Vào năm 1981, lúc chuẩn bị thành lập Hội Nhà văn TP.HCM, tôi nhớ có một cuộc sinh hoạt của các nhà văn chủ chốt, do Bí thư Thành ủy Võ Văn Kiệt chỉ đạo. Cuộc sinh hoạt với nội dung kiểm điểm các nhà văn về tư tưởng, những đóng góp cho thành phố, sinh hoạt nghề nghiệp và cá nhân... Trong cuộc sinh hoạt này có người tố cáo Nguyễn Quang Sáng về một nội dung thuộc đời tư cá nhân. Sau chuyện này, ông có bảo tôi: “Tôi không sợ ông đại tướng, vì một ông đại tướng không bao giờ đem quân đánh tôi, nhưng tôi rất sợ ông hàng xóm của tôi, vì ông ấy có thể đánh tôi bất kỳ lúc nào”. Nhưng mà sau buổi kiểm điểm ấy, ông Võ Văn Kiệt có đem một chai rượu đến uống với anh em văn nghệ. Tôi nhân dịp này đọc hai bài thơ: Bán vàng, và Ông già sông Hậu. Đến hôm sau, ông Võ Văn Kiệt cho thư ký đến gặp tôi xin bản chép hai bài thơ đó, bảo là để làm kỷ niệm.
Mùa thu năm 1982, ông Võ Văn Kiệt thôi làm bí thư Thành ủy để ra trung ương làm phó chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng kiêm chủ tịch Ủy ban Kế hoạch nhà nước. Tôi với ông Nguyễn Quang Sáng bàn nhau làm một bữa tiệc do chính tôi đứng bếp, Nguyễn Quang Sáng phụ bếp, gọi điện mời ông Võ Văn Kiệt đến nhậu. Bữa ấy còn có Trịnh Công Sơn thủ vai tiếp khách, Nguyễn Bá và Trần Long Ẩn nữa. Trong bữa rượu này, tôi đọc bài thơ Đánh thức tiềm lực, gọi là “tiễn anh Sáu Dân đi làm kinh tế”. Đây cũng là lần đầu tiên công bố bài thơ này, lúc ấy mà công bố một bài thơ có nội dung thẳng thắn như vậy phải nói là tôi cũng ngại. Ông Võ Văn Kiệt nghe xong bảo: Nặng lắm, nhưng chịu được. Còn Nguyễn Quang Sáng thì ông ấy bảo: rồi sẽ đến lúc có người nghe bài thơ này và in bài thơ này. Từ đó, tự nhiên hình thành một mối quan hệ thân thiết giữa tôi, Nguyễn Quang Sáng, Trịnh Công Sơn và ông Võ Văn Kiệt. Vào ngày tết nhóm chúng tôi thường ghé chúc tết anh Sáu Dân.
Trong giai đoạn này, văn tài của Nguyễn Quang Sáng phải nói là phát triển rực rỡ. Ông làm hàng loạt kịch bản phim, thậm chí lúc khó khăn ông còn viết cả kịch bản cải lương. Tôi có câu thơ “Ca sĩ vã mồ hôi như võ sĩ... Có nhà văn ư ử ca cải lương” là chỉ Nguyễn Quang Sáng vào lúc ấy. Cũng giai đoạn này ông viết các truyện ngắn mà tôi rất thích vì sự thâm thúy của nó: Con chim quên tiếng hót, Đạo Tưởng, Tôi thích làm vua... Đấy là những truyện xuất sắc mà về sau khó làm nổi nữa. Ông Nguyễn Quang Sáng có cách bình luận về văn nghệ và thời cuộc rất hình tượng, độc đáo và rất Nam bộ.
Từ năm 1981 đến 1995 ông Nguyễn Quang Sáng làm tổng thư ký Hội Nhà văn TP.HCM hai nhiệm kỳ, cả hai nhiệm kỳ này tôi cũng tham gia ban thư ký hội, và phải nói là ông có tinh thần cấp tiến, đấu tranh để bảo vệ những nhà văn có tiếng nói thẳng thắn, gai góc.
Kỷ niệm với ông thì nhiều lắm, ông nằm xuống rồi, anh em đồng nghiệp sẽ còn nhớ mãi phong thái thoải mái phóng khoáng và năng lực làm việc cực kỳ nghiêm túc, mãi đến cuối đời ông vẫn giữ “kỷ luật” cho mình mỗi ngày viết ít nhất một trang.
Đăng ký tại đây
Bình luận hay