Thế giới nín thở chờ lãi suất của Mỹ

Bà Janet Yellen - Ảnh: AFP

Các thành viên của Ủy ban chính sách tiền tệ (FOMC) của Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) dự kiến sẽ đưa ra quyết định quan trọng về lãi suất ngân hàng ở Mỹ lúc rạng sáng 18-9 (giờ VN).

Ngay sau đó, người phụ nữ quyền lực nhất trong giới tài chính thế giới hiện nay, bà Janet Yellen, chủ tịch Fed, sẽ có buổi họp báo để giải thích các vấn đề xung quanh quyết định liên quan đến lãi suất.

Phập phồng nhiều tháng qua

Theo AFP, kinh tế thế giới đang phập phồng theo quyết định này. Thực tế là từ nhiều tháng qua, bà Yellen đã nhiều lần bắn tin cho biết Fed muốn tăng lãi suất trong năm nay vì lãi suất gần bằng 0 đã được duy trì từ sau cuộc khủng hoảng tài chính hồi cuối năm 2008 và kinh tế Mỹ đã có dấu hiệu hồi phục tốt.

Tỉ lệ tăng trưởng kinh tế Mỹ đã đạt 3,7% trong quý 2 năm nay và các chuyên gia kinh tế dự báo mức tăng trưởng của cả năm nay sẽ đạt vào khoảng 2,5%.

Nhân viên dưới quyền bà Yellen cũng rất nhiều lần giải thích với thế giới rằng đồng tiền Mỹ, cũng như kinh tế thế giới, không thể điều hành được với lãi suất gần như bằng 0. Theo lý giải của họ, tăng trưởng kinh tế sinh ra từ nguy cơ và đã chấp nhận nguy cơ thì không thể được tưởng thưởng trở lại bằng những mức lãi suất thấp như thế.

Giới chuyên môn từng dự đoán Fed có thể công bố tăng lãi suất thêm 0,25% để lên mức dao động giữa 0,25% và 0,50%. Nếu như thế, đây sẽ là lần tăng đầu tiên tính từ tháng 6-2006 khi Fed quyết định tăng lãi suất để làm giảm nhiệt cơn sốt bất động sản ở Mỹ.

Đến khi xảy ra khủng hoảng năm 2008 thì chính sách lãi suất thấp từng giúp kinh tế Mỹ vượt qua khủng hoảng. Nhưng nay thì giới chuyên môn cho rằng cần trở lại kiểu kinh doanh tài chính bình thường để tìm lại các điều kiện cân bằng cho phép kinh tế mạnh mẽ hơn. Nó giống kiểu tiêm thuốc mê cho bệnh nhân để phẫu thuật chữa bệnh nhưng hết bệnh thì thôi chứ đâu thể để bệnh nhân chịu mê mãi.

Khó đoán định

Thế nhưng sau vụ biến động của đồng nhân dân tệ gần đây, nhiều chuyên gia phải điều chỉnh khả năng tăng lãi suất chỉ còn là “cơ hội 50/50”, như theo nhận định của Paul Ashworth thuộc Capital Economics.

Theo AFP, cuộc họp hai ngày của FOMC được cho là sẽ khá căng thẳng vì các thành viên có quan điểm khác nhau. Một bên là nhóm “diều hâu” cho rằng với tỉ lệ thất nghiệp xuống còn 5,1% thì kinh tế Mỹ đã đủ vững để chịu đựng được lần tăng lãi suất đầu tiên kể từ năm 2006. Bà Esther George, chủ tịch Fed chi nhánh Kansas, cho rằng đã đến lúc cần tiến hành “bình thường hóa chính sách tiền tệ”.

Nhưng bên phía “bồ câu”, ông William Dudley, thuộc Fed New York, lại cho rằng giờ chưa phải lúc phù hợp để tăng lãi suất do tình hình mới có khả năng làm giảm tăng trưởng kinh tế toàn cầu.

Hòa theo mối lo của các quốc gia đang phát triển về việc Mỹ tăng lãi suất sẽ làm giảm giá đồng tiền của các nước này, Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) và Ngân hàng Thế giới (WB) cũng cho rằng chưa đến lúc phải tăng lãi suất.

IMF cho rằng Fed có “độ linh động cần thiết để chờ đợi thời điểm khác”, trong khi nhà kinh tế Kaushik Basu của WB dự báo mạnh mẽ rằng các thị trường thế giới sẽ “rúng động và rối loạn” nếu Fed tăng lãi suất.

Nhưng cũng có dự báo trung dung như bà Jia Liu, nhà kinh tế thuộc Viện Nghiên cứu kinh tế Mỹ (AIER), nhận định: “Vì bà Janet Yellen là người ủng hộ các chỉ số định hướng tiền tệ đối với thị trường, tôi tin họ sẽ không quyết định tăng lãi suất ngay nhưng sẽ phát đi tín hiệu rõ ràng là họ sẽ làm điều đó từ nay đến cuối năm”.