Quốc hội Ukraine bãi nhiệm tổng thống

* Ông Yanukovych: đó là cuộc đảo chính

Phóng to

Một người chống chính phủ ăn mừng tại Kiev ngày 22-2 - Ảnh: Reuters

Tuy nhiên, tổng thống Ukraine tối 22-2 tuyên bố ông sẽ ở lại bất chấp cái mà ông gọi là “cuộc đảo chính” của những kẻ ở Kiev. Ông cho biết sẽ ở lại miền đông, nơi các lãnh đạo khu vực đang đòi giành quyền tự trị. “Tôi không sợ. Tôi chỉ thấy buồn cho đất nước” - ông trả lời trên kênh địa phương UBR.

Tổng thống không còn ở thủ đô

Trưa 22-2 (giờ Ukraine), lực lượng biểu tình tuyên bố đã kiểm soát thủ đô Kiev. Reuters mô tả đám đông tiến vào văn phòng tổng thống mà không vấp phải trở ngại nào. Lực lượng bảo vệ bên trong tòa nhà không buồn kháng cự. Thay cho lực lượng an ninh, vài người biểu tình đứng gác trước cửa văn phòng và chỉ cho phép các nhà báo ra vào. “Chúng tôi sẽ canh tòa nhà cho đến khi vị tổng thống mới đến. Yanukovych đừng hòng trở lại” - một người biểu tình khẳng định chắc nịch.

Cơ ngơi của ông Yanukovych ở Mezhyhyria, ngoại ô Kiev, cũng bị bỏ trống khi người biểu tình ập đến. “Chúng tôi đã kiểm soát xung quanh nhà tổng thống vì các lý do an ninh” - người phát ngôn “lực lượng tự vệ” tự phong của nhóm biểu tình cho biết. Nhiều tòa nhà chính phủ ở Kiev cũng không còn lực lượng bảo vệ. Cảnh sát đã rút khỏi các tòa nhà chính phủ, các giao lộ quan trọng của Kiev vào sáng 22-2 trở lại yên tĩnh.

Thật ra thông tin về việc tổng thống rời thủ đô đã xuất hiện từ rạng sáng 22-2. Lãnh đạo biểu tình Vitaly Klitschko đã nhanh chóng ra các đòn nốc ao như hồi ông còn thượng đài đấu quyền anh hạng nặng. “Hôm nay ông Yanukovych đã chạy khỏi thủ đô” - lãnh đạo biểu tình Vitaly Klitschko tuyên bố. Rồi ông Klitschko liên tục ra các yêu cầu với quốc hội hướng đến việc phế truất tổng thống, tiến hành bầu cử.

Hãng tin UNIAN dẫn lời Anna Herman, một chính trị gia thân cận với ông Yanukovych, cho biết tổng thống đang ở thành phố Kharkiv phía đông bắc, nơi có nhiều người ủng hộ chủ trương thân Nga của ông.

Hôm 21-2, ông Yanukovych đặt bút ký thỏa thuận với phe đối lập về việc tổ chức bầu cử sớm vào cuối năm và quay trở lại hiến pháp 2004, theo đó nhiều quyền lực của ông sẽ được chuyển sang quốc hội.

Chính phủ mới

Trong khi đó, Quốc hội Ukraine sau khi thoát khỏi sự kiểm soát của ông Yanukovych đã bắt đầu nắm quyền điều hành đất nước, khôi phục hiến pháp cũ và bỏ phiếu trả tự do ngay lập tức cho nhà lãnh đạo đối lập Yulia Tymoshenko, người đang chịu án tù giam. Theo báo Kyiv Post, quốc hội đã chọn lãnh đạo đối lập Oleksandr Turchynov của Đảng Batkivshchyna làm thủ tướng tạm quyền với số phiếu thuận 314 trên 450 phiếu. Ông Oleksandr Turchynov, một nhân vật thân cận với bà Tymoshenko, trước đó được chọn làm tân chủ tịch quốc hội thay cho ông Volodymyr Rybak, người thân cận của ông Yanukovych, từ chức trong ngày.

Đồng thời, quốc hội cũng bỏ phiếu cách chức bộ trưởng nội vụ Vitaly Zakharchenko, người bị phe đối lập cáo buộc gây ra các vụ đổ máu vài ngày qua. Một nhân vật thân cận khác của bà Tymoshenko là Arsen Avakov được chọn thay vào vị trí này. Trong khi đó, khoảng 40 chính trị gia đã bỏ Đảng Các khu vực cầm quyền của ông Yanukovych, vốn trước đó kiểm soát gần một nửa số ghế trong quốc hội. Trước tình hình quyền lực ở Kiev bị bỏ trống, lãnh đạo Đảng Svobda, ông Oleg Tyagnibok, đã kêu gọi Bộ Nội vụ và các lực lượng ủng hộ người dân tuần hành để ngăn nạn cướp bóc. Ông cũng là người đề xuất quốc hội nhanh chóng bỏ phiếu phế truất ông Yanukovych.

Theo giới phân tích, chính phủ mới của Ukraine sẽ đối mặt với khó khăn từ mọi phía trong việc ổn định đất nước. “Rất nhiều người tin rằng một cuộc cách mạng phải diễn ra từ gốc đến ngọn” - nhà phân tích Andrew Weiss nhận định. Bên cạnh đó là các vấn đề tài chính khi cuộc khủng hoảng kéo dài ba tháng qua đã khiến thị trường tuột dốc thảm hại, chưa kể chi phí tu sửa sau màn hỗn chiến ở Kiev. Theo đánh giá của Standard & Poor’s, Kiev có 13 tỉ USD nợ đến hạn phải trả trong năm nay.

Thách thức cuối cùng là sự chia rẽ giữa các vùng ủng hộ và phản đối ông Yanukovych, thậm chí trong nội bộ lực lượng đối lập tìm cách hạ bệ tổng thống thời gian qua. Lãnh đạo các khu vực miền đông Ukraine đã lên tiếng chỉ trích tính hợp pháp của những quyết định mà quốc hội đưa ra hôm qua.

Cộng đồng quốc tế phản ứng trái chiều về diễn biến ở Ukraine. Nga chỉ trích phe đối lập đã không tuân thủ thỏa thuận hòa bình vừa ký kết, luôn đặt ra các yêu cầu mới và bị dẫn dắt bởi những kẻ cực đoan vũ trang. Đức cũng kêu gọi hai chính phủ và phe đối lập tôn trọng thỏa thuận hòa bình. Tuy nhiên Ngoại trưởng Ba Lan Radoslaw Sikorski khẳng định người biểu tình không đảo chính.