Nhiều start-up mong được linh hoạt vay vốn hơn ưu đãi thuê đất

Anh M.Q., nhà sáng lập một start-up SaaS với hơn 100 khách hàng doanh nghiệp sau ba năm hoạt động, cho biết: "Chúng tôi chỉ vài chục người, làm việc trực tuyến từ TP.HCM, Đà Nẵng, Hà Nội, nên không cần mặt bằng lớn. Chúng tôi cần pháp lý linh hoạt hơn để huy động vốn thuận tiện".

Ba công tác cấp bách phát triển kinh tế tư nhân

Để triển khai hiệu quả nghị quyết số 68 về phát triển kinh tế tư nhân, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh cần tập trung vào một số công tác cấp bách, trong đó có những chính sách riêng để hỗ trợ cho các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo.

Theo đó, một loạt chính sách được đưa ra nhằm hỗ trợ trực tiếp cho cộng đồng start-up, vốn là lực lượng quan trọng trong hệ sinh thái đổi mới sáng tạo nhưng lâu nay thường lọt thỏm giữa các gói hỗ trợ chung.

Những giải pháp này bao gồm: triển khai ngay gói tín dụng ưu đãi riêng cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, thông qua quỹ bảo lãnh tín dụng nhà nước; dành quỹ đất ưu tiên 5-10% tại các khu công nghiệp công nghệ cao cho start-up thuê với giá ưu đãi; mở rộng mô hình sandbox pháp lý toàn quốc, cho phép thử nghiệm thực tế với công nghệ tài chính, trí tuệ nhân tạo, công nghệ nông nghiệp trong khung thời gian bảo vệ pháp lý rõ ràng…

Những chính sách này nhận được nhiều kỳ vọng từ cộng đồng khởi nghiệp, bởi chúng thể hiện sự ghi nhận rõ ràng về vai trò của start-up trong nền kinh tế.

Đồng thời, chúng cũng cho thấy nỗ lực đo ni đóng giày cho một khu vực có đặc thù rất khác so với doanh nghiệp truyền thống.

Tuy nhiên, sự đa dạng về ngành nghề, mô hình kinh doanh và giai đoạn phát triển của hơn 4.000 start-up hiện nay cũng đặt ra yêu cầu cao hơn cho quá trình triển khai chính sách.

Việc thực thi cần đảm bảo sự linh hoạt, phân loại đúng đối tượng và thiết kế cơ chế phù hợp với từng nhóm doanh nghiệp.

Đề xuất gói bảo lãnh không cần tài sản thế chấp

Một trong những rào cản lớn nhất hiện nay với start-up Việt Nam là khả năng tiếp cận nguồn vốn đa dạng. Hiện các công ty chủ yếu dựa vào dòng tiền từ kinh doanh, nhà đầu tư thiên thần hoặc các quỹ đầu tư mạo hiểm.

Bà Lê Hoàng Uyên Vy, giám đốc điều hành Do Ventures kiêm chủ tịch Tổ chức Phát triển đầu tư vốn tư nhân Việt Nam (VPCA), cho rằng gói tín dụng ưu đãi riêng cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, thông qua quỹ bảo lãnh tín dụng nhà nước là một bước tiến quan trọng trong hệ sinh thái.

Tuy nhiên, đặc thù của các start-up đổi mới sáng tạo là thường chưa có tài sản đảm bảo, dòng tiền chưa ổn định và mức độ rủi ro cao hơn so với các doanh nghiệp truyền thống.

Vì vậy, theo bà Vy, việc thiết kế các gói bảo lãnh không yêu cầu tài sản thế chấp, hoặc áp dụng tiêu chí linh hoạt hơn với các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, có thể là một hướng đi giúp mở rộng khả năng tiếp cận chính sách cho đúng đối tượng.

Ưu đãi thuê đất: chọn đúng đối tượng

Song song với vấn đề vốn, nếu dành 5-10% quỹ đất tại các khu công nghiệp công nghệ cao cho start-up thuê với giá ưu đãi được thực hiện cũng là một sự quan tâm của Nhà nước đến nhu cầu phát triển hạ tầng cho start-up.

Theo ông Lê Nhật Quang - giám đốc Trung tâm Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo ĐHQG-HCM (IEC), đây là chính sách rất cần thiết và thực tế, thể hiện quyết tâm lồng ghép hoạt động khuyến khích hỗ trợ doanh nghiệp định hướng đổi mới sáng tạo trên tảng công nghiệp công nghệ cao.

Tuy nhiên, không phải start-up nào cũng cần mặt bằng trong khu công nghiệp công nghệ cao. Vì vậy, việc thực thi chính sách này cần tiếp cận một cách linh hoạt, dựa trên nhu cầu thực tế của từng nhóm start-up.

Cụ thể, các start-up hoạt động thuần trong lĩnh vực số như công nghệ tài chính, công nghệ tài chính hay phần mềm dưới dạng dịch vụ (SaaS) thường không có nhu cầu về mặt bằng sản xuất, mà cần môi trường pháp lý thử nghiệm linh hoạt và hệ sinh thái kết nối thị trường.

Trong khi đó, theo ông Quang, các start-up về công nghệ sản xuất, vật liệu, thiết bị thông minh… lại rất cần không gian thử nghiệm, sản xuất quy mô nhỏ, phòng lab chuyên dụng.

Nhóm này cần được tiếp cận hạ tầng phù hợp, bao gồm mặt bằng thử nghiệm và kết nối với hệ sinh thái nghiên cứu - phát triển (R&D).

Riêng với các start-up nông nghiệp công nghệ cao hoặc theo đuổi chuyển đổi xanh, ông Quang cho rằng nên bố trí mặt bằng tại các vùng vệ tinh gắn với vùng nguyên liệu, trung tâm logistics và các cơ sở nghiên cứu nông nghiệp. Việc dồn hết vào các khu công nghệ cao đô thị có thể không phù hợp với đặc thù của nhóm này.

"Các start-up công nghệ cao có sản phẩm vật lý như thiết bị y tế, robot, công nghệ vật liệu, điện tử, vi mạch... là đối tượng phù hợp nhất với chính sách ưu tiên bố trí đất trong khu công nghệ cao. Họ cần không gian sản xuất thử nghiệm, kiểm định chất lượng và sản xuất lô nhỏ", - ông Quang nhận định.

Ngoài ra, theo bà Uyên Vy, bên cạnh ưu đãi về mặt bằng, chính sách có thể được tích hợp thêm các dịch vụ hỗ trợ giá trị gia tăng, ví dụ như thiết bị dùng chung, tư vấn công nghệ, hỗ trợ R&D để tối ưu hóa hiệu quả.

Động lực mới cho phát triển kinh tế

Tuổi Trẻ Online trân trọng giới thiệu toàn văn bài viết 'Động lực mới cho phát triển kinh tế' của Tổng Bí thư Tô Lâm.