Úc - Trung Quốc tìm kiếm chương mới trong quan hệ?

Chuyến đi cũng mang ý nghĩa biểu tượng, đánh dấu 50 năm kể từ khi Thủ tướng Úc Gough Whitlam tới Trung Quốc sau khi hai nước chính thức thiết lập quan hệ vào năm 1973.

Chuyến thăm bước ngoặt

Kể từ năm 2020, quan hệ Úc - Trung đã lao dốc khi thủ tướng Úc lúc đó là ông Scott Morrison kêu gọi mở cuộc điều tra độc lập về nguồn gốc đại dịch COVID-19. Để đáp trả, Bắc Kinh đã áp đặt các biện pháp hạn chế thương mại với một loạt hàng xuất khẩu của Úc như rượu vang, tôm hùm, lúa mạch, than đá... Theo đó, ngành công nghiệp rượu vang của Úc lao đao, sinh kế của nông dân và ngư dân Úc bị ảnh hưởng đáng kể.

Giờ đây, chuyến thăm bước ngoặt của Thủ tướng Albanese cho thấy Canberra đang nỗ lực ổn định lại quan hệ với Bắc Kinh sau nhiều năm căng thẳng. Khác với cách tiếp cận cứng rắn của người tiền nhiệm, chính quyền ông Albanese nỗ lực "hạ nhiệt" căng thẳng với Trung Quốc trong khi vẫn ưu tiên thắt chặt quan hệ an ninh với Mỹ.

Phát biểu trước chuyến đi, ông Albanese cho biết Canberra ưu tiên "cách tiếp cận kiên nhẫn, cân nhắc và có chủ ý" trong quan hệ với Bắc Kinh. Do đó, chuyến đi này và kết quả của nó là thước đo để đánh giá hiệu quả của Úc trong nỗ lực hàn gắn quan hệ với Trung Quốc sau những căng thẳng kinh tế thời gian qua.

Khi ông Albanese lên nắm quyền vào tháng 5 năm ngoái, căng thẳng trong quan hệ Úc - Trung bắt đầu hạ nhiệt với việc Bắc Kinh dần dỡ bỏ các biện pháp kiểm soát thương mại với Canberra. Vào tháng 10, Đại sứ Trung Quốc tại Úc Xiao Qian khẳng định quan hệ hai nước đã "ổn định" và đang được "cải thiện", đồng thời tuyên bố "Trung Quốc coi Úc như một người bạn, một đối tác".

Gần đây hai nước đã đạt được thỏa thuận có thể chấm dứt việc Trung Quốc áp đặt thuế quan với rượu vang Úc. Canberra cũng tuyên bố không hủy hợp đồng thuê 99 năm của một công ty Trung Quốc đối với cảng Darwin.

Tính toán của mỗi bên

Tại Bắc Kinh, với các cuộc gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Thủ tướng Lý Cường, Thủ tướng Albanese có thể sẽ thúc đẩy dỡ bỏ các hạn chế khác, chẳng hạn như với tôm hùm, cũng như bàn về các nội dung mà hai nước có thể hợp tác, và các giới hạn mà cả hai phía không nên vượt qua.

Về phía Trung Quốc, Bắc Kinh có thể tìm kiếm sự ủng hộ của Úc trong việc gia nhập Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). Việc hàn gắn quan hệ với Úc cũng giúp Trung Quốc giảm thiểu khả năng hình thành một liên minh là đối trọng với họ, nhất là trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược và căng thẳng Mỹ - Trung vẫn còn sâu sắc và phức tạp.

Tuy vậy, khả năng hai nước đưa quan hệ về quỹ đạo ban đầu là không dễ dàng. Chiến dịch trả đũa kinh tế, các cáo buộc gián điệp Trung Quốc can thiệp vào nội bộ Úc, tham vọng mở rộng ảnh hưởng của Bắc Kinh ở các đảo quốc Thái Bình Dương lân cận Úc, và việc Trung Quốc giam giữ công dân Úc đã làm trầm trọng thêm quan hệ hai nước.

Theo khảo sát của Viện Lowy vào tháng 6, có tới 75% người Úc tin rằng Trung Quốc là "mối đe dọa quân sự" với Úc trong 20 năm tới. Những căng thẳng và nghi ngại đó có thể sẽ tác động lên các hoạt động đối thoại trong chuyến công du lần này của ông Albanese.

Việc Úc xích lại gần Mỹ hơn trong đối thoại tứ giác an ninh (gồm Mỹ, Nhật Bản, Úc và Ấn Độ) và đạt được thỏa thuận trang bị tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân trong khuôn khổ ba nước AUKUS (gồm Mỹ, Anh và Úc) sẽ càng khiến Bắc Kinh cảnh giác hơn với quan hệ an ninh Mỹ - Úc vốn đang ngày càng gắn bó.

Nhiều khả năng Úc và Trung Quốc sẽ ưu tiên cho sự "ổn định" thay vì vội tìm cách "phá băng" quan hệ. Hai nước cũng có thể đạt được các tiến bộ trong hàn gắn quan hệ, nhất là về kinh tế. Tuy nhiên các hạn chế vẫn tồn tại vì những nghi kỵ về chính trị vẫn là rào cản trong quan hệ giữa hai bên.

Người Trung Quốc đổ xô săn lùng bất động sản Úc, Việt Nam cũng nằm trong 'điểm đến'

Úc là điểm đến hàng đầu ở nước ngoài của giới săn lùng bất động sản người Trung Quốc nửa đầu năm 2023, theo bảng xếp hạng mới nhất của Tập đoàn bất động sản Juwai IQI.