Nông dân không hưởng lợi từ việc trúng thầu gạo

Phóng to

Hầu hết diện tích lúa đông xuân ở ĐBSCL hiện đã thu hoạch xong. Trong ảnh: thu hoạch lúa ở huyện Thanh Bình (Đồng Tháp) Ảnh: Thanh Tú

Như vậy, giá bình quân cả gói là 437,75 USD/tấn (giá giao tại kho của cơ quan lương thực Philippines, tương ứng với giá FOB gần 370 USD/tấn), thấp hơn giá bình quân của ba nhà thầu Pháp, Thái Lan và Hong Kong 35,3 USD (473 USD/tấn).

Không thể phủ nhận việc thắng thầu lớn như vậy sẽ giúp các doanh nghiệp xuất khẩu gạo khai thông được thị trường, nhưng với giá như vậy rất có thể các doanh nghiệp xuất khẩu gạo tự đặt mình vào thế rất khó cộng hưởng của ba yếu tố sau đây:

Thứ nhất, do khai thông được thị trường, giá lúa gạo trong nước có nhiều khả năng sẽ nhích lên trong những ngày tới. Các số liệu thống kê của Hiệp hội Lương thực VN (VFA) cho thấy ngay trong tuần qua, giá các loại lúa gạo tại vùng ĐBSCL đã đồng loạt nhích thêm 50 đồng/kg. Do vậy rất có thể những doanh nghiệp đã tích cực thực hiện kế hoạch mua tạm trữ ở thời đoạn giá lúa gạo trong nước trong những ngày qua sẽ có lãi chút đỉnh, còn các doanh nghiệp vẫn chưa có sẵn gạo trong kho sẽ bị lỗ trong thương vụ này.

Chưa kể số nông dân hưởng lợi từ việc giá lúa nhích lên rất ít. Bởi lẽ tính đến giữa tuần qua, diện tích lúa đông - xuân thu hoạch đã lên tới trên 90%.

Thứ hai, có nhiều khả năng Trung Quốc sẽ tăng tốc nhập khẩu gạo của nước ta trong thời gian tới, nên càng có lý do để giá lúa gạo vùng ĐBSCL thoát đáy. Các số liệu thống kê của Trung Quốc cho thấy hai tháng đầu năm 2014, nhập khẩu gạo của nước này mới chỉ đạt 340.000 tấn, giảm 34,8% so với cùng kỳ. Trong khi đó, xuất khẩu gạo của VN sang Trung Quốc vào tháng 3 đã phục hồi, nhưng tổng lượng mới chỉ đạt hơn 580.000 tấn, vẫn còn giảm 16,6%.

Trong bối cảnh như vậy, đặc biệt là do chúng ta đã khai thông được thị trường Philippines, nhiều khả năng các thương nhân Trung Quốc sẽ tiếp tục tăng tốc nhập khẩu gạo trở lại. Vấn đề đặt ra là liệu Trung Quốc sẽ chọn gạo VN hay sẽ nhập khẩu hàng triệu tấn gạo Thái Lan, như các nhà quản lý Thái Lan đã khẳng định.

Rất có thể việc Thái Lan sẽ cung cấp cho Trung Quốc cả triệu tấn gạo sẽ chỉ là “chiêu làm giá” của Trung Quốc đối với gạo “made in Vietnam”. Bởi lẽ, như cuộc đấu thầu tại Philippines cho thấy nhận định về việc Chính phủ Thái Lan đại hạ giá gạo của mình để tranh giành thị trường này với các doanh nghiệp nước ta là không có căn cứ.

Thứ ba, sau vụ “lùm xùm” gạo nhiễm hóa chất độc hại kinh hoàng cách đây khoảng một năm, Hãng tin Reuters cuối tuần qua cho biết Chính phủ Trung Quốc đã quyết định tạm dừng sản xuất lúa gạo để giải quyết vấn nạn ô nhiễm nguồn nước và đất ở vựa lúa lớn nhất nước Hồ Nam. Rõ ràng với việc hụt hẫng hơn 26 triệu tấn, chiếm 13% tổng sản lượng lúa của nước này, cho dù Trung Quốc có kho gạo dự trữ khổng lồ 47,4 triệu tấn, gần như chắc chắn Trung Quốc sẽ phải gia tăng nhập khẩu để bù đắp một phần thiếu hụt này.

Dự báo mới nhất của tùy viên nông nghiệp Mỹ tại Bắc Kinh cho biết lượng gạo nhập khẩu của Trung Quốc sẽ đạt kỷ lục mới 4 triệu tấn trong niên vụ tới.

Nói tóm lại, sau khi lo lắng có phần thái quá để giành phần thắng trong đấu thầu gạo tại Philippines, có nhiều khả năng giá lúa gạo vùng ĐBSCL trong thời gian tới sẽ “thoát đáy”. Điều này cũng có nghĩa đa số nông dân vùng ĐBSCL đã không được hưởng lợi từ cuộc thắng thầu ngoạn mục về lượng, nhưng “thua” về giá này.