RRR và cuộc giải phóng âm nhạc

"Nhìn mấy đứa chó chết da nâu này đi. Chúng nó thì biết gì về nghệ thuật? Biết gì về cái đẹp? Về khiêu vũ?", tay sĩ quan người Anh mạt sát Bheem - một người đàn ông Ấn Độ - ngay trong bữa tiệc của những người da trắng. Hắn ta kênh kiệu vì thành thạo những vũ điệu flamenco, swing, tango của phương Tây.

Liền đó là một trường đoạn khiến bộ phim RRR trở thành một tác phẩm sặc sỡ và sôi nổi nhất của điện ảnh thế giới năm qua, khi hai người đàn ông Ấn Độ nghe tiếng trống vang lên từ chiếc khay bạc lăn lông lốc của một người bồi bàn và bắt đầu điên cuồng nhảy theo vũ khúc mà họ gọi là Naatu Naatu. Cả những thiếu nữ da trắng trong bộ đầm dạ hội lung linh cũng nhảy theo họ.

Dù Everything Everywhere All At Once, Dương Tử Quỳnh và Quan Kế Huy mới là tâm chấn của "cơn động đất châu Á" tại lễ trao giải Oscar lần thứ 95 vừa qua, nhưng chiến thắng của Naatu Naatu - một ca khúc tiếng Telugu tại hạng mục Ca khúc hay nhất trước Hold My Hand của Lady Gaga hay Lift Me Up của Rihanna cũng không kém phần ngoạn mục.

Âm nhạc Ấn Độ đã từng hiện diện sâu sắc trong âm nhạc đại chúng phương Tây khi Ravi Shankar dạy đàn sitar cho George Harrison, nhưng dẫu sao khi ấy nó cũng chỉ len lỏi hòa lẫn vào âm nhạc phương Tây mà thôi. 

Còn lần này, Naatu Naatu - như chính cái tên với nghĩa là "thô mộc" - là một giai điệu, một câu chuyện thô mộc đến từ Nam Á, với sự tưng bừng của tiết tấu, với những thang âm raga truyền thống cùng sự liên hệ mật thiết với huyền thoại các vị thần.

Chẳng còn cần nương vào âm nhạc phương Tây để thích nghi với khẩu vị người da trắng, Naatu Naatu như một tuyên ngôn độc lập của âm nhạc phương Đông rằng người khác thích hay không cũng mặc, nhưng nhạc của chúng tôi là thế đấy!

Sự giải phóng âm nhạc phương Đông khỏi sự đô hộ của gu thưởng thức phương Tây trong RRR cũng song hành với sự giải phóng của Ấn Độ khỏi ách thuộc địa của đế chế Anh.

Tiếng hát cất lên mọi lúc mọi nơi trong RRR. Bộ phim bắt đầu bằng giọng hát êm như sinh ra từ mây trời lá cỏ của cô bé Malli, kết thúc bằng ca khúc Etthara Jenda reo ca chiến thắng với hình ảnh tám vị chí sĩ cách mạng đến từ tám vùng miền khác nhau của Ấn Độ.

Và ngoài Naatu Naatu, hầu như mọi phân đoạn quan trọng của RRR đều có một ca khúc đi kèm, như phân cảnh khi Bheem và Raju lần đầu gặp gỡ, cứu một đứa trẻ khỏi chiếc tàu hỏa đang nổ tung trong tiếng nhạc Dosti như một anh hùng ca của tình huynh đệ. 

Hay phân đoạn Raju xuất hiện như một hóa thân của thần Vishnu để trừng trị những tay thực dân, với nhạc nền là bản Raamam Raaghavam hào hùng chất sử thi.

Thứ âm nhạc của RRR là thứ âm nhạc của những khu rừng già, của những điệu múa nguyên thủy, của vẻ đẹp sơ khai khi con người còn gần gũi với muông loài và trời đất. 

Một thứ âm nhạc hoàn hảo để đi kèm cùng phần hình ảnh CGI phóng đại, bất chấp quy luật vật lý nhằm ca ngợi chiến công hiển hách của dân tộc Ấn trước đế quốc Anh.

Khán giả nước ngoài hay phàn nàn sao mà phim Ấn Độ... hát hò nhảy múa nhiều thế? Thì đây, còn câu trả lời nào hay hơn, vì tiếng hát, điệu nhảy là tâm hồn, nguồn cội và là những gì rất đáng giá mà họ có.

Lá thư âm nhạc: Mùa hè của Bad Bunny

TTO - Dù còn lâu năm 2022 mới kết thúc nhưng người ta đã tin Bad Bunny sẽ là nghệ sĩ được stream nhiều nhất toàn cầu.