​Thay cách tính tiền sử dụng đất để bỏ cơ chế xin-cho

Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội bất động sản TP.HCM (HOREA) cho biết, nguyên nhân tiền sử dụng đất không phải là một sắc thuế, cũng không phải là phí (không bị điều chỉnh bởi Luật thuế, Luật phí và lệ phí), nhưng lại là một khoản thu ngân sách nhà nước rất lớn. Tuy nhiên, theo cách làm như hiện nay, tiền sử dụng đất đang là "gánh nặng" của doanh nghiệp mà người tiêu dùng phải gánh chịu khi mua nhà vì đây được xem là môi trường tạo ra cơ chế xin - cho, ẩn chứa tiêu cực do thủ tục hành chính và cơ chế vận hành rườm rà, không hợp lý.

Để thị trường bất động sản vận hành thực sự theo cơ chế thị trường, ông Châu cho rằng, về dài hạn phải thay đổi quan điểm về tiền sử dụng đất, cần coi đây là một sắc thuế như đề xuất của UBND TP.HCM. Cụ thể, cần bỏ hẳn khái niệm “tiền sử dụng đất” mà thay thế bằng sắc thuế sử dụng đất ở với thuế suất nhất định, khoảng 10% hoặc 15% bảng giá đất. “Như vậy, vừa minh bạch, vừa dễ tính toán và loại trừ được cơ chế xin – cho, đồng thời hạn chế việc thu tiền sử dụng đất lần đầu quá lớn mà duy trì nguồn thu bền vững, lâu dài cho Nhà nước”, ông Châu chia sẻ. 

Tuy nhiên, yêu cầu thay đổi ngay lập tức là khó và cần phải có quá trình để tạo sự đồng thuận. Vấn đề cần giải quyết hiện nay là cải cách quy trình, thủ tục hành chính để việc xác định tiền sử dụng đất của doanh nghiệp được thực hiện minh bạch, nhanh chóng; kết quả xác định số tiền sử dụng đất hợp lý được doanh nghiệp "tâm phục khẩu phục" và loại trừ được các yếu tố phát sinh tiêu cực. 

Theo đó, HoREA đề xuất các giải pháp nên bổ sung thành viên là đại diện của tổ chức có chức năng tư vấn xác định giá đất độc lập hoặc chuyên gia về giá đất độc lập và không thuộc tổ chức có chức năng tư vấn xác định giá đất được thuê để định giá đất cụ thể vào hội đồng thẩm định giá đất thành phố. Điều này nhằm đảm bảo có sự phản biện độc lập trong hội đồng.

HoREA cũng đề nghị cho phép doanh nghiệp (người sử dụng đất) được tham gia và được quyền nêu ý kiến tại cuộc họp của hội đồng thẩm định giá đất thành phố khi thẩm định giá đất dự án của đơn vị mình hoặc với Sở Tài chính khi xem xét chi phí giải phóng mặt bằng được khấu trừ vào tiền sử dụng đất phải nộp.

Ngoài ra, HoREA cũng đề nghị bãi bỏ cơ chế đấu thầu rộng rãi qua internet và chỉ chọn đơn vị chào thầu với giá thấp nhất để trúng thầu hiện nay bằng cơ chế đấu thầu rộng rãi nhưng với tiêu chí chọn đơn vị tư vấn xác định giá đất có năng lực, có phương án xác định giá đất tối ưu, chứ không phải chọn đơn vị có giá thấp nhất.