Các công ty chứng khoán chuyển đổi sang hệ thống mới xuyên lễ - Ảnh: QUANG ĐỊNH
Từ ngày 5-5, Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM (HoSE) cùng các thành viên thị trường sẽ chính thức vận hành hệ thống công nghệ thông tin mới - KRX, đánh dấu bước chuyển mình quan trọng của thị trường chứng khoán Việt Nam.
Hồi hộp trước mốc 5-5
Trước kỳ nghỉ lễ 30-4 và 1-5, công tác chuyển đổi được phối hợp giữa HoSE, Tổng công ty Lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC), Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) và các công ty chứng khoán, đã triển khai, chuẩn bị cho ngày "chuyển giao" lớn được nhà đầu tư chờ đợi suốt nhiều năm qua.
Là một nhà đầu tư "bám" thị trường hơn 10 năm nay, ông Đinh Lân (Hà Nội) cảm thấy khá háo hức với hệ thống mới. Ông nói cả thị trường đã "mừng hụt" nhiều lần rồi, nên với quyết tâm đưa hệ thống này vào vận hành năm nay đã mang lại phần nào "khí thế" cho nhà đầu tư.
Mấy ngày nghỉ lễ, ông Lân đều dành thời gian để đọc các quy chế cho hệ thống công nghệ mới, những điểm khác biệt trong giao dịch so với hệ thống hiện tại. "Việc nắm rõ những thay đổi rất quan trọng, vì hệ thống mới thực tế có nhiều điểm thay đổi rất căn bản", ông Lân chia sẻ.
Đại diện phía HoSE cho biết dự kiến từ phiên 5-5, nhà đầu tư sẽ trải nghiệm giao dịch hệ thống mới. Trình tự thực hiện bắt đầu từ việc chuyển đổi dữ liệu đến chuyển đổi hệ thống, cấu hình, các tham số thị trường...
Các bên liên quan sẽ thực hiện các bước tiến hành kiểm tra thử nghiệm nội bộ, kiểm tra với toàn thị trường trước khi đưa hệ thống mới vào vận hành chính thức.
Toàn bộ quá trình này theo phía HoSE, đòi hỏi làm việc xuyên đêm và có sự phối hợp của nhiều đơn vị với mục tiêu chung là đảm bảo hệ thống mới vận hành an toàn và thông suốt.
Lãnh đạo các công ty chứng khoán cho biết đã làm việc xuyên lễ để chuẩn bị hệ thống mượt mà nhất cho nhà đầu tư. Theo tổng giám đốc một công ty chứng khoán ở Hà Nội, quá trình chuyển đổi đang diễn ra đúng kế hoạch.
"Dù vậy anh em vẫn cảm thấy khá hồi hộp và có phần áp lực, vì thông thường khi kiểm tra thử khá tốt nhưng lúc chính thức vẫn có thể gặp lỗi. Tuy nhiên chúng tôi cũng đã họp liên tục để đưa ra các kịch bản xử lý lỗi, các phương án phản ứng nhanh để cố gắng tối đa sự ổn định trong giao dịch", vị này nói.
Nhiều thay đổi nhà đầu tư cần lưu ý
KRX được ví như "hệ thống xương sống" bao trùm toàn bộ các hoạt động giao dịch, thông tin thị trường, đăng ký, lưu ký, thanh toán bù trừ, giám sát và quản lý rủi ro. Đặc biệt, hệ thống này chuyển đổi từ cách quản lý phân mảnh giữa các sở giao dịch, tổng công ty lưu ký thành hệ thống quản lý tập trung.
Việc hợp nhất chức năng tạo thành hệ thống thống nhất, xuyên suốt, mở rộng tính năng sản phẩm. Điều này cũng đồng nghĩa với việc sẽ có nhiều thay đổi nhà đầu tư cần lưu ý.
Ông Lê Văn Minh, giám đốc Trung tâm vận hành giao dịch chứng khoán VPBanks, cho biết sự thay đổi sẽ diễn ra cả ở thị trường cơ sở lẫn phái sinh.
Đối với thị trường cơ sở, nhà đầu tư sẽ được phép sửa giá hoặc khối lượng của lệnh giới hạn (lệnh LO) chưa thực hiện hoặc phần còn lại chưa khớp trong phiên khớp lệnh liên tục.
Tuy nhiên, việc sửa lệnh sẽ ảnh hưởng đến thứ tự ưu tiên khớp lệnh: nếu giảm khối lượng thì thứ tự không thay đổi; nhưng nếu tăng khối lượng hoặc sửa giá, lệnh sẽ mất quyền ưu tiên ban đầu.
Ngoài ra, lệnh ATO (lệnh tại giá mở cửa) và ATC (lệnh tại giá đóng cửa) sẽ không còn được ưu tiên cao nhất như trước, mà phải "nhường" quyền ưu tiên cho các lệnh giới hạn giá trần hoặc giá sàn đã được đặt trước trong phiên định kỳ. Trước đây, hai lệnh này được ưu tiên cao nhất.
Đối với thị trường phái sinh, theo HNX, trước đây khi tài khoản bị VSDC hạn chế, nhà đầu tư sẽ bị cấm giao dịch toàn bộ sản phẩm phái sinh cho đến khi được gỡ bỏ.
Song khi hệ thống mới vận hành, theo HNX, phạm vi hạn chế giao dịch của tài khoản vi phạm được chia theo mức độ toàn thị trường, sản phẩm, hay mã giao dịch, tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ vi phạm được xác định trên hệ thống của VSDC.
Khi tài khoản ở trạng thái hạn chế giao dịch, nhà đầu tư có thể đặt lệnh có tham số "close out" để đóng bớt vị thế giúp khắc phục vi phạm.
KRX không phải cây đũa thần về thanh khoản
Ông Trương Hiền Phương, giám đốc cấp cao Chứng khoán KIS Việt Nam, cho biết về dài hạn KRX là nền tảng để phát triển sản phẩm tài chính mới như giao dịch bán khống (short-selling), giao dịch T 0, các sản phẩm ETF và phái sinh mới.
Đây là điều kiện quan trọng để thị trường Việt Nam đáp ứng các tiêu chí nâng hạng thị trường theo chuẩn FTSE và MSCI. Tuy nhiên vị này lưu ý KRX tạo cơ sở về hạ tầng kỹ thuật để triển khai T0, bán khống, các sản phẩm phái sinh khác sau này nhưng không phải ngay lúc này.
Việc bao giờ đưa các sản phẩm mới vào thị trường sẽ được phía cơ quan quản lý tính toán dựa trên điều kiện cơ sở thị trường. Một câu hỏi cũng được nhiều nhà đầu tư quan tâm, đó là thanh khoản có tăng lên khi KRX vận hành?
Về vấn đề này, ông Lê Văn Minh cho biết thanh khoản thị trường được tác động bởi nhiều yếu tố chứ không chỉ từ KRX.
"Với năng lực xử lý lệnh lên tới hàng triệu lệnh mỗi ngày, tốc độ giao dịch, bù trừ, thanh toán được nâng cấp sẽ góp phần gia tăng tính thanh khoản. Tuy nhiên giá trị thị trường không chỉ quyết định chỉ bằng hệ thống", chuyên gia VPBanks lưu ý.
Đăng ký tại đây
Bình luận hay