Phải xử cát tặc tội trộm cắp tài nguyên quốc gia

Đại tá Nguyễn Hồng Dũng

Đại tá Nguyễn Hồng Dũng - phó chỉ huy trưởng Bộ đội biên phòng TP.HCM - nhấn mạnh như vậy khi trao đổi với Tuổi Trẻ về tình trạng cát tặc lộng hành trên các sông, vùng biển hiện nay.

* Thưa ông, theo số liệu báo cáo của các cơ quan chức năng, số lượng khai thác cát trái phép năm sau luôn cao hơn năm trước, phải chăng công tác kiểm tra, xử lý hiện nay chưa đạt hiệu quả?

- Để hạn chế và đi đến chấm dứt tình trạng khai thác trái phép, Bộ chỉ huy Bộ đội biên phòng TP đã xây dựng kế hoạch, chỉ đạo các đơn vị tăng cường lực lượng, nắm tình hình để đấu tranh có hiệu quả với nạn khai thác cát trái phép.

Tuy nhiên, cũng nhìn nhận rằng có một số khó khăn trong khâu phát hiện và chứng minh hành vi này, rồi việc phối hợp, chia sẻ thông tin giữa các cơ quan, đơn vị chưa đồng bộ, có chiều sâu. 

Hơn nữa, chúng tôi cùng một lúc làm nhiều nhiệm vụ, vì vậy có lúc việc tập trung quân số, phương tiện cho công tác này bị gián đoạn, phương tiện quan sát đêm trên biển chưa đáp ứng được yêu cầu.

* Dư luận cũng đặt vấn đề: rất nhiều lần lực lượng biên phòng xuất quân bắt cát tặc nhưng lại về tay không, có hay không các thông tin này bị rò rỉ hay tiêu cực trong lực lượng?

- Có trường hợp nhận tin báo nhưng khi lực lượng đến nơi thì không thấy cát tặc. Có thể vì vậy mà dư luận đặt vấn đề tiêu cực, nhưng đến thời điểm này chúng tôi chưa phát hiện cán bộ chiến sĩ nào có dấu hiệu bảo kê, tiêu cực. 

Quan điểm của chúng tôi là không bao che và sẽ xử nghiêm khi phát hiện trường hợp chiến sĩ, cán bộ nào có tiêu cực trong công tác.

Cũng xin nói thêm, để bắt quả tang một trường hợp khai thác cát trái phép không hề đơn giản. Vùng biển Cần Giờ sóng to gió lớn, canô rất khó trong di chuyển. Hơn nữa mình canh họ thì họ cũng thuê người canh mình. 

Đa số các trường hợp chúng tôi bắt quả tang đều phải thuê tàu ngư dân để ngụy trang. Có những vụ lực lượng phải mật phục, trinh sát hàng tháng trời...

* Các quy định xử lý nạn cát tặc hiện được cho còn nhiều bất cập, nhẹ tay...?

- Đúng, quy định hiện nay còn bất cập. Chúng tôi đang tổng hợp ý kiến để kiến nghị sửa đổi một số nội dung trong nghị định 33. 

Theo đó, quan trọng nhất là phải quy định hành vi khai thác cát trái phép là tội "trộm cắp tài nguyên quốc gia" để xử lý hình sự nhằm tăng tính răn đe. 

Theo quy định hiện nay, muốn xử lý hình sự phải chứng minh họ khai thác cát trái phép thu lợi bất chính trên 100 triệu đồng. Quy định này rất dễ để họ lách luật đối phó.

Ngoài ra, chúng tôi kiến nghị bổ sung quy định tịch thu phương tiện khai thác cát kể cả đối tượng khai thác không phải là chủ phương tiện. 

Phương tiện chuyên chở cát phải có phiếu xuất kho, hóa đơn đầy đủ trên từng chuyến nhằm tránh việc hợp thức hóa cát lậu.

* Thành ủy, UBND TP.HCM đã đồng ý chủ trương xây dựng nhà giàn trên vùng biển Cần Giờ, vừa thực hiện công tác bảo vệ chủ quyền trên biển vừa có thể tổ chức kiểm soát tốt hơn nạn cát tặc, tiến độ thực hiện ra sao, thưa ông?

- Việc xây dựng nhà giàn là chủ trương đúng, phù hợp của TP với chiến lược quản lý, bảo vệ biên giới quốc gia gắn với ứng dụng khoa học công nghệ giúp cán bộ chiến sĩ biên phòng trong canh gác, phát hiện mọi hoạt động vi phạm chủ quyền, kể cả việc khai thác cát trái phép. 

Hiện chúng tôi đã xác định xong vị trí xây dựng, nhưng để thực hiện còn phải xin thêm ý kiến các cấp liên quan.

Để công tác đấu tranh phòng chống khai thác cát trái phép đạt hiệu quả, ngoài những vấn đề mà chúng tôi đề cập ở trên cũng cần có sự phối hợp đồng bộ của các đơn vị, địa phương trong thực hiện kiểm tra nguồn gốc của cát tại các bến, hải cảng cũng như quá trình vận chuyển.