13/01/2012 17:33 GMT+7

Tết Cùng - bánh khúc quê tôi

      ĐẶNG THU HƯƠNG 
      ĐẶNG THU HƯƠNG 

TTO - Ở quê tôi, bánh khúc còn được gọi là bánh tầm khúc. Đặc biệt, bánh không xuất hiện quanh năm nhưng lại mang một ý vị đặc biệt, gắn liền với một cái tết quan trọng không kém tết Thanh minh, Đoan ngọ hay Trung thu - đó là tết Cùng.

Phóng to
Bánh khúc
Ngày nay ở Hà Nội, nói đến bánh khúc không ai là không biết. Từ lâu, loại bánh này đã trở thành một món ăn sáng quen thuộc, nhất là trong những ngày đông lạnh.

Theo các ghi chép còn sót lại thì giữa thế kỷ 18, tướng quân Đô đài lực sĩ Nguyễn Tất Ứng, người thôn Kiều Thần, Tổng An Lão, phủ Kiến Xương, trấn Sơn Nam (nay là thôn Kiều Thần, xã Song An, Vũ Thư, Thái Bình) dẫn quân đi dẹp giặc ngoại xâm đúng vào dịp Tết Nguyên đán (một số gia phả còn khẳng định đây chính là trận Ngọc Hồi - Đống Đa lẫy lừng năm 1789). Cuối tháng giêng thắng trận trở về, bà con liền tổ chức ăn tết lại để anh em tướng sĩ cùng đón xuân, gọi là tết Cùng.

Mỗi năm, đến mùng 1 tháng 2 âm lịch, quê tôi lại rộn ràng gói bánh tầm khúc để cúng tết Cùng. Với cái tết này, bánh khúc đóng vai trò như bánh chưng, bánh dầy Tết Nguyên đán. Cả năm, đây cũng là lúc rau tầm khúc mọc nhiều nhất. Nơi những cánh đồng chiêm đã gặt, còn trơ gốc rạ, rau khúc mọc lên mơn mởn. Rau khúc có hai loại, loại tẻ và loại nếp, có khi còn được gọi là khúc Ông và khúc Bà.

Phóng to
Rau khúc
Loại làm bánh nhất thiết phải là loại lá nhỏ, được phủ kín bởi lớp lông tơ màu trắng mà khi ngắt ngang cây những lớp lông tơ kéo thành sợi khá dai, giống như ngó sen trong câu thơ của Nguyễn Du: “Dẫu lìa ngó ý còn vương tơ lòng”.

Loại lá này rất thơm, ngắt lên tay đã nghe nồng nồng, ngan ngát. Sau khi rửa sạch, vắt khô, các bà, các mẹ đem rau xay nhỏ, hòa cùng bột gạo tẻ ngon có pha một phần bột nếp thành một hỗn hợp lấm tấm xanh, dẻo quánh.

Bọn trẻ chúng tôi thường nghịch ngợm nặn bánh thành nhiều hình ngộ nghĩnh, nhưng bánh truyền thống thì gần giống hình chiếc bánh gối, khuyên tròn như nửa vầng trăng. Nhân bên trong bao giờ cũng có đỗ xanh, thịt mỡ, một chút hạt tiêu cho thêm phần thơm thảo. Nặn xong, mỗi chiếc bánh xinh xinh được gói hờ vào một tấm lá chuối tươi, xếp chồng lên nhau trong chõ.

Khi hấp bánh, lá chuối sẽ khiến bánh tầm khúc có một hương vị rất đặc trưng, rất dân dã, thôn quê mà hơn 10 năm xa nhà, tôi chưa khi nào quên được.

Phóng to
Rau khúc nếp
Ở Hà Nội, có lẽ người làm bánh đã dùng lá su hào già hay lá cải bắp thay thế lá tầm khúc để tạo màu xanh cho bánh nên mới có bánh quanh năm. Vì thế, vị và mùi thơm đều khác. Cũng có thể do ở quê tôi, mỗi năm bánh tầm khúc chỉ được làm và đặt lên bàn thờ gia tiên có một lần nên phong vị mới đặc biệt đến thế chăng?

Những năm gần đây, những thửa ruộng quê tôi ngày càng thu hẹp lại. Việc tìm loại rau mọc dại này vì thế cũng khó khăn hơn. Đôi khi tôi vẫn bần thần tự hỏi liệu có khi nào, trong tâm trí những đứa con xa quê như tôi, tết Cùng và vị bánh tầm khúc xưa chỉ còn là ký ức?

