Năm 1997, tỉnh Quảng Nam được tái lập trên cơ sở tách tỉnh Quảng Nam - Đà Nẵng thành 2 đơn vị hành chính là tỉnh Quảng Nam và TP Đà Nẵng. Trong ảnh: một góc Hội An thuộc tỉnh Quảng Nam - Ảnh: T.T.D.
Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Nguyễn Túc, ủy viên Đoàn chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, cho rằng vấn đề giữ đoàn kết, thống nhất trong sáp nhập tỉnh thành là rất quan trọng.
Không vì "tỉnh anh, tỉnh tôi"
Ông Túc nhắc lại việc những năm của thập niên 1990 đã từng được cử đi dự nhiều cuộc chia tách tỉnh ở miền Bắc, miền Trung.
Thời điểm đó, các cán bộ địa phương đều rất vui vẻ. Bởi trước đó, khi sáp nhập vào thì 2 - 3 bộ máy chính quyền địa phương còn 1 bộ máy hay 2 - 3 giám đốc sở chỉ còn 1 giám đốc sở. Còn khi tách ra như vậy, lại mỗi nơi có 1 bộ máy, 1 giám đốc sở lại thành 2 - 3 giám đốc sở.
Đến thời điểm hiện nay, ông Túc nhấn mạnh với định hướng được Đảng, Nhà nước, Chính phủ đưa ra, dự kiến các tỉnh sẽ lại sáp nhập với nhau.
Như vậy bộ máy sẽ được tinh gọn lại, giảm đi, từ 2 - 3 ban thường vụ sẽ về 1 ban thường vụ, 2 - 3 giám đốc sở sẽ thành 1 giám đốc sở. Khi đó chắc chắn sẽ có những tâm lý, tâm tư nhất định trong cán bộ.
Để giữ đoàn kết trong sáp nhập tỉnh, theo ông Túc, có một số nội dung cần chú ý. Trong đó sáp nhập tỉnh thành, tinh gọn bộ máy phải đáp ứng được yêu cầu, nguyện vọng của nhân dân.
Với việc sáp nhập tỉnh lần này phải làm sao để mặt lợi, mặt ưu việt của việc tinh gọn bộ máy mang lại hiệu quả, hiệu lực thực sự cho dân...
Phải tuyên truyền, giáo dục để mỗi cán bộ, đảng viên, nhân dân, nhất là người đứng đầu ý thức rõ ý nghĩa rất lớn của việc sáp nhập này.
Ông dẫn lại ý kiến của Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà từng nhấn mạnh quan điểm cốt lõi khi thực hiện việc sắp xếp bộ máy không chỉ đơn thuần là tinh gọn các đầu mối mà phải hướng tới mục tiêu lớn hơn là mở rộng không gian phát triển, tạo nền tảng, sức bật cho đất nước trong kỷ nguyên mới, đồng thời đảm bảo tính ổn định lâu dài của hệ thống, tổ chức.
Đây không phải là một sự thay đổi ngắn hạn vài chục năm, mà phải có tầm nhìn chiến lược trăm năm, thậm chí vài trăm năm.
"Trong chỉ đạo của Trung ương, tôi đề nghị cần lựa chọn người đứng đầu tỉnh thành, kể cả cấp xã sau khi sáp nhập phải có bản lĩnh chính trị, vững vàng, năng lực nổi bật, đổi mới... Đồng thời có đạo đức trong sáng, không vì "tỉnh anh, tỉnh tôi".
Cùng với người đứng đầu, đội ngũ cán bộ của tỉnh mới cũng phải được chọn là tiêu biểu cho sự đoàn kết nhất trí của tỉnh mới thành lập, tránh tình trạng "quân anh, quân tôi", mà tất cả phải vì nước, vì dân. Khi chọn được đúng cán bộ sẽ tạo được sự đồng thuận, đồng tâm, nhất trí, đoàn kết trong tỉnh mới để phát triển", ông Túc nói.
