Tìm giải pháp đột phá cho ĐBSCL trước biến đổi khí hậu

Phó thủ tướng Vương Đình Huệ phát biểu tại hội nghị - Ảnh: CHÍ QUỐC

Sáng 26-9, Phó thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ, Trưởng Ban chỉ đạo Tây Nam Bộ, nhấn mạnh như vậy trong phát biểu khai mạc Hội nghị về phát triển bền vững ĐBSCL đang diễn ra tại Cần Thơ.

Nhiều thách thức lớn

Phó thủ tướng Vương Đình Huệ chỉ rõ ĐBSCL là một trong bốn đồng bằng bị tác động mạnh nhất do biến đổi khí hậu, nước biển dâng. 

Đồng bằng sông Cửu Long đã, đang và sẽ đối mặt với nhiều tác động nghiêm trọng do biến đổi khí hậu, nước biển dâng, khí hậu cực đoan, khai thác và sử dụng nước ở thượng nguồn sông Mekong và các hoạt động nhân sinh khác. 

"Đồng bằng sông Cửu Long cũng đang đứng trước những thách thức từ bản thân mô hình phát triển thiếu tính tổng thể, gắn kết nội tại trong vùng, quản lý nhà nước còn bất cập, thừa chồng chéo, thiếu phối hợp. 

Những tác động này tạo ra các thách thức vô cùng to lớn, đe dọa quá trình phát triển của vùng ĐBSCL, sinh kế và đời sống người dân trong vùng nói riêng và cả nước nói chung, qua đó tác động tới khu vực và quốc tế, đặc biệt là an ninh lương thực", Phó thủ tướng Vương Đình Huệ nêu rõ. 

Hội nghị khai mạc sáng 26-9 - Ảnh: CHÍ QUỐC

Theo ông Huệ, những ưu thế tự nhiên cho phát triển trước đây và hiện nay của ĐBSCL sẽ thay đổi theo xu thế suy giảm tài nguyên nước, phù sa. 

"Sự gia tăng của nước mặn, nước lợ, sụt lún đất và nước biển dâng sẽ tác động lớn tới tài nguyên đất, cơ cấu sử dụng đất, các hệ sinh thái và môi trường, làm thay đổi căn bản mô hình sản xuất, tập quán sinh hoạt, sinh kế và đời sống của người dân trong vùng", ông Huệ chỉ rõ.

Từ những tác động, thách thức trên, Phó thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng việc chuyển đổi mô hình phát triển ĐBSCL theo hướng bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu có ý nghĩa rất quan trọng, được Chính phủ, Thủ tướng hết sức quan tâm, chỉ đạo. 

Đề xuất các chính sách đột phá 

Phó thủ tướng cho biết ngay sau phiên khai mạc, hội nghị lần này sẽ bắt đầu các phiên thảo luận chuyên đề về định hình chiến lược phát triển bền vững với bốn mục tiêu: 

Thứ nhất, nhận diện thách thức, cơ hội và giải pháp chuyển đổi mô hình phát triển cho vùng ĐBSCL.

Thứ hai, quy hoạch tích hợp, phát triển hạ tầng và cơ chế điều phối vùng. 

Thứ ba, phát triển nông nghiệp bền vững, hạ tầng thủy lợi, chủ động phòng chống thiên tai, sạt lở. 

Thứ tư, nhu cầu, cách thức huy động và điều phối nguồn lực. 

Phó thủ tướng Vương Đình Huệ cũng đề nghị các đại biểu tập trung thảo luận, làm rõ bốn vấn đề cốt yếu: 

Thứ nhất, phân tích, nhận diện được đầy đủ hơn các thách thức do biến đổi khí hậu, quá trình phát triển nội tại của vùng ĐBSCL, các hoạt động sử dụng nguồn nước ở thượng nguồn. 

Thứ hai, dự báo được các xu thế tác động chính, nhận diện được các cơ hội trong ngắn hạn và dài hạn làm cơ sở cho định hình mô hình phát triển vùng ĐBSCL và các định hướng chuyển đổi lớn. 

Thứ ba, thảo luận và đề xuất các cơ chế chính sách đổi mới có tính đột phá nhằm tận dụng cơ hội chuyển hóa các thách thức thúc đẩy quá trình chuyển đổi, phát triển bền vững ĐBSCL. 

Tập trung vào các cơ chế về đất đai, thuế, kiến tạo thị trường, xúc tiến đầu tư, khoa học công nghệ, đào tạo, phát triển nguồn nhân lực. 

Thứ tư, xác định các dự án, các nhóm nhiệm vụ, chương trình, đề án, dự án ưu tiên với nguồn lực, lộ trình thực hiện phù hợp trong tổng thể phát triển toàn vùng với sự tham gia của các bên bao gồm: Chính phủ, địa phương, các tổ chức trong và ngoài nước, đặc biệt là người dân và doanh nghiệp trong vùng ĐBSCL các khu vực lân cận, nhất là TP.HCM. 

Theo ông Huệ, kết quả thảo luận, trao đổi ngày thứ nhất sẽ được các bộ trưởng báo cáo tại phiên toàn thể ngày thứ 2 do Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì, là cơ sở để tiếp tục trao đổi đi đến thống nhất các định hướng chiến lược, các giải pháp toàn diện, khả thi, nguồn lực và cách thức tổ chức thực hiện.

Những kết quả của hội nghị cũng sẽ là cơ sở để Chính phủ xem xét, ban hành nghị quyết về phát triển bền vững thích ứng với biến đổi khí hậu vùng ĐBSCL.