Thực hư nano vàng

Chai nano vàng gia đình chị L. đã mua với giá 15 triệu đồng, người phụ nữ áo kẻ là người bán sản phẩm và đang nhận tiền - Ảnh: NVCC

Tháng 9-2018, giữa lúc vấn đề nano vàng trị ung thư được mọi người mổ xẻ, lo ngại người bệnh bị lừa tập thể, thì trên mạng xã hội tài khoản Facebook có tên D.H.T., đầu mối đưa nano vàng cho người bệnh sử dụng ở Việt Nam, vẫn cho hay nhóm của ông “có đủ kết quả phân tích khoa học… gửi cho Bộ Y tế".

Vậy nano vàng thực sự có trị được ung thư, nghiên cứu có được "gửi cho Bộ Y tế"?

Mất tiền, rước họa vào thân

Gia đình chị L.L.T. ở Hà Nội được giới thiệu một sản phẩm thử nghiệm hiệu quả cho bệnh nhân ung thư. Sản phẩm có tên là nano vàng, chai nhựa trông giống chai dịch truyền đựng dung dịch màu tím, bệnh nhân uống trong một ngày hết 1 chai. 

Để được sử dụng sản phẩm, gia đình chị T. tuyệt nhiên phải ký một cam kết đây là thuốc phát miễn phí và yêu cầu không được kiện tụng kể cả trường hợp bệnh nhân tử vong.

"Tuy nhiên những người bán thuốc lại yêu cầu thu của tôi 15 triệu đồng/chai thuốc này. Qua tìm hiểu tôi thấy hầu hết những người dùng nano vàng đều phải trả tiền, có người trả 10 triệu đồng/chai, có người mua 2 tặng 1 hoặc được nhận các hình thức khuyến mãi khác nhau, tính trung bình khoảng 7,5 triệu đồng/chai" - chị T. cho biết.

Trên Facebook có một nhóm kín của những người dùng nano vàng, nhiều tâm sự trên đó đều là "màu hồng" khi cảm nhận của người dùng là thấy khỏe hơn sau khi sử dụng sản phẩm. 

Nhà chị T. vốn mang tâm lý "có bệnh thì vái tứ phương", nên dù sản phẩm đang thử nghiệm và giá cao, chị cũng cố mua một chai về cho bố dùng. Nào ngờ khối u của bố chị không nhỏ lại mà còn to ra sau khi dùng nano vàng. Cùng dùng nano vàng như bố chị T. là người bác của chị. Bác chị T. đã mất gần một năm trước. 

Anh H.V., một người sử dụng sản phẩm, cho hay anh đã uống theo liệu trình trong 2 tháng tính từ tháng 8-2017, nhưng không hề thấy sản phẩm có tác dụng gì. Em họ anh bị ung thư vú cũng sử dụng sản phẩm, trước khi uống 1 tháng đã kiểm tra tổng quát tình trạng khối u ở Anh, được đánh giá chưa tái phát, tuy nhiên chỉ 1 tháng sau khi uống sản phẩm nano vàng, tình trạng khối u có dấu hiệu tái phát.

Sản phẩm chui

Theo ông Nguyễn Ngô Quang - phó cục trưởng Cục Khoa học - công nghệ và đào tạo, Bộ Y tế, cho đến nay chưa hề có hồ sơ nghiên cứu sản phẩm nano vàng điều trị ung thư nào được nộp lên Bộ Y tế. Ông Quang cho hay kể cả nghiên cứu thì nhóm nano vàng đang làm không đúng luật, làm "chui". 

"Nhóm thực hiện đã lách luật, tất cả đều kinh doanh online, ngành y tế không quản được mà ngành công thương cũng không quản được, địa chỉ của công ty không hề có trong danh sách doanh nghiệp của Sở Kế hoạch - đầu tư Hà Nội, như một dạng công ty ma, sản phẩm cũng chưa có bằng chứng nào về kết quả điều trị ung thư" - ông Quang chia sẻ.

Theo ông Quang, hiện Bộ Y tế đã có cảnh báo người dân về những bất thường xung quanh sản phẩm nano vàng, Cục Quản lý dược chưa cấp phép lưu hành, Cục Khoa học - công nghệ và đào tạo chưa nhận được hồ sơ về nghiên cứu, thử nghiệm. 

"Chúng tôi đã trao đổi với Bộ Khoa học - công nghệ và Viện hàn lâm Khoa học công nghệ Việt Nam, cả hai nơi đều cho biết họ không chủ trì nghiên cứu như đơn vị cung cấp sản phẩm đang lập lờ quảng cáo" - ông Quang cho biết.

Hiểu đúng về nano vàng

Theo bác sĩ Trần Huỳnh (Bệnh viện Trường y khoa KecK, ĐH Nam California, Mỹ), tại Mỹ và nhiều nơi trên thế giới, những vấn đề liên quan nano vàng chỉ ở mức nghiên cứu thử nghiệm, nghĩa là chưa được phép dùng trong điều trị ung thư. Bác sĩ Huỳnh cũng cho hay nano vàng là các hạt vàng đường kính siêu nhỏ, từ 1-250 nm. Từ năm 2016 đã có những ý tưởng nảy sinh về kết hợp nhiệt xạ trị bằng cách làm nóng các hạt nano vàng để diệt các tế bào ung thư (sau khi các tế bào ung thư đã hấp thụ nano vàng). Tuy nhiên, tất cả những nghiên cứu này chỉ trên mô hình tế bào và động vật. Chưa có bất kỳ thử nghiệm nào trên người.

Để đưa được nano vàng vào trong cơ thể, nhất là tế bào ung thư, các nhà nghiên cứu đã thử nhiều cách, nhưng nano vàng nguyên chất có tính trơ, rất khó bị đào thải ra ngoài nên uống nano vàng có thể khiến bệnh nhân mắc bệnh đường ruột hoặc ngộ độc.

Vì vậy, các quảng cáo uống nano vàng để chữa ung thư trên thị trường rất nguy hiểm vì chưa được công nhận ở người, không thể (hoặc cực kỳ ít) hấp thụ qua đường ruột, và có rất nhiều tác dụng phụ cùng với rủi ro khác.

Quan trọng nhất, chữa bằng nano vàng mà không tham khảo bác sĩ điều trị ung thư có khi sẽ làm mất thời gian "vàng" thực sự để chữa trị ung thư. Ngày nay, rất nhiều loại ung thư đã được chữa trị hoàn toàn nếu được phát hiện sớm (ung thư vòm họng, ung thư ruột, ung thư tử cung...).

TTO - Nhiều người bệnh đang chi trả hàng chục triệu đồng cho một chai dung dịch "nano vàng", nhưng Bệnh viện K cảnh báo nguy hiểm nếu sử dụng sản phẩm này.