Cặp đôi Ngọc An - Tố Uyên ở môn khiêu vũ thể thao, môn có trang phục rất gợi cảm- Ảnh: KHƯƠNG XUÂN

Tuần qua, dư luận xã hội xôn xao nghe tin từ ngày 1-8, nghị định (NĐ) 46/2019/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thể thao chính thức có hiệu lực.

Kể từ thời điểm này, những hành vi tập luyện bị cho là "khiêu dâm, đồi trụy, trái thuần phong mỹ tục VN" sẽ bị xử phạt 5-10 triệu đồng.

Nhưng ít người biết rằng không phải đến thời điểm 1-8 quy định xử phạt hành vi tập "thể thao khiêu dâm" mới xuất hiện. Trước đó nhiều năm, qua nhiều đời lãnh đạo, khái niệm mơ hồ "tập thể thao có tính chất khiêu dâm" đã được đưa vào các văn bản pháp luật trước NĐ 46.

Chưa từng xử lý được ai tập "thể thao khiêu dâm"

Chỉ tính từ năm 2012 đến nay, việc xử phạt hành chính trong lĩnh vực thể thao đã được quy định trong 4 NĐ nối tiếp nhau. Năm 2012, Chính phủ ban hành NĐ 37, trong đó quy định về xử phạt hành chính trong thể thao với điều 5 ghi rõ: "Phạt tiền 5-10 triệu đồng đối với hành vi sử dụng các bài tập, môn thể thao hoặc các phương pháp luyện tập và thi đấu thể thao mang tính chất đồi trụy, khiêu dâm, kích động trái với đạo đức, thuần phong mỹ tục của dân tộc".

Các NĐ thay thế NĐ 37 sau đó, NĐ 158 (2013), 28 (2014) và 46 (2019) tiếp tục giữ nguyên điều khoản nói trên.

Do vậy, có thể khẳng định NĐ 46 gần như không có gì mới, cụ thể ở những điểm mà dư luận quan tâm. Khái niệm "tập luyện thể thao có tính chất khiêu dâm, đồi trụy, trái với thuần phong mỹ tục VN" qua nhiều năm vẫn tồn tại mơ hồ như vậy.

Có điều trước kia mạng xã hội chưa phát triển, nên ba NĐ trước ra đời mà không gây ồn ào như NĐ 46 vừa rồi. Dẫu vậy, đến nay lịch sử ngành thể thao chưa từng ghi nhận cá nhân, tổ chức nào bị phạt về hành vi này.

Thậm chí đến năm 2019, nhiều người tập luyện và chơi thể thao chuyên nghiệp mới biết đến khái niệm "thể thao khiêu dâm" khi NĐ 46 có hiệu lực.

Trao đổi với TTCT, một thành viên tham gia soạn thảo NĐ 46 cho biết sau khi Luật thể dục thể thao sửa đổi được Quốc hội thông qua tháng 6-2018, Chính phủ đã có văn bản yêu cầu Bộ VH-TT&DL xây dựng NĐ xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực thể thao. NĐ được yêu cầu phải hoàn thành trong năm 2018 để 2019 có thể ban hành và thực thi.

Quy trình xây dựng một NĐ ít nhất phải mất 1-2 năm bởi còn phải tổng kết, đánh giá NĐ cũ, lấy ý kiến đóng góp của người dân, của các bộ, ngành… cho dự thảo NĐ mới. Vì thời gian không có nhiều, hơn nữa việc thực hiện theo NĐ cũ những năm qua cũng không có vấn đề gì nên khi xây dựng NĐ 46, Bộ VH-TT&DL không thay đổi nhiều so với quy định cũ.

Trả lời câu hỏi thế nào là "tập thể thao khiêu dâm, trái thuần phong mỹ tục dân tộc", Bộ VH-TT&DL có những hình ảnh trực quan sinh động như ảnh, clip thể hiện hành động này để người dân biết khi tập thể thao, tránh bị phạt hay không, ông Phạm Xuân Phúc, phó chánh thanh tra Bộ VH-TT&DL, cho biết không thể đưa ra hình ảnh, quy định cụ thể về việc này.

"Chỉ khi xuất hiện hành vi, chúng tôi sẽ mời các nhà chuyên môn, các HLV, chuyên gia đánh giá xem môn này có phải tập như vậy, được phép ăn mặc như thế không. Mặc như thế này có phản cảm, tập như vậy có phải đã là hành vi khiêu dâm hay không. Khi có ý kiến của những nhà chuyên môn, các chuyên gia thì chúng tôi mới xử lý được. Nếu không có quy định thì khi xuất hiện hành vi không có cơ sở để xử lý" - ông Phúc cho biết.

Phản ứng từ phong trào đến đỉnh cao

Trao đổi với chúng tôi, một VĐV bơi phượt phong trào tại Hà Nội nói: "Bản thân tôi là VĐV bơi phượt, CLB thường xuyên bơi ở các hồ, sông trên cả nước với các cự ly dài có khi đến 15-20km. Khi đi bơi, mọi người mặc đồ bơi thoải mái, chụp nhiều hình ảnh đưa lên Facebook ghi lại kỷ niệm chuyến đi.

Không hiểu liệu mặc thiếu vải như chúng tôi và đưa lên mạng hình ảnh thế có vi phạm NĐ 46 này không? Tôi đã chứng kiến rất nhiều cụ ông 70-80 tuổi hằng ngày bơi ở bãi sông Hồng vài kilômet mỗi sáng sớm tinh mơ, trong đó có người không mặc gì khi bơi.