Công bằng trong mọi quyết sách
Đại biểu Bùi Hoài Sơn (đại biểu chuyên trách Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội) nhấn mạnh sáp nhập tỉnh không chỉ là một bài toán hành chính, mà còn là câu chuyện về con người, về tâm tư, tình cảm và những giá trị đã ăn sâu vào từng vùng đất.
Ông cho rằng khi hai tỉnh hợp nhất, sẽ khó tránh khỏi những so sánh, những lo lắng về quyền lợi, về sự khác biệt trong mức độ phát triển, thậm chí cả những tâm lý "tỉnh anh, tỉnh tôi" hay "quyền anh, quyền tôi".
Nhưng nếu chỉ nhìn sáp nhập như một cuộc đấu tranh hơn - thua, giàu - nghèo thì đã vô tình đặt ra những rào cản vô hình ngăn cản sự phát triển chung.
"Điều quan trọng nhất là thay đổi tư duy, xem sáp nhập không phải là sự mất mát, mà là cơ hội để cùng nhau lớn mạnh hơn.
Một tỉnh giàu có thể có lợi thế về kinh tế, nhưng tỉnh nghèo lại có những tiềm năng riêng, những giá trị văn hóa, tài nguyên chưa được khai thác hết. Nên biết kết hợp tận dụng thế mạnh của nhau", đại biểu Sơn nói.
Nhưng theo ông Sơn, đoàn kết không thể chỉ là khẩu hiệu. Điều quan trọng là sự minh bạch, công bằng trong mọi quyết sách. Khi sáp nhập, "ghế sẽ ít đi" nhưng trách nhiệm lại nhiều hơn.
Nếu việc bố trí nhân sự chỉ dựa trên yếu tố địa phương, ai cũng muốn giữ vị trí của mình mà không đặt lợi ích chung lên hàng đầu thì mâu thuẫn là điều khó tránh.
Vì thế, cần có một cơ chế rõ ràng, khách quan, dựa trên năng lực và sự đóng góp thực sự, thay vì xuất phát từ tư duy "chia phần". Khi người dân thấy được sự công tâm trong cách tổ chức bộ máy, họ sẽ cảm nhận được ý nghĩa của sự sáp nhập này, thay vì lo lắng về những mất mát cá nhân.
"Quan trọng hơn cả là sự đồng lòng từ chính những người lãnh đạo. Nếu người đứng đầu không chỉ nói về đoàn kết, mà thực sự hành động vì một mục tiêu chung, dám gạt bỏ lợi ích cục bộ để hướng đến lợi ích lâu dài thì tinh thần hợp nhất sẽ lan tỏa. Ngược lại, nếu lãnh đạo vẫn còn giữ tâm lý địa phương, sự chia rẽ sẽ không thể xóa bỏ", ông Sơn nêu rõ.
Đại biểu NGUYỄN THỊ VIỆT NGA (phó Đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương):
Bỏ suy nghĩ cá nhân hướng đến phát triển chung
Thực tế có những băn khoăn, tâm lý như khi sáp nhập tỉnh, liệu tỉnh nhỏ với tỉnh lớn hơn, tỉnh phát triển với tỉnh kém phát triển hơn… thì vấn đề đầu tư, bố trí cán bộ sẽ thực hiện thế nào, rồi nhiều yếu tố khác…
Nhưng mục đích của việc sáp nhập là để tạo ra không gian phát triển lớn hơn, tạo cơ hội lớn hơn cho sự phát triển của địa phương, đất nước. Vậy nên mỗi cán bộ, đảng viên hay người dân cần phải có suy nghĩ rộng hơn.
Không nên suy nghĩ một cách cá nhân hay theo kiểu anh giàu hơn tôi, tôi là gánh nặng cho anh mà phải hướng đến mục tiêu phát triển chung.
Sáp nhập nhằm tạo ra sự phát triển đồng đều, phát huy được tối đa năng lực của từng địa phương. Vì thế khi sáp nhập sẽ không có chuyện tỉnh này phát triển hơn, tỉnh kia thì kém đi mà sẽ có sự phát triển đồng đều, tối đa.
Đăng ký tại đây
Bình luận hay