07/07/2016 14:34 GMT+7

Trung Quốc sẽ làm gì sau phán quyết của PCA?

TRẦN PHƯƠNG

TTO - Giới chuyên gia đều dự đoán Tòa trọng tài thường trực (PCA) The Hague sẽ ra phán quyết bất lợi cho Trung Quốc trong vụ kiện Biển Đông của Philippines, tuy nhiên phản ứng của Bắc Kinh ra sao vẫn khó đoán.

Chuyên gia Harry Kazianis, thuộc Trung tâm vì lợi ích quốc gia (Mỹ), trên tờ Asia Times đưa ra ba khả năng Trung Quốc có thể chọn sau phán quyết của PCA về đường chín đoạn vô căn cứ của Bắc Kinh trên Biển Đông.

Không may là cả ba khả năng có thể xảy ra đều bất lợi cho cả châu Á và đặc biệt là Mỹ.

Thứ nhất, TQ im lặng phớt lờ phán quyết và ra tuyên bố rằng Biển Đông là vùng biển thuộc chủ quyền của mình. Nếu lựa chọn cách này, Bắc Kinh có thể ngoài miệng tỏ ra tức giận với phán quyết nhưng tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động phi pháp.

Lựa chọn thứ hai có khả năng xảy ra cao nhất: Trung Quốc tuyên bố Vùng nhận diện phòng không ADIZ trên Biển Đông.

Trung Quốc đã bắn tín hiệu thiết lập ADIZ từ nhiều tháng trước nhưng các quan chức nước này trong những tuyên bố chính thức đều nói rằng Bắc Kinh không có kế hoạch lập ADIZ và điều này còn phụ thuộc vào tình hình trên Biển Đông. Tuy nhiên phán quyết bất lợi từ PCA có thể là cơ sở để Trung Quốc thay đổi ý định.

Dù rằng Trung Quốc có thể không có khả năng lập một vùng ADIZ đầy đủ, tương tự như ở biển Hoa Đông, nhưng động thái này vẫn đủ thổi bùng căng thẳng tại Biển Đông và gây ra một cuộc khủng hoảng khu vực lôi kéo tất cả các bên vào cuộc. Trong trường hợp đó, Mỹ có thể phản ứng mạnh thay vì chỉ gửi một vài máy bay B-52.

Nếu lập vùng ADIZ vẫn là chưa đủ, khả năng thứ ba là Trung Quốc sẽ lấn tới gây sức ép lên toàn bộ các điểm nóng của châu Á.

Với lựa chọn này, Trung Quốc sẽ tăng các cuộc tuần tra hải quân và trên không tại Hoa Đông để chọc giận Nhật Bản. Và tiện thể, Bắc Kinh có thể bắt đầu luôn việc khai khoan dầu khí quy mô lớn khắp khu vực.

Trung Quốc cũng sẽ “tính sổ” với Đài Loan, cắt giảm du lịch, đầu tư và thương mại với Đài Loan. Việc chuyển hướng các cuộc tranh luận ở châu Á vào các căng thẳng tại eo biển Đài Loan sẽ có lợi cho Trung Quốc.

Táo bạo hơn, Bắc Kinh có thể cải tạo bãi Scarborough, điểm nóng tranh chấp với Philippines.

Tuy nhiên đây sẽ là bước đi đầy rủi ro bởi Mỹ đã bắn tín hiệu sẵn sàng hành động với việc luân chuyển các máy bay như A-10 Warhog thời gian qua để phô diễn sức mạnh.