Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu vài giờ trước khi một đám đông tấn công tòa nhà Quốc hội Mỹ ngày 6-1-2021 - Ảnh: NEW YORK TIMES
Theo Hãng tin Reuters, ngày 1-7 (giờ địa phương), Tòa án tối cao Mỹ (SCOTUS) ban hành phán quyết khẳng định ông Donald Trump không thể bị truy cứu hình sự đối với bất kỳ quyết định, quyền hạn nào mà ông đưa ra theo quyền hạn của tổng thống.
Quyết định này bác bỏ phán quyết trước đó của tòa phúc thẩm rằng ông Trump không được hưởng quyền miễn trừ trách nhiệm hình sự đối với các nỗ lực đảo ngược kết quả cuộc bầu cử tổng thống hồi năm 2020.
Phán quyết trên trao cho các cựu tổng thống Mỹ quyền miễn trừ tuyệt đối đối với các hành động dựa trên "quyền lực hiến định cốt lõi". Đối với các hành động còn tranh cãi liệu có thuộc thẩm quyền chính thức của tổng thống hay không sẽ hưởng quyền miễn trừ giả định.
Các hành động được xác định không nằm trong quyền hạn tổng thống sẽ không hưởng bất kỳ quyền miễn trừ nào. Đây là lần đầu tiên trong lịch sử Mỹ, SCOTUS khẳng định quyền miễn trừ tuyệt đối đối với tổng thống.
Tòa án tối cao Mỹ cho rằng các chỉ đạo của ông Trump đối với Bộ Tư pháp sau ngày bầu cử năm 2020 hưởng quyền miễn trừ tuyệt đối.
Tất cả hành động còn lại đều hưởng quyền miễn trừ giả định, bao gồm những động thái liên quan đến cuộc tấn công tòa nhà Quốc hội Mỹ ngày 6-1-2021.
Cơ quan này chỉ đạo các tòa án cấp dưới tiến hành xem xét, bóc tách rõ ràng hành động nào của ông Trump nằm trong và ngoài quyền hạn của tổng thống, cũng như đánh giá liệu phía công tố có xây dựng lập điểm đủ vững chắc để phủ định quyền miễn trừ giả định của ông Trump hay không.
Điều này đồng nghĩa phiên tòa xét xử ông Trump liên quan đến các nỗ lực trụ lại Nhà Trắng hồi năm 2020 sẽ phải lùi ngày xử tương đối lâu để tòa án hoàn thành quá trình trên.
Với việc chỉ còn hơn ba tháng nữa là đến ngày bầu cử tổng thống 5-11, phán quyết của SCOTUS gần như đảm bảo ông Trump sẽ không phải ra tòa đối với bất kỳ vụ án hình sự nào ngoài vụ chi tiền "bịt miệng" sao khiêu dâm trước khi cuộc bầu cử kết thúc.
Do đó, ngay sau khi phán quyết trên được công bố, ông Trump đã dành lời khen hết mực cho phán quyết này trên mạng xã hội: "Chiến thắng lớn cho hiến pháp và nền dân chủ của chúng ta. Tự hào khi là người Mỹ!".
Tổng thống không nằm trên pháp luật
Phán quyết được chánh án Roberts chấp bút nêu: "Chúng tôi kết luận rằng căn cứ theo cấu trúc tam quyền phân lập hiến định của Mỹ, tính chất của quyền lực tổng thống đòi hỏi một cựu tổng thống có quyền miễn trừ bị truy cứu hình sự đối với những hành động nằm trong thẩm quyền được đưa ra trong thời gian tại vị".
Ông Roberts giải thích quyết định trên xuất phát từ yêu cầu các tổng thống cần được tạo điều kiện "thực hiện các nghĩa vụ của mình một cách công bằng và không phải sợ" nguy cơ bị truy tố sau khi hết nhiệm kỳ.
Tuy nhiên, ông Roberts vẫn nhấn mạnh: "Tổng thống không hưởng bất kỳ quyền miễn trừ nào với những hành động ngoài phạm vi quyền hạn, và không phải điều gì ông ta làm cũng thuộc quyền hạn, trách nhiệm tổng thống. Tổng thống không ở trên pháp luật. Nhưng quốc hội không được phép hình sự hóa những hành động của tổng thống khi thi hành trách nhiệm của nhánh hành pháp do hiến pháp quy định".
Mời bạn đọc theo dõi chuyên trang bầu cử tổng thống Mỹ 2024 của Tuổi Trẻ Online tại đây.
Đăng ký tại đây
Bình luận hay