      ĐẶNG THU HƯƠNG 

Bình luận hay

Chia sẻ

Tuổi Trẻ Online Newsletters

Đăng ký ngay để nhận gói tin tức mới

Tuổi Trẻ Online sẽ gởi đến bạn những tin tức nổi bật nhất

Bình luận (0)
Tối đa: 1500 ký tự

Tin cùng chuyên mục

Không béo, ít calo, trái cây tươi: Bí quyết giúp cà phê Luckin Coffee hút giới trẻ

Sự xuất hiện của Luckin Coffee - chuỗi cà phê phát triển nhanh bậc nhất Trung Quốc - tại New York đang làm chao đảo thị trường Mỹ, với chiến lược định giá gây sốc và công nghệ phục vụ hiện đại.

Không béo, ít calo, trái cây tươi: Bí quyết giúp cà phê Luckin Coffee hút giới trẻ

Món Hàn Quốc gà hầm sâm, canh cá chạch, canh sườn bò bổ dưỡng chống nóng mùa hè

Thay vì ăn đồ mát lạnh, vào những ngày hè oi nồng, người Hàn Quốc lại thường ăn những món canh nóng hổi với quan niệm 'lấy nhiệt trị nhiệt'.

Món Hàn Quốc gà hầm sâm, canh cá chạch, canh sườn bò bổ dưỡng chống nóng mùa hè

Sợ cơm lươn unagi quốc hồn quốc túy gặp khó, Nhật Bản phản ứng với châu Âu

Ngày 27-6, Liên minh châu Âu (EU) đề xuất áp đặt các hạn chế xuất khẩu đối với tất cả các loài lươn theo một công ước quốc tế về kiểm soát buôn bán các loài có nguy cơ tuyệt chủng, bất chấp sự phản đối mạnh mẽ từ phía Nhật Bản.

Sợ cơm lươn unagi quốc hồn quốc túy gặp khó, Nhật Bản phản ứng với châu Âu

Phô mai và thịt nguội ngon nhất, ở đâu?

Từ năm 2015, Parma - thuộc vùng Emilia Romagna của nước Ý - được UNESCO vinh danh là 'Thành phố sáng tạo về ẩm thực'. Không chỉ nổi bật với di sản lịch sử, nghệ thuật và văn hóa phong phú, Parma còn khiến du khách say mê bởi kho tàng ẩm thực đặc sắc.

Phô mai và thịt nguội ngon nhất, ở đâu?

Những thảm họa kinh dị trong show làm bánh Spring Baking Championship

Dù là những cái tên sáng giá trong giới làm bánh, các thí sinh tại Spring Baking Championship vẫn có lúc thất bại trước những thử thách đầy bất ngờ, để lại những tình huống 'khóc dở mếu dở' trong chương trình.

Những thảm họa kinh dị trong show làm bánh Spring Baking Championship

Daesung Big Bang liên tục khen chả giò, sinh tố và heo sữa quay, fan kêu ‘mê Việt Nam rồi chứ gì’

Daesung liên tục khen các món ăn Việt Nam. Khán giả nói ‘mê Việt Nam rồi chứ gì’, chào mừng anh quay trở lại.

Daesung Big Bang liên tục khen chả giò, sinh tố và heo sữa quay, fan kêu ‘mê Việt Nam rồi chứ gì’
Tất cả bình luận (0)
Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng, xin vui lòng viết bằng tiếng Việt có dấu.
Được quan tâm nhất
Mới nhất
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đâu tiên bình luận về bài viết.
Tối đa: 1500 ký tự
Avatar
Đăng ký bằng email
Khi bấm "Đăng ký" đồng thời bạn đã đồng ý với điều khoản của toà soạn Đăng ký
Đăng nhập
Thông tin bạn đọc Thông tin của bạn đọc sẽ được bảo mật an toàn và chỉ sử dụng trong trường hợp toà soạn cần thiết để liên lạc với bạn.
Gửi bình luận
Đóng
Hoàn thành
Đóng

Bình luận (0)
Tối đa: 1500 ký tự
Tất cả bình luận (0)
Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng, xin vui lòng viết bằng tiếng Việt có dấu.
Được quan tâm nhất
Mới nhất
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đâu tiên bình luận về bài viết.
Tối đa: 1500 ký tự
Avatar