​Quá tải… chất thải rắn

Theo nhận định của cơ quan chức năng, tình trạng ô nhiễm môi trường trong lĩnh vực thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn trên phạm vi cả nước diễn ra rất phức tạp.

Phương thức xử lý chủ yếu là chôn lấp, nhưng khoảng 70-80% bãi chôn lấp vận hành không phù hợp, là bãi chôn lấp hở...; hệ lụy là dẫn đến tình trạng ô nhiễm môi trường, nhất là ở các đô thị và các thành phố lớn.

Hầu hết các địa phương trong cả nước đã và đang triển khai lập quy hoạch quản lý chất thải rắn.

Tuy nhiên các địa phương mới chỉ quan tâm đến quy hoạch vị trí các khu xử lý chất thải rắn chứ chưa quan tâm đến các vấn đề như phân loại rác đầu nguồn, cuối nguồn; biện pháp xử lý chất thải…

Cho nên quản lý tổng hợp chất thải rắn và ứng dụng công nghệ xử lý phù hợp để bảo vệ môi trường và đảm bảo lợi ích kinh tế dường như vẫn còn xa lạ.

Đại diện Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) tại Việt Nam cho biết, quản lý tổng hợp chất thải rắn là xu hướng của thế giới nhằm giảm lượng rác chôn lấp, tăng tái chế.

Cơ quan này đang phối hợp với Bộ Xây dựng và các tỉnh thành triển khai dự án về xây dựng năng lực quản lý tổng hợp chất thải rắn tại Việt Nam.

Ưu điểm của quản lý tổng hợp chất thải rắn là không chỉ nhìn vào cơ sở hạ tầng, mà đánh giá và đề cập tổng thể các yếu tố như: phát sinh chất thải, quản lý đất đai, mục tiêu giảm thiểu và tái chế rác thải.

Các chuyên gia Nhật Bản cho rằng, Việt Nam cần quản lý tổng hợp chất thải rắn theo xu hướng tăng cường phân loại chất thải tại đầu nguồn, quản lý chất thải cuối nguồn; giảm chôn lấp và đốt rác mà thay bằng công nghệ cơ sinh học.

Mô hình thí điểm quản lý tổng hợp chất thải rắn đã triển khai thực hiện từ tháng 4-2014 đến nay tại tỉnh Thừa Thiên-Huế; tỉnh đã cơ bản hoàn thành khâu tổng hợp dữ liệu và xây dựng quy hoạch quản lý tổng hợp chất thải rắn cấp tỉnh.

Quy hoạch đã tính toán chi tiết và cụ thể từ lượng rác bình quân đầu người dựa vào số liệu trạm cân tại tỉnh; dự báo lượng chất thải phát sinh những năm tới.

Đặc biệt, tỉnh Thừa Thiên-Huế đã quy hoạch được 3 vùng thu gom chất thải tại tỉnh; tính toán đến phương thức vận chuyển, công nghệ xử lý chất thải và nguồn lực tài chính cũng như các thể chế chính sách liên quan để thực hiện theo quy hoạch.

Vận dụng mô hình quản lý tổng hợp chất thải rắn, đồng nghĩa với các tỉnh thành sẽ ứng dụng công nghệ phù hợp theo xu thế của thế giới hiện nay - xử lý theo hướng chuyên sâu (giảm đốt và chôn lấp) tăng cường tái chế rác.

Giải pháp này góp phần quan trọng giảm thiểu ô nhiễm môi trường, hạn chế tình trạng quá tải tại các bãi chôn lấp hở hiện nay.