Tuy nhiên, việc họ tập luyện xưa nay chẳng ảnh hưởng đến ai và cũng không bắt ai phải nhìn họ. Giờ thanh tra Bộ VH-TT&DL xông ra bãi sông Hồng chụp ảnh, quay clip rồi phạt họ à?".

Là VĐV, HLV hàng đầu trong lĩnh vực khiêu vũ thể thao, kiện tướng Chí Anh cho biết anh chưa từng nghe đến khái niệm "động tác nhạy cảm, có yếu tố khiêu dâm" trong môn thể thao này.

Chí Anh nói: "Khi tập luyện và thi đấu, VĐV đã dồn toàn bộ tâm trí và thể lực để động tác đẹp nhất, chính xác nhất, chứ không có sức mà nghĩ nó có khiêu dâm hay không. Nhạy cảm hay không là do mắt và cái đầu của người xem, khi cả thế giới nói đó là nghệ thuật mà mình nói là đồi trụy thì không ổn.

Trong luật khiêu vũ thể thao quốc tế không có động tác nào được coi là nhạy cảm. Khiêu vũ thể thao chỉ có các quy định về trang phục thi đấu như không được hở bao nhiêu centimet dưới rốn, không được hở bao nhiêu, phần nhạy cảm thì không mặc đồ màu da để trông không quá sexy… Là VĐV, HLV hơn 20 năm qua, tôi chưa thấy VĐV nào bị ban tổ chức giải đấu xử lý về trang phục thi đấu không phù hợp".

Ông Nguyễn Hồng Minh - nguyên vụ trưởng Vụ Thể thao thành tích cao, Tổng cục TDTT - cho biết nếu các hành động tập luyện nhạy cảm như yoga khỏa thân được cá nhân tập một mình trong nhà hay các CLB sinh hoạt kín thì cũng không thể bị coi là vi phạm để xử lý.

Ông Minh cho rằng quy định là cần thiết nhưng cần cụ thể hóa, tránh những khái niệm mơ hồ, khó hiểu. Theo ông, đưa ra chế tài cho những hành vi trái quy định, thiếu chuẩn mực là việc cần thiết để cơ quan quản lý nhà nước có cơ sở điều hành, quản lý lĩnh vực mình được giao, nhưng những quy định đó phải thực tế. Với quy định mơ hồ, mang tính quy chụp thì khó có thể thực hiện.

Tranh cãi về "sexy hóa" thể thao "Người hâm mộ trông ngóng các VĐV và chúng tôi sẽ không bao giờ ngừng bán các giá trị tính dục" - Jim Fuhse, giám đốc quan hệ công chúng Hiệp hội Quần vợt nữ thế giới (WTA), từng nói thế vào năm 2001. Phát biểu của Fuhse khi đó cũng đã gây sốc nhưng nếu được nói ra trong thời đại #MeToo này, hẳn ông còn bị "ném đá" tơi bời. Tuy nhiên, có một thực tế không thể phủ nhận là thể thao hiện đại đã cởi mở hơn rất nhiều với những hình ảnh hấp dẫn, thậm chí là gợi tình, trên sân thi đấu. Năm 2004, cựu chủ tịch FIFA Sepp Blatter từng hứng chịu chỉ trích khi nêu "sáng kiến" để bóng đá nữ hấp dẫn hơn: "Hãy để các nữ cầu thủ chơi theo cách nữ tính hơn cầu thủ nam giới, ví dụ hãy để họ mặc quần chật hơn. Cứ xem bóng chuyền thì thấy trang phục của VĐV nữ rất khác VĐV nam". Dễ hiểu là nhà lãnh đạo thể thao người Thụy Sĩ bị lên án là kỳ thị giới và quả thật bóng đá nữ đã hấp dẫn hơn, như Giải World Cup 2019 cho thấy, nhờ chuyên môn chứ không phải nhờ mặc đồ gợi cảm. Tuy nhiên, điều đó vẫn không thể phủ nhận thực tế là trong thể thao nữ, có những biểu tượng sexy còn thành công hơn những VĐV chuyên nghiệp. Vào năm 1999, Liên đoàn Bóng chuyền thế giới (FIVB) đã cải tổ lớn về trang phục cho VĐV nữ với những bộ đồ ngắn hơn và bó hơn, tiện cho thi đấu hơn nhưng cũng hấp dẫn hơn. Quần vợt là một môn khác mà các VĐV nữ đã ăn mặc ngày càng gợi cảm và táo bạo. Đến ngày nay, quy định về trang phục thi đấu chủ yếu nhắm vào việc ngăn ngừa quảng cáo quá lố hay các tuyên ngôn mang tính chính trị, tôn giáo, chủng tộc…, chứ không nhắm vào khiêu dâm hay không khiêu dâm. Tất nhiên, trang phục thể thao hấp dẫn không chỉ dành riêng cho nữ giới. Bơi lội là môn thể thao thu hút nhiều khán giả nữ ít nhiều, bởi những màn "khoe hàng" của các VĐV nam hình thể hết sức hài hòa với độc một chiếc quần bơi siêu nhỏ. HUY ĐĂNG TTO - Sau khi nghị định 46 về quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực thể thao có hiệu lực, nhiều VĐV, HLV lo lắng phải tập luyện, mặc trang phục thế nào để không bị gán là khiêu dâm, trái thuần phong mỹ tục VN.