Tết xưa

Phóng to

Tôi nhớ Tết tuổi thơ. Bà ngoại lo bánh mứt từ rằm tháng Chạp. Vì gia đình các dì cậu tôi năm nào cũng về. Tôi mong Tết, vì nhà sẽ đông người, rộn rã tiếng cười và có lắm món ăn ngon. Bà khéo tay lắm. Đầu tiên là các món bánh. Bánh bài bột nếp có nhân mứt bí xào mè ngọt ngậy, bánh đậu xanh viên bọc giấy gương xanh đỏ, hai đầu cắt tua rua. Công phu nhất là bánh thuẩn. Bà đổ bánh với những chiếc khuôn đồng nặng trịch vùi trong nồi cát lớn. Ông ngoại lo việc đánh trứng với đường trong cái âu đất to bằng hai chục chiếc đũa tre đan chéo vào nhau. Dập được vài trăm cái, ông nhắc tôi thử xem trứng "dậy"chưa bằng cách chấm cây tăm vào cái chất đặc sánh ấy, nhỏ vào chén nước con, nếu nổi trên mặt nước là được. Tôi thích thú với trò chơi ấy, trong lòng bao giờ cũng mong những chấm trứng lặn xuống đáy.

Bà tôi trộn bột, cứ một "nhã" được mười hai cái bánh thơm lừng. Bánh vàng ươm, mặt trên nở đều bốn cánh như nụ hoa là bánh đẹp, dành cúng trời đất tổ tiên; những chiếc um úp hình chiếc mũ bê-rê, bà sắp riêng để ăn, và tôi luôn là người đầu tiên thưởng thức. Cho đến bây giờ, tôi vẫn nhớ như in vị ngọt ngào của những chiếc bánh làm bằng bột bình tinh, đưa vào miệng là tan ngay trên đầu lưỡi.

Đến các món mứt, đủ cả. Mứt gừng vàng cay nồng, mứt dừa trắng nõn béo ngậy, mứt bí ngọt lịm dòn tan, mứt hạt sen dìu dịu hương thơm. Bà gọt, xắt, luộc, rim mỗi ngày một món. Tôi chực vét những miếng mứt cháy ở đáy son, thơm ngon vô kể.

Bánh mứt làm xong vừa đến lễ Ông Táo. Lại tiếp các món mặn. Bà thuộc lòng sở thích các cậu, dì. Thẩu ngâm mắm của cậu Hai, thịt mông hai phần nạc, một phần mỡ. Thẩu ngâm giấm cho cậu Tư là tai heo trắng dòn. Còn dì Ba không thể thiếu nồi giò heo hon. Tôi sau này sống nhiều nơi, từng ăn món thịt hon ở nhiều vùng miền, trong những nhà hàng lớn nhưng thú thật không sao tìm lại được hương vị độc đáo của món ăn xứ Huế dưới bàn tay chế biến của bà.

Giò heo chọn vừa phải, nướng trên lửa cho da vàng rộm. Giò cắt thành từng khoanh, ướp tẩm kỹ lưỡng. Nào bột ngũ vị hương, lá cà-ri, bột nghệ, hành tỏi sả băm nhỏ, muối đường tiêu cộng với nước mắm ngon. Chờ thịt ngấm, bà chọn nấm mèo, măng khô. Tôi luộc đậu phộng, rang mè. Khi bà xào thịt, hương thơm sực nức mũi. Thịt và đồ mộc được ninh nhỏ lửa đến nhừ mà không nát. Khi nước còn xâm xấp trở thành màu cánh gián, bà rải mè, cho vào ít rượu trắng để dậy mùi thơm. Tết ở Huế lạnh, ngoài trời mưa phùn, trong nhà có bát thịt hon ăn với xôi trắng nóng thì thật "khoái khẩu".

Khi các dì , cậu về đông đủ, cả nhà quây quần ngồi canh nồi bánh chưng bánh tét, bao nhiêu chuyện vui buồn trong một năm đem kể với nhau thật rôm rả . Tôi cố thức để hóng chuyện nhưng bao giờ cũng thiếp ngủ trong lòng bà với giấc mơ tràn trề yêu thương.

Thời gian trôi qua, ông bà ngoại tôi đếu mất trước khi tôi lấy chồng. Ngôi nhà giờ còn cậu Tư lo nhang khói . Vợ chồng tôi phiêu bạt vào Nam , đã lâu lắm rồi không về quê cũ. Mỗi năm Tết đến, cũng như nhiều bà nội trợ thành phố, tôi đến siêu thị và ra về với những chiếc túi nặng trĩu thức ăn sẵn. Cỗ bàn đầy mâm nhưng tôi vẫn thấy thiếu một thứ gì đó. Hình như đó là hương trầu thơm nồng của bà với những Tết xưa đầy màu sắc và hương vị làm trong tôi luôn dâng lên niềm hoài cảm...