Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Jim Risch, chủ tịch Ủy ban đối ngoại Thượng viện Mỹ - Ảnh chụp màn hình PBS
Tuyên bố được đăng trên trang web của Ủy ban đối ngoại Thượng viện Mỹ. Ủy ban này cũng cho biết tuyên bố được đưa ra trong bối cảnh các quan chức Mỹ gặp mặt các đối tác ASEAN tại Hội nghị Ngoại trưởng ASEAN lần 52 (AMM - 52) ở Bangkok, Thái Lan trong tuần này.
"Các hoạt động khảo sát của tàu Trung Quốc trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Việt Nam và việc triển khai các tàu cảnh sát biển của Trung Quốc là bằng chứng mới nhất cho thấy Trung Quốc sẵn sàng sử dụng hành vi cưỡng ép để khẳng định các yêu sách bất hợp pháp ở " - thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Jim Risch, chủ tịch Ủy ban đối ngoại thượng viện Mỹ, tuyên bố.
Ông kêu gọi: "Việc xác định những cách thức cụ thể để đẩy lùi các hành động gây hấn của Trung Quốc ở Biển Đông cần được ưu tiên hàng đầu trong các chương trình nghị sự của Mỹ tại các cuộc họp với ASEAN tại Bangkok trong tuần này.
Nếu không lên án mạnh mẽ hơn, Trung Quốc sẽ tiếp tục hành động (phi pháp) mà không bị trừng phạt ở Biển Đông, gây hại tới lợi ích chung của chúng ta trong việc thúc đẩy một khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở, cùng việc duy trì luật pháp".
Trong khi đó, thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Bob Menendez, một thành viên cấp cao của Ủy ban đối ngoại Thượng viện Mỹ, tuyên bố: "Quan trọng là Trung Quốc phải chịu trách nhiệm về hành vi của nước này ở Biển Đông. Chúng ta cần một chiến lược, theo đó phản ánh những lợi ích lâu dài của Mỹ trong việc hợp tác với các đồng minh và đối tác để xây dựng một khu vực Biển Đông nơi luật pháp quốc tế được tôn trọng".
Trang web của Ủy ban đối ngoại Thượng viện Mỹ cũng dẫn lời thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Cory Gardner - chủ tịch tiểu ban Đông Á - Thái Bình Dương thuộc ủy ban này - khẳng định việc Trung Quốc quân sự hóa Biển Đông và có các hành động thù địch đối với các quốc gia có yêu sách khác là "bất hợp pháp, gây bất ổn và trái với luật pháp quốc tế".
Ông Gardner bày tỏ hi vọng Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo sẽ nhân cơ hội tham gia hội nghị ASEAN để nhấn mạnh rằng Mỹ sẽ luôn sát cánh với các đối tác ASEAN của Washington.
Trong khi đó, thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Edward Markey, thành viên cấp cao tại tiểu ban Đông Á - Thái Bình Dương, đánh giá: "Những hành động của Trung Quốc ở Biển Đông - một trong những vùng biển quan trọng nhất trên hành tinh - đang gây lo lắng sâu sắc. Tôi ủng hộ mạnh mẽ các nỗ lực ngoại giao nhằm duy trì hòa bình ở Biển Đông và ủng hộ những nỗ lực của các đồng minh và đối tác Đông Nam Á của Mỹ".
Ông Markey khẳng định Tòa Trọng tài Thường trực (PCA) có trụ sở tại La Haye (Hà Lan) đã ra phán quyết rõ ràng nhiều năm trước rằng việc Trung Quốc xây dựng đảo nhân tạo ở Biển Đông đã vi phạm luật pháp quốc tế.
Theo thông tin cập nhật của phó giáo sư Ryan Martinson đến từ Học viện Hải chiến Mỹ, tính đến ngày 1-8, tàu khảo sát địa chất Hải Dương 8 của Trung Quốc vẫn tiếp tục tiến hành hoạt động thăm dò phi pháp trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam.
Hôm 26-7, chủ tịch Ủy ban đối ngoại Hạ viện Mỹ Eliot L. Engel cũng đã ra tuyên bố chỉ trích mạnh mẽ việc Trung Quốc xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) và thềm lục địa của Việt Nam trong những ngày qua.
"Theo Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) 1982, những hành động của Trung Quốc đã vi phạm chủ quyền của Việt Nam và các quyền hợp pháp trong vùng EEZ của Việt Nam" - ông Engel tuyên bố.
Bộ Ngoại giao Mỹ cũng đã bày tỏ lo ngại việc Trung Quốc can thiệp vào hoạt động thăm dò và khai thác đã có từ lâu của Việt Nam.
Đăng ký tại đây