Thương hiệu gạo Việt: Muộn còn hơn không

Dù xuất khẩu 6-8 triệu tấn mỗi năm, nhưng đến nay gạo vẫn chưa có thương hiệu riêng. Trong ảnh: xuất khẩu gạo sang Philippines từ cảng Sài Gòn, TP.HCM - Ảnh: Hoàng Thạch Vân

Sáng 20-10, tại hội nghị triển khai đề án phát triển thương hiệu gạo VN đến năm 2020, tầm nhìn 2030 do Bộ NN&PTNT phối hợp với Ban chỉ đạo Tây Nam bộ và UBND tỉnh Kiên Giang tổ chức, nhiều đại biểu cho rằng việc chưa có thương hiệu gạo Việt đã ảnh hưởng đến giá trị xuất khẩu gạo VN.

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam cho biết VN hiện là quốc gia xuất khẩu gạo nhiều thứ ba trên thế giới, sau Thái Lan và Ấn Độ, với sản lượng xuất khẩu từ 6 - 8 triệu tấn/năm, mang về cho đất nước 3 - 3,7 tỉ USD. Thế nhưng đến nay vẫn chưa có một thương hiệu quốc gia cho gạo VN là không thể chấp nhận được.

Gạo Việt “đội lốt” gạo Thái

Ông Nam bức xúc cho biết trong những lần tham dự hội chợ lương thực quốc tế tại nhiều nước, ông không thấy bóng dáng sản phẩm gạo mang thương hiệu VN, trong khi các doanh nghiệp khẳng định có gạo Việt nhưng lại “đội lốt” dưới nhãn mác gạo Thái Lan, Ấn Độ, thậm chí là gạo đặc sản Campuchia.

Trong khi đó, theo ông Nam, chính yếu tố thương hiệu mới quyết định giá trị sản phẩm và sức cạnh tranh của gạo Việt, chứ không phải yếu tố giá cả như quan niệm của các doanh nghiệp xuất khẩu lâu nay.

Nhiều ý kiến cho rằng nguyên nhân của tình trạng thiếu vắng thương hiệu gạo Việt là do quy mô sản xuất lúa gạo của VN còn nhỏ lẻ, tổ chức sản xuất, liên kết chuỗi giá trị còn yếu, chất lượng lúa gạo không đồng đều do nông dân sử dụng nhiều loại giống, mức độ tham gia chuỗi giá trị toàn cầu còn rất hạn chế...

Đặc biệt, theo ông Phạm Thái Bình - giám đốc Công ty TNHH Trung An (Cần Thơ), không chỉ thiếu thương hiệu, văn hóa kinh doanh xuất khẩu lúa gạo của một số doanh nghiệp Việt cũng có vấn đề, chỉ chạy theo lợi nhuận bằng bất cứ giá nào chứ không quan tâm đến vấn đề xây dựng thương hiệu.

“Nhiều doanh nghiệp sẵn sàng chờ đến lúc lúa thu hoạch rộ, giá thấp để thu gom rồi xuất khẩu với giá thấp, chứ chẳng quan tâm chuyện xây dựng thương hiệu”, ông Bình nói. Do đó, ông Bình cho rằng đến giờ này mới có đề án phát triển thương hiệu gạo Việt là đã quá muộn, nhưng “muộn còn hơn không”.

5 dự án xây dựng thương hiệu gạo Việt

Ông Nam cho rằng mục tiêu của đề án là đến năm 2020 phải xây dựng được thương hiệu gạo VN gắn với lịch sử, văn hóa, truyền thống, chất lượng sản phẩm và lợi thế của VN. Thương hiệu này sẽ được bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ dưới hình thức nhãn hiệu chứng nhận tại VN và ít nhất là 50 quốc gia khác. Hướng dẫn và hỗ trợ các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp sử dụng thương hiệu gạo quốc gia.

Theo đó, các sản phẩm gạo trắng, gạo thơm và đặc sản đạt 20% sản lượng gạo xuất khẩu mang thương hiệu gạo VN tham gia trực tiếp chuỗi giá trị toàn cầu vào năm 2020. Đến năm 2030, phải xây dựng được các vùng sản xuất lúa gạo xuất khẩu ổn định, hiệu quả và bền vững, đưa gạo VN trở thành thương hiệu hàng đầu thế giới về chất lượng, an toàn thực phẩm với 50% sản lượng gạo xuất khẩu mang thương hiệu gạo VN.

Để thực hiện đề án này, Bộ NN&PTNT đã xây dựng năm dự án trọng điểm với tổng kinh phí khoảng 171 tỉ đồng, chủ yếu từ nguồn ngân sách nhà nước và sẽ được phân bổ theo phân kỳ thực hiện từng hợp phần, từng giai đoạn cụ thể.

Theo đó, năm dự án trọng điểm gồm: xây dựng và quản lý thương hiệu quốc gia gạo VN, quảng bá thương hiệu gạo VN, xúc tiến xuất khẩu và phát triển thị trường cho doanh nghiệp, sản phẩm mang thương hiệu gạo VN...