Nhiều người tham dự cuộc tuần hành của những người theo chủ nghĩa dân tộc tại TP Kharkov của Ukraine, cách biên giới Nga chỉ 40km - Ảnh: ELENA MATVEYEVA
Lúc đầu, khi xuất hiện những câu chuyện về chiến tranh, tất nhiên mọi người chúng tôi ai cũng lo âu, rồi dần dần chúng tôi thấy mệt mỏi. Các phương tiện truyền thông phương Tây đồn thổi mỗi ngày. Sai lầm thế nào khi thông báo Nga tấn công chúng tôi?! Họ điên à? Làm sao họ có thể viết như vậy?! Giờ đây chúng tôi phải dần học cách lọc lựa thông tin...
Anh Mikhail (một tài xế taxi ở Kharkov) nói với nữ nhà báo Elena Matveyeva
"Nga sắp hoàn tất việc chuẩn bị cho một cuộc xâm lược quy mô lớn vào Ukraine có thể khiến 50.000 dân thường thiệt mạng hoặc bị thương, thay đổi chính phủ Kyiv trong vòng 2 ngày và khởi xướng một cuộc khủng hoảng nhân đạo với 5 triệu người chạy nạn gây ra hỗn loạn, theo các đánh giá tình báo và quân sự Hoa Kỳ... đã được thông báo cho các nhà lập pháp và các đối tác châu Âu trong vài ngày qua", đây là phần đầu một bản tin trên tờ Washington Post ngày 5-2.
Thiếu nguồn tin cụ thể
Bản tin dẫn nguồn "7 người biết bản đánh giá" cho hay cơ số quân Nga đã tăng và chiếm 70% "những gì Tổng thống Putin cần để tối đa hóa hoạt động". Song những con số này lấy từ đâu thì không được nêu cụ thể ngoài cụm từ "các quan chức Mỹ"!
Không khó để tìm ra những bản tin tương tự về tình hình Ukraine trên truyền thông phương Tây những ngày qua. Các bản tin nhiều từ dự báo như "sắp", "gần", "nhiều khả năng" để mô tả về một cuộc "xâm lăng của Nga" khiến nhiều người lo âu.
Như để cho thấy tờ báo cũng lấy đủ thông tin từ hai phía, ở giữa bản tin nói trên, Washington Post dẫn lời đại sứ Nga tại Mỹ Anatoly Antonov trả lời tạp chí Newsweek, cáo buộc Mỹ và phương Tây bịa đặt, dối trá để châm ngòi chiến tranh.
Thậm chí tờ báo cũng đưa cả lời của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, cho rằng cách "mô tả của Washington về việc triển khai quân của Nga và khả năng một cuộc tấn công "sắp xảy ra"... gây ra hoảng loạn và làm tổn thương nền kinh tế Ukraine".
Thế nhưng cuối bài báo lại tiếp tục thông tin về... chiến thuật của ông Putin, Nga "sẽ chiến tranh toàn diện hay chỉ một phần", kể cả dự báo ngày nổ ra chiến tranh, "giữa tháng 2 đến cuối tháng 3, khi các con sông Ukraine đã đóng băng và các phương tiện bọc thép có thể được điều động dễ dàng"!
Con số 100.000 quân Nga bố trí dọc biên giới với Ukraine được hầu hết các bản tin phương Tây dẫn lại, dù Nga đã bác bỏ và yêu cầu cho biết nguồn tin.
Đặc biệt, Hãng tin Bloomberg còn "đăng nhầm" tin nóng "Nga xâm lược Ukraine" hôm 5-2, nửa tiếng sau phải gỡ tin và hai tiếng sau đăng xin lỗi.
Tờ báo lá cải Đức Bild cũng đăng bài "Kế hoạch đảo chính của Putin đối với Ukraine", kể chi tiết từng bước tấn công, bao vây, lập chính phủ và "chế độ bù nhìn tàn ác"…
Tần suất khá dày những bản tin như thế khiến cảm giác chiến tranh trở nên rất gần, nếu không muốn nói là... tất yếu! Nếu nhẹ lời hơn, cũng không thể không nhận ra xu hướng sẵn sàng cho chiến tranh của một bộ phận truyền thông phương Tây.
Người Ukraine nói gì?
Cùng ngày 5-2, tờ báo Nga Sự thật Komsomol cho biết đã cử phóng viên sang Ukraine để tìm hiểu tình hình. Ngày 6-2, tờ này đăng bài tường thuật từ Kharkov của nữ nhà báo Elena Matveyeva. Kharkov là thành phố lớn và cách biên giới Nga chỉ 40km, nên những câu chuyện về chiến tranh - nếu có - sẽ rất nóng ở đây.
Nhưng như cô quan sát, đa số người dân Ukraine cô gặp đã "mệt mỏi vì tin giả, tin đồn" và "không tin vào chuyện Nga xâm lược".
Cô dẫn lời nữ nhân viên cửa hàng ở Kharkov: "Chiến tranh gì? Mọi thứ ở đây đều yên tĩnh và bình lặng. Xe tăng không chạy qua các đường phố. Chỉ có mấy chiếc cũ - từ thời Thế chiến thứ nhất và chiến tranh vệ quốc đang nằm trong Bảo tàng lịch sử. Mà chúng tôi đánh nhau với ai? Một nửa họ hàng tôi sống ở Nga, tại Belgorod. Chúng tôi sao giờ? Chẳng lẽ đánh nhau với họ hàng mình à?".
Dù vậy, theo ghi nhận của cô Elena, tình hình thực tế không hẳn không phức tạp. Một quản lý khách sạn nơi nữ nhà báo này nghỉ lại cho biết ngày 5-2 có một cuộc diễu hành của những người theo chủ nghĩa dân tộc.
Theo tìm hiểu của nhà báo Elena Matveyeva, Hội đồng thành phố Kharkov muốn ngăn chặn cuộc tuần hành nên đã đệ đơn kiện. Nhưng tòa án đã đứng về phía những người theo chủ nghĩa dân tộc.
Elena Matveyeva thâm nhập dòng người diễu hành, sau đó ghi chép về sự việc: Người Nga bị gọi là ác thần và bị hét: "Cái chết cho kẻ thù". Tôi thấy trên tay một phụ nữ có tấm apphich "Ở Kharkov, các ngươi sẽ được chào đón bằng những viên đạn, chứ không phải bông hoa".
Một độc giả có thể tin hay không tin những tường thuật này trên báo Nga. Nhưng tất cả những bài báo, những thông tin rất khác nhau, thậm chí đối nghịch nhau từ hai phía - về tình hình Ukraine - nhắc chúng ta thận trọng.
Đăng ký tại đây
Bình luận hay