Về vấn đề năng lực cán bộ

1/ Với đội ngũ lãnh đạo cấp cao. Trên thực tế đội ngũ này hoạt động gần như các chính khách chuyên nghiệp dù nước ta chưa có định chế này.

Trong lãnh đạo quản lý vĩ mô, năng lực đội ngũ cấp cao thể hiện ở việc làm ra loại sản phẩm rất đặc biệt, đó là phải ban hành được các chính sách cùng các thể chế pháp lý vừa đồng bộ với nhau vừa phù hợp với các qui luật của cuộc sống để vận hành đất nước.

2/ Với đội ngũ nhân tài. Thực trạng sử dụng nhân tài ở nước ta đã được nói nhiều, chung qui vẫn còn định kiến hẹp hòi, câu hỏi anh là ai luôn thường trực, còn câu hỏi anh có thể làm gì có vẻ rất ít quen thuộc với nhiều người làm tổ chức nhân sự.

Về lĩnh vực này, lãnh tụ Hồ Chí Minh là mẫu mực trong việc trọng dụng nhân tài qua hai cuộc kháng chiến của dân tộc ta ở thế kỷ 20. Chúng ta cần nghiên cứu kế thừa bài học nhân dụng của Người kết hợp với yêu cầu mới của thời đại để sớm có giải pháp cho vấn đề này.

3/ Các vấn đề cần thận trọng khi xem xét đánh giá cán bộ. Những nhận xét về tinh thần trách nhiệm, phong cách lề lối, ý thức tổ chức và kỷ luật đối với cán bộ thật ra đều thuộc phạm vi văn hóa chính trị, song đôi khi rất dễ sa vào cảm tính. Giả thử có các vấn đề như vậy thì có thể đi tìm lời giải từ các nguyên nhân sau:

(1) Các nơi chưa có qui chế công vụ có thể cá thể hóa hành vi công vụ đến từng chức danh trong bộ máy. Công vụ không rõ thì rất dễ qui kết cảm tính tùy tiện. (2) Sự chồng chéo chức năng nhiệm vụ cùng sự cồng kềnh trong bộ máy khiến một việc do nhiều người, nhiều bộ phận cùng làm, kết quả tốt thì cùng hưởng; còn khi có vấn đề thì không xác định được địa chỉ trách nhiệm.(3) Đãi ngộ không đủ sống, đội ngũ thiếu động lực làm việc, dẫn đến chểnh mảng công vụ.

4/ Về nội dung năng lực cán bộ

Theo các nghiên cứu về lao động xã hội hiện nay thì một người trưởng thành muốn tham gia và được thị trường lao động chấp nhận phải hội đủ hai phẩm chất cơ bản sau: Thứ nhất, có năng lực tư duy; có tri thức khoa học và kiến thức chuyên môn. Thứ hai, có năng lực tổ chức thực hiện; kỹ năng thực hành để ứng dụng được tri thức, kiến thức chuyên môn. Ngoài ra còn phải biết sử dụng hai công cụ bổ trợ mà nhiều ngành nghề đều cần là tin học và ngoại ngữ thông dụng ngoài tiếng mẹ đẻ.

Hướng tới cần dứt khoát là ngoài đạo đức chính trị, đội ngũ cán bộ phải thỏa được cả hai phẩm chất kể trên với mức độ tối thiểu là trung bình khá theo thang bậc chung của nguồn nhân lực trong xã hội; không chấp nhận cán bộ chỉ có thâm niên và kinh nghiệm thuần túy. Điều này lại phụ thuộc nhiều vào nền tảng về giáo dục nói chung và học vấn của mỗi con người.

Như vậy, mỗi tổ chức trong hệ thống chính trị dựa vào chức năng nhiệm vụ từng cơ quan đơn vị mà xây dựng nội dung nhiệm vụ cho từng vị trí công vụ để tuyển chọn sắp xếp và đánh giá năng lực cán bộ. Nguyên tắc là mọi công vụ phải có yêu cầu về hai phẩm chất kể trên; mỗi vị trí công vụ có vai trò vị trí khác nhau thì mức độ của hai phẩm chất cũng khác nhau.