​Phát triển mô hình khu công nghiệp sinh thái tại Việt Nam

Đây là dịp để các cơ quan quản lý Nhà nước và các chuyên gia trao đổi về mô hình khu công nghiệp sinh thái, các tiêu chuẩn kỹ thuật cũng như khuôn khổ pháp lý để phát triển mô hình này.

Trong 10 năm trở lại đây, nền kinh tế Việt Nam có bước tăng trưởng nhanh, trong đó có vai trò đóng góp quan trọng của các khu công nghiệp. Tính đến tháng 6-2016, Việt Nam có 321 khu công nghiệp, khu chế xuất, thu hút hơn 6.600 dự án vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và 6.200 dự án đầu tư trong nước, tổng vốn đăng ký là hơn 105 tỷ USD và 693.000 tỷ đồng. Các doanh nghiệp trong khu công nghiệp đang chiếm 70% tổng vốn FDI vào Việt Nam trong lĩnh vực công nghiệp, chiếm hơn 50% giá trị sản xuất công nghiệp và 53% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước hằng năm.

Tuy nhiên, hoạt động sản xuất công nghiệp đang gây ra nhiều thách thức đối với môi trường và sức khỏe con người. Hiện nay, 16% các khu công nghiệp đang hoạt động chưa có nhà máy xử lý nước thải, 20% chất thải công nghiệp là chất thải nguy hại. Chính vì vậy, việc xây dựng, hình thành mô hình khu công nghiệp sinh thái là rất cần thiết để nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất và bảo vệ môi trường, góp phần thực hiện chiến lược tăng trưởng xanh của Chính phủ. 

Ông Trần Duy Đông, Vụ trưởng Vụ Quản lý các khu kinh tế (Bộ KH&ĐT) cho biết, là một nước đang phát triển, nhu cầu khai thác, sử dụng tài nguyên để phát triển công nghiệp tại Việt Nam đang ở mức cao so với thế giới. Với định hướng trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại, các hoạt động sản xuất tại Việt Nam thời gian vừa qua gia tăng mạnh mẽ, mức độ tiêu tốn nước và năng lượng hóa thạch cho sản xuất tăng, ảnh hưởng lớn đến môi trường. Tình trạng trên đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với Việt Nam trong việc xây dựng và thực hiện chiến lược, chính sách phát triển theo hướng bền vững, phát triển các ngành kinh tế thân thiện với môi trường, giảm phát thải khí nhà kính và ứng phó với biến đổi khí hậu, trong đó xây dựng và phát triển mô hình khu công nghiệp sinh thái là một trong những giải pháp đã được triển khai trên thế giới và cần được đẩy mạnh ở Việt Nam.

Tại hội thảo, nhiều ý kiến cho rằng, mô hình khu công nghiệp sinh thái là mô hình mới ở Việt Nam, chưa có trong các văn bản quy phạm pháp luật của Nhà nước. Hiện nay, cách tiếp cận khái niệm khu công nghiệp sinh thái còn nhiều sự khác nhau nhưng tập trung chủ yếu vào nội dung làm cho các doanh nghiệp trong khu công nghiệp sản xuất sạch hơn và sử dụng hiệu quả năng lượng hơn. Sản xuất sạch hơn bao gồm việc đổi mới quy trình sản xuất, quy trình quản lý, đổi mới công nghệ để sử dụng hợp lý và tiết kiệm năng lượng, qua đó giúp doanh nghiệp giảm thiểu chi phí, nâng cao lợi nhuận và tăng tính cạnh tranh. 

Hiện nay, Bộ KH&ĐT đang phối hợp với UNIDO thực hiện dự án “Triển khai sáng kiến khu công nghiệp sinh thái hướng tới mô hình khu công nghiệp bền vững tại Việt Nam”. Dự án có tổng vốn viện trợ không hoàn lại là hơn 4,5 triệu USD từ Quỹ Môi trường toàn cầu, Cục Kinh tế Liên bang Thụy Sỹ. Dự án được triển khai thí điểm tại khu công nghiệp Khánh Phú (tỉnh Ninh Bình), khu công nghiệp Hòa Khánh (Đà Nẵng) và khu công nghiệp Trà Nóc 1,2 (Cần Thơ).

Kết quả của hội thảo sẽ được Bộ KH&ĐT tổng hợp, xây dựng thành một số quy định cơ bản về khu công nghiệp sinh thái trong một số dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung của Bộ để trình Chính phủ xem xét trong cuối năm 2016.