Tổng thống Yoon Suk Yeol (phải) phát biểu tại một buổi lễ ở Seoul, còn Thủ tướng Kishida Fumio đến dâng hoa tại nghĩa trang quốc gia Chidorigafuchi ở Tokyo hôm 15-8, ngày đánh dấu Nhật đầu hàng trong Thế chiến 2 - Ảnh: Nikkei Asia/Reuters
Khi quan hệ Hàn - Nhật tiến tới một tương lai chung, điều đó cũng sẽ giúp chúng ta giải quyết các vấn đề lịch sử tồn tại giữa hai nước.
Tổng thống Yoon Suk Yeol phát biểu hôm 15-8.
Các cuộc gặp gần đây giữa quan chức cấp cao hai bên cũng như tuyên bố tích cực của Tổng thống Yoon làm dấy lên hy vọng về việc cải thiện quan hệ giữa Seoul và Tokyo, vốn đã rơi xuống mức thấp lịch sử trong những năm gần đây.
Đối diện các mối đe dọa chung
"Chúng ta phải cải thiện nhanh chóng và đúng đắn mối quan hệ Hàn - Nhật bằng cách nêu cao tinh thần của tuyên bố Kim Dae Jung - Obuchi (tuyên bố chung năm 1998), vốn đã đề xuất kế hoạch về một tương lai toàn diện cho quan hệ hai nước", ông Yoon phát biểu.
Ông Yoon gọi hai nước là đối tác trong bối cảnh Seoul và Tokyo đối diện với "các mối đe dọa chung". Nhà lãnh đạo Hàn Quốc nói rằng các giá trị chung của hai nước sẽ giúp họ vượt qua những bất đồng về vấn đề lịch sử.
Theo báo Mainichi, quan hệ Hàn - Nhật được cải thiện sẽ đóng góp vào lợi ích quốc gia của cả hai nước, không chỉ về mặt an ninh. Giữa sự trỗi dậy về kinh tế của Trung Quốc và Ấn Độ, việc hợp tác giữa Hàn Quốc và Nhật Bản để duy trì khả năng cạnh tranh quốc tế cũng là điều quan trọng. Để làm điều đó trước hết cần cải thiện niềm tin ở cấp chính trị, thông qua việc nối lại các cuộc đàm phán quy mô lớn.
Tạp chí The Diplomat cũng chỉ ra rằng nhìn vào bức tranh an ninh khu vực rộng lớn hơn, việc Trung Quốc tiếp tục mở rộng kho vũ khí gây nghi ngờ về những đảm bảo an ninh trong chính sách răn đe của Mỹ. Nhật Bản và Hàn Quốc có thể xây dựng mối quan hệ an ninh song phương bền chặt hơn như một giải pháp hợp lý thay thế "chiếc ô hạt nhân" mà Washington cung cấp.
Các trở ngại
Kể từ khi nhậm chức vào tháng 5 năm nay, Tổng thống Yoon đã thúc đẩy cải thiện quan hệ với Nhật Bản và tăng cường hợp tác an ninh ba bên với Mỹ và Nhật để đối phó tốt hơn với mối đe dọa hạt nhân từ Triều Tiên.
Trong số những động thái đáng chú ý là chuyến thăm Nhật Bản vào tháng trước của Ngoại trưởng Hàn Quốc Park Jin. Đây là lần đầu tiên trong hơn 4 năm một ngoại trưởng Hàn Quốc tới thăm Nhật Bản. Trong cuộc gặp Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio, ông Park đã truyền đạt hy vọng của Seoul về việc tổ chức cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Yoon và Thủ tướng Kishida để cải thiện quan hệ song phương vào thời điểm thích hợp.
Hôm 15-8, ông Yoon còn đưa ra lời đề nghị táo bạo: Hàn Quốc sẽ hỗ trợ kinh tế cho Triều Tiên nếu Bình Nhưỡng từ bỏ chương trình vũ khí hạt nhân.
Việc Hàn - Nhật hòa giải là điều Mỹ mong muốn, vì có thể giúp Washington đối phó với các vấn đề khu vực hiệu quả hơn, trong đó có chương trình hạt nhân của Triều Tiên và ảnh hưởng gia tăng của Trung Quốc. Tuy nhiên vẫn còn đó những trở ngại. Kể từ những năm 2010, Chính phủ Nhật Bản đã thể hiện lập trường cứng rắn liên quan các vấn đề lịch sử với Hàn Quốc, và điều này đã trở thành trở ngại chính cho các cuộc đàm phán của hai bên.
Quan hệ giữa Tokyo và Seoul căng thẳng nhiều năm qua vì vấn đề lãnh thổ và lịch sử. Mối quan hệ này đã xấu đi thêm dưới thời người tiền nhiệm của ông Yoon là tổng thống Moon Jae In, do một loạt phán quyết của tòa án Hàn Quốc.
Tiêu biểu năm 2018, tòa án Hàn Quốc yêu cầu 2 công ty của Nhật Bản là Nippon Steel và Mitsubishi Heavy Industries bồi thường cho các nạn nhân Hàn Quốc bị cưỡng bức lao động trong chiến tranh. Sau đó, năm 2021, tòa án Hàn Quốc ra phán quyết yêu cầu Chính phủ Nhật Bản bồi thường cho 12 phụ nữ Hàn Quốc từng bị bắt làm nô lệ tình dục trong Thế chiến 2.
Tuy nhiên Nhật Bản coi các phán quyết nói trên là trái luật. Nhật Bản tuyên bố tất cả vấn đề lịch sử bắt nguồn từ chế độ thực dân Nhật (1910 - 1945) trên bán đảo Triều Tiên đều "đã được giải quyết dứt điểm và cuối cùng" theo một hiệp ước song phương ký năm 1965 khi Hàn Quốc và Nhật Bản bình thường hóa quan hệ.
Lại căng thẳng vì đền Yasukuni
Bất chấp việc Tổng thống Yoon "chìa cành ô liu", nhưng một số bộ trưởng trong nội các của Thủ tướng Kishida Fumio đến thăm đền Yasukuni hôm 15-8 khiến Hàn Quốc và Trung Quốc nổi giận. Đền Yasukuni là nơi thờ phụng những lính tử trận nhân danh Nhật hoàng trong chiến tranh, gồm cả Thế chiến 2.
Tại Hàn Quốc, các quan chức bày tỏ "thất vọng sâu sắc" và lấy làm tiếc về hành động thăm đền Yasukuni. Chính phủ Hàn Quốc kêu gọi những người có trách nhiệm của Nhật Bản "đối mặt với lịch sử" và thể hiện sự khiêm tốn thông qua hành động. Còn Đại sứ quán Trung Quốc tại Tokyo cho biết Bắc Kinh "cực kỳ không hài lòng" với hành động của Nhật liên quan đền Yasukuni.
Đăng ký tại đây
Bình luận hay