5-10% thai phụ có nguy cơ mắc tiểu đường

Bác sĩ Bệnh viện Hùng Vương, TP.HCM tư vấn cho thai phụ bị bệnh đái tháo đường - Ảnh: Hữu Khoa

Chị T.B.V., 25 tuổi, ở Bến Lức, Long An, kể chị đang mang thai đứa con đầu tiên 37 tuần tuổi. Từ khi mang thai, chị thường đi khám thai ở bệnh viện địa phương.

Gần sinh chị lên Bệnh viện Hùng Vương khám lại cho yên tâm thì được ghi nhận tình trạng thai to và dư ối, bác sĩ cho xét nghiệm, phát hiện có đái tháo đường trong thai kỳ. Sau khi có kết quả xét nghiệm, bác sĩ cho chị nhập viện.

Ngày 30-3, tại khoa sản bệnh Bệnh viện Hùng Vương, chị V. nói chưa từng biết về bệnh đái tháo đường trong thai kỳ, lo lắng không biết bệnh có ảnh hưởng gì đến em bé không.

Bác sĩ cũng hồi hộp

PGS.TS Huỳnh Nguyễn Khánh Trang - trưởng khoa sản bệnh Bệnh viện Hùng Vương - cho biết nhiều bệnh viện tuyến tỉnh chưa có chương trình tầm soát bệnh đái tháo đường trong thai kỳ nên nhiều chị khi lên Bệnh viện Hùng Vương khám thai hoặc nhập viện vì lý do khác thì được phát hiện mắc bệnh.

Nếu không có hậu quả gì cho bà mẹ và em bé, các bác sĩ tiếp tục theo dõi, còn nếu thai lưu, thai chậm tăng trưởng hoặc tăng nhanh thì bác sĩ chỉ can thiệp được tính từ thời điểm thai phụ phát hiện mắc bệnh.

Theo PGS Khánh Trang, những thai phụ này khi chưa có thai không mắc bệnh, chỉ mắc bệnh từ khi mang thai.

Sau khi sinh con được 6 tuần, 7-8% số thai phụ mắc bệnh đái tháo đường thai kỳ này vẫn còn bệnh và cần được điều trị. Gần 50% những người còn lại, khi đến tuổi trung niên sẽ bị đái tháo đường tuýp 2.

Một bác sĩ điều trị hiếm muộn tại Bệnh viện Hùng Vương cũng chia sẻ mỗi lần nhận kết quả xét nghiệm tầm soát bệnh đái tháo đường ở những thai phụ, chị rất hồi hộp... Khi nhận kết quả xét nghiệm âm tính, chị mới thở phào nhẹ nhõm vì thai phụ sẽ giảm đi một mối lo.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến đái tháo đường trong thai kỳ như ăn quá nhiều năng lượng, lại ít vận động. Ngoài ra, người thừa cân có nguy cơ bị đái tháo đường nhiều hơn, cha mẹ ruột bị đái tháo đường con sẽ có nguy cơ mắc bệnh gấp hai lần bình thường, người mẹ sinh con muộn có nguy cơ mắc bệnh gấp 4-5 lần người bình thường, tăng hơn 20kg lúc mang thai có nguy cơ 2,9 lần.

Nhiều trường hợp bị bỏ sót

Trước đây, người có nguy cơ cao mắc bệnh đái tháo đường trong thai kỳ như từng sinh con hơn 4kg, cha mẹ ruột mắc bệnh đái tháo đường đang điều trị mới được các bác sĩ cho làm xét nghiệm tầm soát bệnh lý này.

Hiện nay các thai phụ có thể tầm soát ở tuần lễ 24-28 của thai kỳ. Dù tỉ lệ tầm soát gần đây nhiều hơn trước nhưng vẫn còn nhiều trường hợp chưa được tầm soát, đặc biệt ở các bệnh viện tỉnh.

Năm 2015, Bệnh viện Hùng Vương có gần 1.800 ca bị đái tháo đường thai kỳ, trong đó có 60% trường hợp chỉ cần điều chỉnh chế độ ăn ngoại trú đã đáp ứng, đường huyết ổn định, còn 40% (khoảng 800 ca) mới phải nhập viện điều trị.

Những thai phụ nhập viện được điều trị bệnh bằng chế độ ăn do khoa dinh dưỡng bệnh viện cung cấp, giúp đường huyết ổn định.

Qua nghiên cứu tại bệnh viện, sau một tuần nhập viện ăn theo chế độ của bệnh viện, khoảng 80% bệnh nhân sẽ đáp ứng với chế độ ăn và chỉ còn 20% bệnh nhân không đáp ứng, phải dùng thuốc insulin trong thai kỳ.

Sau 6 tuần sinh con, những sản phụ này được xét nghiệm để xem còn bị đái tháo đường hay không. Chỉ khoảng 8% sản phụ vẫn còn bệnh và phải điều trị tiếp.

Thai phụ mắc bệnh đái tháo đường có nguy cơ như em bé nặng trên 4kg hoặc là rất nhỏ dưới 2,5kg (do bệnh ảnh hưởng đến mạch máu, làm mạch máu teo nhỏ dẫn đến chậm tăng trưởng). Phần lớn là em bé rất nặng ký làm tỉ lệ sinh mổ nhiều, dễ có tai biến nhiều.

Nguy hiểm hơn là trong quá trình phát triển thai có thể bị chết lưu, thai ngừng tiến triển đột ngột khi đường huyết không ổn định.

Hiện nay, Bệnh viện Hùng Vương đã có đơn vị quản lý đái tháo đường trong thai kỳ, sẽ sàng lọc tầm soát bệnh, tư vấn hướng dẫn dinh dưỡng phù hợp cho thai phụ, cung cấp phương tiện, hướng dẫn việc tự theo dõi đường huyết tại nhà, theo dõi và quản lý thai nghén đến ngày sinh. Đồng thời phối hợp chuyên khoa nội tiết chọn lọc những trường hợp nặng.