Lần gần nhất vovinam xuất hiện ở một kỳ SEA Games là trên đất Myanmar 9 năm trước - Ảnh: H.Đ.
Việc biến mất khá lâu ở các kỳ SEA Games những năm gần đây khiến giấc mơ quốc tế hóa của môn võ mang thương hiệu truyền thống Việt Nam này trở nên khó khăn hơn nhiều.
Sẽ mừng nếu... giành ít huy chương
Vovinam chính thức xuất hiện lần đầu tiên ở SEA Games 2011 (tại Jakarta, Indonesia), với 14 bộ huy chương và tạo được ấn tượng tốt về tính đẹp mắt của các bài quyền. Hai năm sau, môn võ mang thương hiệu Việt này tiếp tục xuất hiện ở Myanmar, thậm chí được tăng số bộ huy chương lên đến 18.
Thời điểm đó, những tưởng vovinam sẽ sớm trở thành một môn thể thao quen mặt ở các kỳ tranh tài Đông Nam Á. Nhưng rồi liên tiếp 3 kỳ SEA Games tiếp theo, vovinam đều vắng mặt.
Ông Nguyễn Bình Định - phó tổng thư ký Liên đoàn Vovinam Việt Nam - giải thích về sự vắng mặt của vovinam tại các kỳ SEA Games vừa qua:
"Singapore - nước chủ nhà SEA Games 2015 - từ đầu đã muốn tổ chức một kỳ đại hội theo tiêu chuẩn Olympic, vì vậy vovinam vắng mặt ở kỳ SEA Games này là hiển nhiên. Đến SEA Games 2017, nước chủ nhà Malaysia nằm trong danh sách những quốc gia chúng tôi chưa đưa được vovinam đến. Nhưng ở SEA Games 2019 mới thực sự không may. Chủ nhà Philippines ban đầu đã đồng ý, nhưng phút chót họ gặp sự cố rồi thay toàn bộ ban tổ chức, vì vậy vovinam bị loại một cách rất đáng tiếc".
SEA Games cũng chỉ là một góc độ phản ánh chặng đường gian nan mà vovinam phải đối mặt khi muốn hướng ra sân chơi quốc tế.
Ông Bình Định lý giải, phần lớn nền thể thao các quốc gia châu Á đều có "bệnh thành tích". Nhiều người dân châu Âu như Ý, Pháp Romania... khi tiếp cận vovinam, hay những môn võ truyền thống khác đặc biệt quan tâm đến góc độ văn hóa.
Vì vậy các môn võ này du nhập sang châu Âu lại có sự phát triển toàn diện, cả về võ thuật lẫn võ đạo. Còn ở châu Á, các quan chức thể thao thường chỉ quan tâm đến việc sẽ giành được bao nhiêu huy chương.
"Chúng tôi thường nói vui rằng, nếu SEA Games tới mà càng giành ít huy chương thì càng... tốt. Vì các nước nếu giành được nhiều huy chương sẽ có thêm động lực phát triển vovinam về lâu về dài. Nhưng nói thì nói vậy, chúng ta đâu thể chia chác huy chương một cách tiêu cực. Chúng tôi chỉ biết cố gắng hết sức để đảm bảo tính minh bạch, không thiên vị VĐV chủ nhà trong kỳ SEA Games tới", ông Định chia sẻ.
Mục tiêu phát triển lâu dài
Thay vào đó, ông Định cho biết một cách thức hợp lý hơn để giúp các nước Đông Nam Á có thêm cơ hội cạnh tranh tại SEA Games là áp dụng, chọn lọc những bài thi quyền ít phức tạp, có thể tập luyện trong khoảng thời gian 4 - 6 tháng.
Một thách thức khác khiến vovinam gặp khó hơn những môn võ khu vực như pencak silat, kurash đó là mức độ đặc thù rõ rệt.
Như môn kurash (xuất xứ từ vùng Trung Á) có nhiều kỹ thuật tương tự với judo, vì vậy khi phát triển sang các quốc gia khác, người ta có thể tuyển chọn các VĐV judo không thành danh. Vovinam ngược lại, có đặc thù khá rõ rệt nên khó lòng "tái sử dụng" những VĐV đến từ các môn võ khác.
"Đặc điểm nhận diện thương hiệu của vovinam là các đòn kẹp cổ đẹp mắt. Chúng tôi cũng luôn nghe điều tiếng về việc vovinam là một môn võ thiếu tính thực chiến, chỉ để biểu diễn... Trong 10 năm trở lại đây, chúng tôi đã không ngừng cải thiện, cập nhật để vovinam mang tính võ đài hơn", ông Định nói.
Điểm cộng lớn của vovinam là tính hiện đại, "bắt sóng" nhanh với các xu hướng, phát triển phong trào rộng khắp trong giới học sinh - sinh viên và khả năng xã hội hóa.
Ở các giải đấu diễn ra tại TP.HCM, Liên đoàn Vovinam đã giới thiệu hệ thống phần mềm chấm điểm để các trọng tài chấm điểm ngay trên điện thoại, đồng thời công khai minh bạch quá trình này cho người hâm mộ. Các giải đấu cũng thường xuyên được livestream trên các trang mạng xã hội.
Từ SEA Games cho đến những phong trào thể thao học đường, nhiều năm qua vovinam vẫn đang miệt mài đeo đuổi giấc mơ "phát dương quang đại" một phần nền võ thuật Việt Nam ra thế giới.
Vovinam tại SEA Games 31
Ở SEA Games 31, môn vovinam diễn ra từ ngày 18 đến 22-5 tại nhà thi đấu huyện Sóc Sơn, Hà Nội. Tại SEA Games 27 (Myanmar), môn vovinam có đến 18 bộ huy chương, nhưng ở kỳ SEA Games này giảm chỉ còn 15 bộ huy chương, với 6 nội dung đấu đối kháng và 9 nội dung quyền.
Có 7 quốc gia tham dự môn vovinam ở kỳ SEA Games này, bao gồm Việt Nam, Thái Lan, Indonesia, Singapore, Philippines, Lào và Campuchia.
Đăng ký tại đây
Bình luận hay