Tỉ phú Nga một thời Khodorkovsky giã từ chính trị

Phóng to

Ông Khodorkovsky giữa vòng vây báo giới ở Berlin (Đức) sau khi được thả - Ảnh: Reuters

Khodorkovsky, người tới Berlin ngay sau khi được thả sau mười năm cầm tù, tuyên bố trong bài phỏng vấn với tạp chí New Times của Nga rằng Kremlin không đặt điều kiện gì cho việc ân xá.

Từng là người giàu nhất nước Nga, cựu trùm dầu mỏ đã bị bắt kể từ năm 2003 tới nay với tội danh lừa đảo và trốn thuế. Giới quan sát cho rằng Khodorkovsky chịu tù vì công khai thách thức với Tổng thống Putin khi ủng hộ tài chính cho phe đối lập.

Đối thủ của ông Putin

Việc thả Khodorkovsky của ông Putin là rất đáng chú ý vì trong 14 năm cầm quyền của Tổng thống Putin, chỉ có Khodorkovsky, được coi là có ý chí, tầm nhìn và nguồn lực đủ để thách thức nhà lãnh đạo nước Nga. Thời perestroika của Gorbachev, Khodorkovsky tận dụng thời cơ để mở quán cà phê rồi từ đó phát triển thành công ty thương mại, mở ngân hàng và mua tập đoàn dầu khí khi nước Nga thanh lý tài sản nhà nước với giá rẻ lúc Liên Xô tan rã.

Tập đoàn Yukos của ông đã bị xé nhỏ và bán đi sau khi ông bị bắt. Dây chuyền sản xuất của tập đoàn giờ đang thuộc về Rosneft, tập đoàn dầu khí lớn nhất của nước Nga và được Igor Sechin, đồng minh của ông Putin, điều hành.

Ông Khodorkovsky, người có mẹ đang bị bệnh nặng, nói ông xin tha vì lý do gia đình, chỉ trở lại Nga nếu biết chắc có thể rời đi an toàn bất cứ lúc nào. Cựu trùm dầu mỏ thừa nhận chính quyền không buộc ông sống lưu vong nhưng “nhìn nhận thực tế, chúng ta có thể hiểu chính xác họ muốn tôi không ở trong nước nữa”.

Khodorkovsky thừa nhận tòa còn án phạt thu gần nửa tỉ USD tiền khắc phục hậu quả và ông có thể bị bắt giữ bất cứ lúc nào nếu trở lại Nga.

Trước đó đã có rất nhiều đồn đoán về dự định tương lai của ông trùm dầu mỏ này sau khi được ân xá.

Một số nhà quan sát dự báo ông Khodorkovsky có thể sẽ sống ẩn dật và không dính dáng đến chính trị.

Hãng tin Bloomberg dẫn lời nhà phân tích Chris Weafer thuộc Hãng tư vấn Macro Advisory Partners ở Matxcơva cho rằng có thể Chính phủ Nga đã đặt điều kiện buộc ông phải im lặng nếu muốn được tự do.

Đồn đoán về tương lai

Chuyên gia Đức Alexander Rahr dự báo vẫn có khả năng ông Khodorkovsky sẽ trở lại với chính trường bằng các chỉ trích đối với Kremlin từ bên ngoài. “Ông Khodorkovsky có thể nói về nước Nga ngày nay và tương lai. Chắc chắn sẽ có rất nhiều người lắng nghe ông ấy” - ông Rahr đánh giá.

Trên thực tế, phong trào đối lập Nga đã thay đổi rất nhiều suốt quãng thời gian ông Khodorkovsky bị bắt kể từ năm 2003. Dù vậy không ít người cho rằng với sự nổi tiếng và cái tiếng là “chống Putin”, ông Khodorkovsky hoàn toàn có thể trở thành một nhà lãnh đạo đối lập Nga. Hồi tháng 10, Pavel Khodorkovsky cho biết nếu được trả tự do, cha của anh sẽ không trở lại với công việc kinh doanh nữa.

Nhóm giám đốc Yukos đang kiện Chính phủ Nga và Rosneft ra tòa án quốc tế để đòi lại hàng tỉ USD bị đánh mất. Mới đây, chủ tịch Rosneft Igor Sechin tuyên bố ông không lo ngại khả năng ông Khodorkovsky đâm đơn kiện đòi lại tài sản Yukos. “Chúng tôi không cho rằng Rosneft phải đối mặt với nguy cơ gì đáng kể - ông Sechin tuyên bố - Việc ông Khodorkovsky nộp đơn xin ân xá (nghĩa là tự nhận tội) sẽ giúp chúng tôi có thêm cơ sở để bảo vệ lợi ích của công ty mình trước tòa”.

Thậm chí ông Sechin còn khẳng định sẵn sàng đón nhận ông Khodorkovsky nếu ông nộp đơn xin việc vào Rosneft. “Ông ấy là một người giàu kinh nghiệm và có đầu óc sáng tạo. Ông ấy sẽ phát huy được năng lực của mình” - ông Sechin nói nửa đùa nửa thật. Đó có thể là một kịch bản bất khả thi, nhưng tương lai của ông Khodorkovsky chắc chắn là điều cả thế giới sẽ dõi theo.

------------------------------------

* Tin bài liên quan: