xảy ra do sự tương tác thuốc.

* Đúng thuốc để tránh việc mua nhầm các vị thuốc khác, vì hiện chưa ai có thể kiểm tra được tất cả các mặt hàng thuốc đông nam dược trôi nổi trên thị trường, trong đó “vàng, thau lẫn lộn, thật, giả khó lường”. Nên mua ở những nơi đảm bảo uy tín chất lượng nhằm tránh thuốc giả mạo.

* Đúng cách bào chế, các quy trình sao tẩm chế biến thuốc đông y giúp thuốc phát huy hết công năng chủ trị và giảm bớt tác dụng phụ độc hại. Do vậy, cần hướng dẫn rõ để người bệnh sắc thuốc sao cho đúng, lấy hết hoạt chất trong bài thuốc.

* Đúng liều, chỉ dùng thuốc khi cần thiết, hết bệnh thì ngưng, không nên kéo dài hoặc tự ý tăng liều vì có những cây cỏ tuy không độc nhưng việc lạm dụng thuốc hoặc dùng sai liều có thể dẫn đến tác hại khôn lường.

Để góp phần hạn chế ngộ độc thuốc đông nam dược cần đến sự quan tâm của các ngành quản lý y dược cổ truyền Việt nam. Quan trọng là ý thức của các cơ sở sản xuất và chế biến thuốc cổ truyền, cần đặt uy tín và chất lượng lên hàng đầu vì tính mạng con người quý hơn tất cả.