Thư viện tương lai: không còn sách?

Sách đang dần bị thu hẹp để nhường chỗ cho các trung tâm học tập theo lối kỹ thuật số và các khu trò chơi vi tính. Loại “phòng ồn ào” nhằm khuyến khích khách đến thư viện tham gia thuyết trình, trao đổi thông tin hoặc dành cho các dự án làm việc theo nhóm đang dần đẩy lùi không gian tĩnh lặng chỉ có sách với sách.

Ngoài ra, các nhân viên thư viện trẻ trung, những người quen thuộc với blog và trò chuyện trên Twitter sẽ dần chiếm chỗ những thủ thư già cỗi.

Phóng to

Thư viện trong tương lai sẽ thay đổi ra sao?

Vượt xa những thay đổi về “ngoại hình”, các thư viện đang trải qua sự chuyển mình đáng kể về một số phương diện. Các nhà văn, các công ty phát hành sách, các thư viện cũng như nhiều trang web vẫn đang tiếp tục đấu tranh chống lại các nỗ lực của Google nhằm kỹ thuật số hóa nhiều đầu sách trên thế giới và xây dựng nên một thư viện trực tuyến quy mô nhất toàn cầu.

Nhiều thư viện cam kết vẫn giữ lại một số sách dù phần lớn sách vở sẽ được kỹ thuật số hóa. Tuy vậy, mục tiêu của thư viện trong tương lai vẫn là tạo dựng một nơi mà người dân có thể truy cập và trao đổi thông tin.

Trước đây, người ta vào mạng trực tuyến để thu thập thông tin nếu không có điều kiện đọc báo giấy. Ngày nay, họ vào cả Facebook, Digg và Twitter để chia sẻ những điều xoay quanh cuộc sống của họ và bàn bạc tin tức trong ngày. Dựa trên cơ sở này, các quản thủ thư viện có tầm nhìn xa đã cố gắng tạo ra một không gian chuyện trò, trao đổi ý kiến tương tự ở các thư viện công cộng. Kiểu truyền thông tin một chiều từ sách qua người đọc đã không còn đáp ứng đầy đủ nhu cầu của khách đến thư viện.

Một ví dụ cho ý tưởng xây dựng thư viện kiểu mới là thư viện công cộng của hạt Charlotte và Mecklenburg, bắc Carolina.

Thư viện này xây dựng một không gian đa phương tiện, nơi mà trẻ em có thể quay phim và ghi âm bài hát, đồng thời cũng tạo ra một trang blog dành cho các game thủ và tổ chức thường xuyên các cuộc thi đấu trò chơi.

Nhân viên làm việc tại một chi nhánh của thư viện này nhận xét trẻ em sẽ trở nên sáng tạo hơn cũng như học được nhiều điều khi kể về chuyện của bản thân.

Một thư viện công cộng khác ở vùng Aarhus thuộc Đan Mạch lại cải tiến thêm một bước bằng cách tạo ra một “cột thông tin” - nơi mọi người có thể chia sẻ tin tức dưới dạng kỹ thuật số, và một “khu trưng bày thông tin” mà họ có thể khám phá các loại bản đồ kỹ thuật số nhiều tầng với muôn vàn thông số, thông tin hữu ích.

Các quản thủ thư viện sẽ thế nào?

Sự chuyển đổi này cũng làm thay đổi vai trò và cả... ngoại hình của các thủ thư.

Trong một thế giới mà thông tin mang tính xã hội và thiên về kiểu trực tuyến nhiều hơn trước, các quản thủ thư viện đang dần trở thành những người trung gian hòa giải, hỗ trợ về phương diện kỹ thuật, đồng thời đảm nhận cả công tác liên hệ với cộng đồng.

Các quản thủ thư viện tương lai phải quen thuộc với không gian kỹ thuật số để chỉ dẫn cho khách đến thư viện.

Một làn sóng quản thủ thư viện tươi trẻ, ăn mặc thời trang sẽ mang đến bộ mặt mới cho thư viện tương lai. Thay vì đơn thuần là quản thủ thư viện, họ sẽ được gọi là các “chuyên viên thông tin” hay “khoa học gia thông tin”.

Tuy thế, đối với một số người, sự nỗ lực thay đổi của các thư viện theo hướng mới khiến họ có cảm giác như đang chối bỏ những truyền thống và giá trị xưa nay. Tuy nhiên, đối với một số người khác, điều này lại là một sự tái định nghĩa và mở rộng.