Quản lý nhà nước hay "luật sư" cho doanh nghiệp?

Trên trang thông tin điện tử của Bộ Tài chính, ông Nguyễn Anh Tuấn, cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính), khẳng định thời gian qua đã điều hành giá xăng dầu đảm bảo hài hòa lợi ích giữa người tiêu dùng và doanh nghiệp, đồng thời cân đối nguồn thu vào ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, những khúc mắc về việc có những thời điểm doanh nghiệp được lãi từ việc xả quỹ bình ổn giá, chậm trễ điều chỉnh giá xăng dầu trong nước hoặc tăng giá khi giá thế giới có xu hướng giảm... chưa được cơ quan quản lý giá giải thích rõ ràng.

Doanh nghiệp kinh doanh đương nhiên phải tìm cách tối đa hóa lợi nhuận. Nhưng vai trò của cơ quan quản lý nhà nước với một mặt hàng có tác động cực lớn đến hoạt động của nền kinh tế và đời sống người dân thì phải đảm bảo sự hài hòa. Nhưng thực tế có hài hòa không trong khi doanh nghiệp lãi cả ngàn tỉ đồng thì người dân phải còng lưng gánh giá xăng tăng cao ngất ngưởng?

Và “bệnh” giải thích cho doanh nghiệp không chỉ có ở ngành xăng dầu. Dư luận đến nay vẫn giữ nguyên những bức xúc khi hồi giữa tháng 10 vừa qua, cơ quan quản lý nhà nước còn tổ chức cả họp báo để giải thích cho việc tăng cước 3G với mức sốc của các nhà mạng là do họ bị lỗ, để đảm bảo cạnh tranh... Ông Nguyễn Hoàng Hải, tổng thư ký Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính VN, cho rằng có cảm giác như quản lý nhà nước còn đóng cả vai “luật sư” cho doanh nghiệp.

Thực tế, trong mối quan hệ giữa nhà mạng độc quyền có lãi hàng ngàn tỉ, thậm chí hàng chục ngàn tỉ mỗi năm với người tiêu dùng không có sự lựa chọn, đáng lẽ người tiêu dùng mới cần được bảo vệ. Cơ quan quản lý ngành phải chất vấn doanh nghiệp, thanh tra, kiểm tra chứ không phải đi “nói đỡ” cho họ. Để đảm bảo cạnh tranh, doanh nghiệp đã có dấu hiệu vi phạm Luật cạnh tranh thì cơ quan nhà nước thay vì họp báo khẳng định doanh nghiệp làm đúng, đáng ra phải vào cuộc điều tra và buộc các nhà mạng chỉ được tăng ở mức quy định mà luật cho phép.

Nhiệm vụ của cơ quan quản lý nhà nước ngành, đặc biệt những ngành còn chưa có sự cạnh tranh thị trường, phải là giám sát để tránh trường hợp doanh nghiệp dựa vào vị trí thống lĩnh để tối đa hóa lợi nhuận, bất chấp thiệt thòi của người tiêu dùng. Nếu cứ đi nói giùm cho doanh nghiệp, một mực bảo vệ quyền lợi cho họ thì ai sẽ bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng? Và nếu cứ tiếp tục như thế, người tiêu dùng còn biết tin vào ai?