Thưởng trà Hoàng cung tại Nhà Di Nhiên Đường, Thiệu Phương Viên, Đại Nội, Huế

Thưởng trà Hoàng cung do Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế phối hợp cùng thương hiệu Đôi Dép và Nam A Bank phối hợp tổ chức, phục dựng nghi thức và tái hiện hoạt cảnh nhà vua mở tiệc trà chiêu đãi quần thần.

Hoạt động này hòa chung không khí cả nước hướng đến Kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước và năm Du lịch quốc gia 2025 với chủ đề Huế - Kinh đô xưa, Vận hội mới gắn với Festival Huế 2025.

Thưởng trà thưởng "Quốc ẩm Việt Nam"

Văn hóa trà Việt Nam đã có từ ngàn xưa, gắn liền với lịch sử dân tộc. Thể hiện năm hình thức thưởng trà tiêu biểu của người Việt, biểu trưng cho năm phẩm chất chân - thiện - mỹ - trí - tinh.

Sự đa dạng trong cách thưởng trà thể hiện sự phong phú, sâu sắc trong văn hóa trà Việt Nam. Đó chính là sự gói gọn về tính đa thức và niệm thức sâu sắc trong đối nhân xử thế của người Việt.

Sự đa dạng của các kiểu thức trong thưởng trà của người Việt được thể hiện qua "Ngũ Thức Việt Trà".

Theo đó, Mộc thức là kiểu uống trà phổ biến của người Việt khi không quá đặt nặng tính cầu kỳ của việc thưởng trà. Mộc thức lấy sự chân phương - bình dị làm nền tảng.

Văn thức là cách thức thưởng trà ở mức độ cầu kỳ. Kiểu thức này đòi hỏi người thưởng trà có sự am hiểu nhất định về trà, từ cung cách uống cho đến loại trà uống, trà cụ... Văn thức đề cao vẻ đẹp, sự vi tế của trà Việt.

Còn Ngự thức là cách thưởng trà cung đình dành cho những bậc vua chúa, hoàng tộc khi xưa. Ngự thức chính là sự tinh túy của trà Việt.

Tiếp đến là Tĩnh thức, cách thức thưởng trà hướng đến sự an tĩnh, giàu tính chiêm nghiệm. Tĩnh thức hướng đến xây dựng tâm tĩnh lặng, nuôi dưỡng bản chất thiện lương của người Việt.

Cuối cùng là Thư thức - thưởng trà kết hợp với việc đọc sách, thưởng lãm nghệ thuật làm phong phú trí tuệ và tâm hồn người Việt. Thư thức biểu tượng cho trí tuệ của người Việt.

Tái hiện hình thức Ngự trà Hoàng cung

Buổi tái hiện Ngự trà Hoàng cung được tổ chức tại Di Nhiên Đường (Di Nhiên: Di dưỡng tự nhiên). 

Ngôi nhà Di Nhiên Đường cùng với Cẩm Xuân Đường, Hàm Xuân Hiên, Vĩnh Phương Hiên là các kiến trúc nằm bốn phía của mô hình kiến trúc độc đáo "Vạn Tự Hồi Lang", tức là có hồi lang hình chữ "Vạn" nằm ở giữa vườn Thiệu Phương.

Vườn Thiệu Phương là một trong những Ngự uyển tiêu biểu của triều Nguyễn, được xây dựng vào năm 1828, dưới thời vua Minh Mạng và nằm ở phía đông bên trong Tử Cấm Thành.

Những thông tin lịch sử ấy là cơ sở để lựa chọn địa điểm tổ chức tái hiện Ngự trà Hoàng cung tại vườn Thiệu Phương, tạo tiền đề tổ chức thường xuyên các hoạt động trải nghiệm thực tế cho du khách khi tới tham quan Đại Nội có thể hiểu được tinh hoa Trà thức Việt Nam theo hình thái Ngự thức.

Không gian thưởng trà được trưng bày các cặp câu đối do vua Thiệu Trị đề từ trong các bài thơ của mình theo hình thức câu đối trong cung xưa.

Đồng thời trưng bày các bài thơ khảm xương như Vũ trung sơn thủy (Non nước trong mưa) -bài thơ chơi chữ độc đáo của vua Thiệu Trị, bài thơ Mạn ca (khúc hát tản mạn) triết lý về cuộc đời của vua Tự Đức, bài thơ chữ Nôm Mừng đặng mưa bày tỏ niềm vui của vua Tự Đức khi cầu đảo được mưa, niềm vui về nông vụ;

Bài thơ Tân thiều thí bút (Thử bút đầu năm) của vua Thành Thái viết về cảnh sắc Thần Kinh thời tiết thuận và niềm hy vọng mùa màng bội thu.

Nổi tiếng nhất trong số những bài thơ này là hai bài thơ Vũ trung sơn thủy (Non nước trong mưa) và Phước viên văn hội hương dạ mạn ngâm (Đêm thơ ở phước Viên) được khảm xà cừ trên hai bức vách gỗ của cung điện.

Trong hoạt cảnh nhà vua mở tiệc trà chiêu đãi quần thần và khách quan, khi dùng trà, nhà vua và các quan ngâm vịnh thi phú, cùng liên vận sáng tác một bài thơ thất ngôn bát cú đường luật nói về việc thưởng trà thời thái bình.

Nhà vua truyền đội nhạc công cùng ca công ngâm bài thơ do vua và các quan vừa sáng tác. Nhân cao hứng, nhà vua mời các quan cùng các vị khách thưởng thức những bài bản nhã nhạc.

Cuối cùng, nhà vua ban trà cho các quan và tặng trà cho các vị khách và tuyên bố buổi thưởng trà kết thúc. Sau đó người tham dự tiếp tục trò chuyện và dạo chơi trong vườn Thiệu Phương.

‘Đói hiểu, đói thương’ hãy uống trà ban sớm

Theo nghệ nhân trà Hoàng Anh Sướng, có ba lý do khiến người Việt xưa chọn uống trà vào sáng sớm, trong đó có lý do với người xưa, uống trà còn là một phép tu.