Thất thoát đất đai rất khó thu hồi

Lô đất 59 Lê Duẩn được Công ty CP Đầu tư phát triển nhà Đà Nẵng đem chuyển nhượng cho cá nhân khác để xây dựng khách sạn sai quy định - Ảnh: H.KHÁ

Thuê đất giá thấp để cho thuê lại

Tại TP.HCM, nhiều lô đất công được Nhà nước cho các công ty "có nguồn gốc nhà nước" thuê đất với giá rẻ để rồi các công ty này cho thuê lại, gây lãng phí. 

Mới đây, UBND TP.HCM đã đồng ý thu hồi lô đất hơn 13.000m2 tại Q.10 để xây trường học khi hết hạn hợp đồng thuê đất nơi đây. 

Khu đất này được UBND TP cho Công ty CP Giày Sài Gòn thuê từ năm 1998 để sản xuất kinh doanh. Đến năm 2007, UBND TP tái ký hợp đồng, cho công ty thuê gần 11.000m2 đất phù hợp quy hoạch của khu này để làm văn phòng, nhà kho, xưởng sản xuất. 

Thời hạn thuê đến hết năm 2020. Trong hợp đồng thuê đất, UBND TP có điều khoản ràng buộc Công ty CP Giày Sài Gòn phải quản lý, sử dụng đất theo đúng quy định của pháp luật, không được chuyển nhượng, cho thuê lại, thế chấp…

Thế nhưng qua kiểm tra, UBND Q.10 phát hiện Công ty CP Giày Sài Gòn ký hợp đồng cho nhiều công ty thuê nhà xưởng và sân trong khu đất này để làm kho, kinh doanh bãi xe, vận chuyển khách và hàng hóa. Việc này được xác định là sai phạm và cơ quan chức năng buộc chấm dứt hợp đồng cho thuê.

Sau nhiều lần tái phạm trong việc cho thuê đất trái phép, tháng 6-2017 thanh tra Sở Tài nguyên và môi trường đã xử phạt Công ty CP Giày Sài Gòn hơn 720 triệu đồng. 

Năm 2017, UBND TP cũng đã nhiều lần chỉ đạo công ty này phải chấm dứt ngay hành vi cho thuê mặt bằng và phải sử dụng khu đất này đúng mục đích sản xuất, kinh doanh. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện nay, khu đất cùng với nhiều dãy nhà kho, xưởng trên vẫn đang được Công ty TNHH Thành Bưởi sử dụng làm bãi xe, nơi giao nhận hàng hóa, đón trả khách…

Theo tìm hiểu của Tuổi Trẻ, UBND TP cho Công ty CP Giày Sài Gòn thuê với giá 100.000 đồng/m2/năm (gần 1,1 tỉ đồng/năm cho toàn bộ lô đất). Trong khi đó, công ty này cho Công ty Thành Bưởi thuê lại với giá 440 triệu đồng/tháng (khoảng 5,28 tỉ đồng/năm).

Thất thoát khi cổ phần hóa

Tại Đà Nẵng, việc quản lý sử dụng đất trong và sau quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước giai đoạn 2011-2017 vừa được phát hiện hàng loạt sai phạm. Nhưng thực tế việc khắc phục, thu hồi thất thoát trong việc quản lý đất đai là vô cùng khó khăn.

Mới đây Kiểm toán Nhà nước đã chỉ ra việc UBND TP Đà Nẵng không tổ chức đấu thầu dự án gắn với quyền sử dụng đất theo quy định của điều 58 Luật đất đai đối với 3 thửa "đất vàng" của Công ty cổ phần Đầu tư phát triển nhà Đà Nẵng gồm thửa đất 13 Nguyễn Chí Thanh (846m2), thửa đất tại 59 Lê Duẩn (752m2) thực hiện dự án xây nhà chung cư và một thửa đất rộng gần 7ha thực hiện dự án tại khu vực phía bắc nút giao thông Hòa Cầm, Q.Cẩm Lệ.

Sau khi được giao đất, Công ty cổ phần Đầu tư phát triển nhà Đà Nẵng đã không triển khai xây dựng chung cư theo chủ trương của UBND TP Đà Nẵng. 

Trái lại, công ty này đem thửa đất 13 Nguyễn Chí Thanh góp vốn bằng quyền sử dụng đất để thành lập pháp nhân mới là Công ty cổ phần đầu tư Tia Sáng Mới. Còn lô đất 59 Lê Duẩn được đem chuyển nhượng cho cá nhân khác để xây dựng khách sạn.

Tuy nhiên, việc phù phép đất vàng để thu lợi trong quá trình cổ phần hóa phải kể đến Công ty CP Lương thực Đà Nẵng. Năm 2005, khi TP Đà Nẵng tiến hành cổ phần hóa, Công ty CP Lương thực Đà Nẵng có 8 khu đất hơn 7.900m2 đều nằm trên các đường phố trung tâm Đà Nẵng. 

Sau cổ phần hóa, công ty này được chuyển từ thuê đất sang giao đất có thu tiền sử dụng đất, đồng thời chuyển mục đích từ thuê đất sản xuất kinh doanh sang đất ở đô thị sử dụng lâu dài. 

Cả 8 khu đất được các cơ quan chuyên môn TP Đà Nẵng chuyển từ thuê đất sang giao đất có thu tiền sử dụng đất, chuyển đổi mục đích sử dụng đất là trái quy định, không đúng trình tự thủ tục.

Ngay sau khi được TP Đà Nẵng cho phép chuyển sang hình thức giao đất có thu tiền sử dụng đất và chuyển đổi mục đích sử dụng, Công ty CP Lương thực Đà Nẵng đã chuyển nhượng 7/8 khu đất cho cá nhân và chỉ sử dụng 1 khu đất 466m2 tại đường Lê Lợi để góp vốn. 

Việc chuyển nhượng và góp vốn đã mang lại cho công ty khoản chênh lệch và thu lợi 13,64 tỉ đồng so với giá phê duyệt của UBND TP Đà Nẵng.

TTO - Phó tổng Thanh tra Chính phủ Bùi Ngọc Lam vừa ký kết luận thanh tra "việc chuyển đổi nhà, đất công có vị trí đắc địa sang mục đích khác trên địa bàn TP Đà Nẵng".