DJ Alan Walker - chủ nhân của bản "Fade" nổi tiếng - biểu diễn trước hàng chục ngàn bạn trẻ Sài Gòn vào tháng 12-2016 - Ảnh: YouTube
Trong những phát minh khiến cuộc sống con người tiện nghi hơn, nhạc số gây ra cảnh kẻ cười người khóc rõ rệt. Làng nhạc có những thay đổi chấn động với cơn lốc nhạc số. File MP3 ra đời, tiếp đó là giao thức chia sẻ mạng ngang hàng Napster khiến phần nào đó giới trẻ thật sự nghĩ rằng âm nhạc đồng nghĩa với miễn phí.
Rồi YouTube xuất hiện. Lúc này, làng nhạc cần phải sống chung với lũ thay vì chống chọi lại một cách vô vọng. Kiện cáo người dùng, phần lớn có lẽ là fan của mình, thật sự là hạ sách, như điều Metallica đã làm với 335.345 người dùng Napster vào năm 2000.
Giờ chỉ còn nắm kẻ có tóc. Các thỏa thuận được đưa ra, YouTube sẽ sử dụng nhiều biện pháp để bảo vệ bản quyền cho người sáng tác, người biểu diễn và sẽ trả tiền cho chủ sở hữu hợp pháp theo các lượt nghe xem trên kênh.
Bộ lọc của YouTube sẽ dò tìm các đoạn nhạc đã được đăng ký bản quyền và tháo gỡ nếu phát hiện vi phạm. Có khi bộ lọc đó là các thuật toán, có khi bộ lọc đó chạy bằng cơm, nói nôm na là có ai đó khiếu nại.
Đó là lý do mà MV chục triệu view Chạm khẽ tim anh một chút thôi của Noo Phước Thịnh đã "bất ngờ" biến mất khỏi YouTube, hoặc gần đây là MV Sống xa anh chẳng dễ dàng của Bảo Anh cũng phải có những chỉnh sửa cần thiết về bản quyền để có thể tồn tại trên đại dương YouTube.
Bước ra biển lớn mang lại những cơ hội lớn hơn, đồng thời đòi hỏi cũng khắc nghiệt hơn.
Nhưng cũng có những trường hợp khá đặc biệt, ví dụ như Hãng đĩa NoCopyrightSounds (NCS) của Anh. Giống như cái tên cho thấy những nghệ sĩ ký thỏa thuận với hãng đĩa này đồng ý cho phép sử dụng nhạc của mình miễn phí.
Một trong những nghệ sĩ nổi tiếng nhất dưới trướng NCS là chàng trai 20 tuổi người Na Uy: Alan Walker. Bài Fade của anh được sử dụng thoải mái trên YouTube mà không bị bất cứ kiện cáo nào, từ các hướng dẫn chơi game cho tới hướng dẫn trang điểm đều có thể sử dụng bản nhạc này làm nền cho clip của mình.
Sự lan tỏa này đã khiến Hãng Sony tìm đến Alan Walker để ghi âm lại bản nhạc này với tên Faded, có thêm phần giọng hát của một nữ ca sĩ, thậm chí không được ghi tên trong bản nhạc. Ca khúc này xếp nhất nhiều bảng xếp hạng ở châu Âu, được xem 1,4 tỉ lượt trên YouTube, gần 800 triệu lượt trên Spotify.
Dù cho phép sử dụng nhạc miễn phí nhưng nếu muốn ủng hộ nghệ sĩ của NCS, người dùng cũng được khuyến khích mua hoặc nghe nhạc trên các dịch vụ hợp pháp. Và năm 2017 đã có cái kết hoành tráng cho NCS: các nghệ sĩ của NCS có 1 triệu lượt tải nhạc có trả tiền từ iTunes.
Đăng ký tại đây
Bình luận hay