Trọng dụng người tài ngoài đảng: Bình thường sao thành cá biệt?

GS Nguyễn Minh Thuyết

Đúng là việc làm của TP.HCM tuy rất đáng hoan nghênh nhưng đó là việc làm bình thường. Sự kiện này đặt ra cho chúng ta câu hỏi lớn là: sao một việc bình thường như vậy lại được báo chí, dư luận chú ý, quan tâm và hoan nghênh, ủng hộ?

Tôi nói đó là sự kiện bình thường bởi từ khi lập nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã kêu gọi, vận động, mời vào bộ máy lãnh đạo hàng loạt nhân tài, trí thức không phải là đảng viên cộng sản, nhiều người trong số đó còn là những cựu thần trong chế độ cũ.

Các cụ Huỳnh Thúc Kháng, Phan Kế Toại được mời giữ các vị trí rất quan trọng như phó chủ tịch nước, phó thủ tướng Chính phủ, rồi các trí thức như Nguyễn Văn Huyên, Phan Anh cũng tự nguyện tham gia Chính phủ.

Sau này, trong một thời gian khá dài, khi chuyên chính vô sản được nhấn mạnh trong thể chế chính trị của VN, thì các nhân sĩ, trí thức ngoài Đảng ít được sử dụng vào các vị trí quan trọng. Dần dà nhận thức càng sai lệch, cho nên ngay cả những vị trí bình thường, vị trí ở cấp thấp cũng phải do những người trong Đảng nắm giữ.

Cho nên, từ việc làm của TP.HCM, chúng ta cần nhận thức lại tư duy về việc sử dụng nhân tài cho chuẩn mực. Tư duy ấy không phải là cái gì đó cần đổi mới, đột phá cần phải thí điểm, thử nghiệm nữa, mà nó đã được những người đi trước thực hiện thành công rồi.

Tuy nhiên, để câu chuyện bổ nhiệm mà TP.HCM vừa làm không trở thành riêng rẽ, thậm chí để nó không chỉ như một vật trang sức cho thể chế chính trị, mà để nó trở thành một việc bình thường thì vẫn còn những rào cản cần phải dỡ bỏ, vượt qua.

Tôi chắc rằng khi bổ nhiệm một người ngoài Đảng như ông Lê Nguyễn Minh Quang thì lãnh đạo TP.HCM cũng phải nâng lên đặt xuống rất nhiều. Bởi lẽ, cho đến bây giờ, chúng ta vẫn duy trì các tiêu chuẩn chính trị đối với người được bổ nhiệm vào các vị trí quan trọng như phải là thường vụ, cấp ủy, phải có lý luận chính trị cao cấp - những tiêu chuẩn mà người ngoài Đảng không có được.