Những chuyến tàu vét trước khi "hạ cánh"

Ảnh: Việt Dũng

“Phải công khai chương trình, mục đích, kinh phí các chuyến đi nước ngoài”. Đó là ý kiến của đại biểu LÊ NHƯ TIẾN - phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội - khi trao đổi với phóng viên Tuổi Trẻ.

Ông Tiến nói:

- Tại kỳ họp này tôi đã đề cập tình trạng vào buổi “hoàng hôn nhiệm kỳ”, khi sắp về hưu hoặc chuyển giao công việc, người ta thường làm những “chuyến tàu vét” trước khi “hạ cánh”.

Tình trạng này biểu hiện ở nhiều khía cạnh như việc ký vội vàng các quyết định bổ nhiệm, đề bạt; ký gấp gáp các dự án lớn để có phần trăm trong đó; rồi những chuyến đi nước ngoài hào nhoáng dưới vỏ bọc học tập, nghiên cứu, trao đổi kinh nghiệm.

Riêng chuyện đi nước ngoài học tập kinh nghiệm là vấn đề bức xúc từ lâu nay rồi, vừa qua lại xảy ra ở nhiều nơi khiến dư luận càng thêm bức xúc. Ai cũng biết để tổ chức những chuyến đi như vậy, đặc biệt là đi Mỹ, châu Âu, Úc, Nhật Bản, Hàn Quốc... rất tốn kém.

* Có những người bạn nước ngoài rất ngạc nhiên khi thấy nhiều đoàn của VN đến nước họ nhưng lại học tập, trao đổi với cùng nội dung. Ông có nghe chuyện này không?

- Đây là vấn đề rất bức xúc đang tồn tại. Đã từng xảy ra những chuyện như trong một khoảng thời gian ngắn mà cùng bộ, ngành, địa phương ấy tổ chức các đoàn khác nhau để đi nước ngoài học tập, trao đổi kinh nghiệm về những vấn đề, nội dung tương tự nhau.

Và hãy xem lịch trình, địa điểm mà các đoàn của chúng ta mới kinh ngạc: đó là những địa danh nổi tiếng về mua sắm, cảnh quan, du lịch đắt tiền.

Tôi còn thấy trong chương trình đi của một số đoàn học tập, trao đổi rất ít, còn thời gian tham quan, ngắm cảnh, mua sắm rất nhiều.

Có những đoàn đi học tập, trao đổi chỉ một, hai buổi nhưng năm, sáu ngày còn lại dành để di chuyển từ TP này đến TP kia, từ địa danh lịch sử này đến thắng cảnh khác.

Tất nhiên, chúng ta cũng không cấm việc tranh thủ du lịch kết hợp với làm việc, nhưng khi mà thời gian đi chơi gấp nhiều lần thời gian làm việc thì thử hỏi đó là những chuyện học tập, trao đổi hay dùng tiền nhà nước để đi du lịch trá hình?

Tôi nhiều lần nghe chuyện có những người nước ngoài ngạc nhiên hỏi rằng:

“Tại sao các đoàn của VN sang gặp chúng tôi cứ trao đổi những vấn đề lặp đi lặp lại, đoàn sau hỏi y chang những câu hỏi mà đoàn trước đặt ra và đã được giải đáp? Tại sao các đoàn của các bạn về không thông tin, trao đổi với nhau?”.

Tôi đề nghị Chính phủ đưa ra các quy định cụ thể để kiểm soát vấn đề này, chẳng hạn với những nội dung đã có đoàn đi học tập, nghiên cứu thì các đoàn sau không được đi với cùng chủ đề đó nữa. 

Các chuyến đi nước ngoài đều phải công khai nội dung, lịch trình làm việc, kinh phí chuyến đi để các cơ quan có trách nhiệm và cử tri giám sát.

* Vậy còn những chuyến đi của quan chức dưới danh nghĩa được doanh nghiệp mời, đi nước ngoài bằng tiền của doanh nghiệp, ông nghĩ sao?

- Chắc hẳn khi doanh nghiệp bỏ tiền túi ra để mời quan chức nhà nước đi tham quan, học hỏi thì họ phải tính toán xem gặt hái được những gì?

Đó hẳn là những chuyến đi để vận động hành lang dự án nào đó, chính sách nào đó có lợi cho họ; là những chuyến đi để “cảm ơn” những gì mà quan chức nhà nước đã ban phát cho họ trước đó...

Đã đến lúc Chính phủ đưa ra quy định cụ thể những trường hợp nào, vị trí nào được nhận lời mời của doanh nghiệp, những trường hợp nào và vị trí nào không được nhận lời mời.