Nhiều doanh nghiệp ôtô sắp từ giã VN?

Ôtô nhập khẩu từ ASEAN, Ấn Độ giá rẻ đang là thách thức không nhỏ với ngành sản xuất ôtô trong nước. Trong ảnh: ôtô Hyundai i10 nhập khẩu từ Ấn Độ đang được bày bán tại TP.HCM - Ảnh: Hữu Khoa

Trong khi đó, ôtô từ Indonesia, Ấn Độ đang bắt đầu ào vào VN với giá có dòng chỉ 84 triệu đồng/xe.

“Các doanh nghiệp (DN) Nhật Bản đang đầu tư trong ngành sản xuất xe hơi có thể đóng, hoặc thu hẹp mảng sản xuất lắp ráp xe hơi tại VN” - ông Takimoto Koji, trưởng đại diện JETRO tại TP.HCM, đã chia sẻ với Tuổi Trẻ.

Hiện Nhật Bản có 4 hãng sản xuất xe hơi tại VN là Honda, Toyota, Suzuki và Mazda nhưng đại diện Jetro chưa tiết lộ hãng nào sẽ rời VN...

Xe từ Ấn Độ giá chỉ khoảng 84 triệu đồng

Theo số liệu mới nhất từ Tổng cục Hải quan, tính trung bình, tháng 1-2017 mỗi ôtô nhập về VN có mức giá chỉ còn khoảng 20.800 USD/chiếc (chưa thuế), trong khi giá trung bình xe nhập khẩu tháng 1-2016 là 25.300 USD/chiếc.

Trong đó, dòng xe từ Ấn Độ nhập về có mức thấp nhất, trung bình chỉ khoảng 3.700 USD (tương đương khoảng 84 triệu đồng/xe, chưa thuế); xe nhập từ Indonesia có giá trung bình chỉ khoảng 440 triệu đồng...

Đáng chú ý, tốc độ tăng nhập khẩu từ ASEAN rất mạnh, nhất là các dòng ôtô đến từ Thái Lan và Indonesia. Trong đó, riêng nhập khẩu ôtô từ Indonesia tăng đột biến khi đạt 1.823 chiếc, trong khi cùng kỳ năm trước chỉ có... 1 chiếc.

Đối với các thị trường ngoài ASEAN, nhập khẩu ôtô từ Ấn Độ ghi nhận mức tăng mạnh với 1.006 chiếc.

Ghi nhận của Tuổi Trẻ chiều 15-2 tại nhiều showroom ôtô khá nhộn nhịp khách hàng đến xem và hỏi mua các dòng xe có mức giá dưới 500 triệu đồng. Anh Thành Chung, ngụ Q.7, nêu lý do ưu ái xe nhập khẩu vì nhận định cùng là một dòng xe, nhưng xe sản xuất ở Thái Lan cảm giác chạy êm hơn hẳn so với xe mới sản xuất ở VN.

“Có thể chuẩn xe ở VN thấp hơn nên giá rẻ hơn, nhiều phụ kiện chỉ có xe nhập được trang bị” - anh Chung nói.

Anh Nguyễn Đức Toàn (Hoàng Mai, Hà Nội) cho biết anh đi tìm xe từ Indonesia, vì bây giờ cần xe để đi lại an toàn. Với tầm tiền dưới 400 triệu đồng, anh dự kiến mua dòng xe từ ASEAN thay vì mua một số dòng của Hàn Quốc đã bị “quen mặt” là giá rẻ.

Xu hướng nhập thay vì sản xuất

Trước đánh giá của đại diện JETRO, Tuổi Trẻ có hỏi một số hãng sản xuất xe hơi nhưng đều chưa nhận được trả lời. Theo một số chuyên gia và người nhiều năm kinh doanh ôtô, việc các DN sản xuất lắp ráp ôtô vốn FDI rời VN, nếu xảy ra, là điều dễ hiểu.

Vì ta cứ ưu đãi, trong khi không có đủ áp lực nên hưởng xong ưu đãi, đến khi nhập khẩu hiệu quả hơn thì họ sẽ bỏ sản xuất, đi nhập khẩu chứ không thể “làm từ thiện” được.

Theo ông Lê Nguyễn Minh Tuấn - giám đốc kinh doanh Saigon Ford Phổ Quang (TP.HCM), thuế đã giảm dần và từ 1-1-2017, các dòng xe dung tích nhỏ, dưới 9 chỗ ngồi nhập từ ASEAN được giảm thuế 10% (chỉ còn 30%). Nên theo quan sát của anh, các hãng ôtô đều duy trì hai mảng kinh doanh độc lập là lắp ráp và nhập khẩu về bán.

Khi biểu thuế ôtô VN giảm giúp giá ôtô giảm đến hàng trăm triệu đồng/chiếc thì ông Tuấn cho rằng các hãng sản xuất sẽ chuyển sang nhập khẩu, thu hẹp dần mảng sản xuất.

Chủ một showroom ôtô trên đường Lê Văn Lương kéo dài (Hà Nội) cũng cho rằng qua việc nhập hàng, anh nhận thấy việc giảm thuế mạnh đã khiến nhiều hãng ôtô chuyển hướng nhập khẩu nguyên chiếc thay vì sản xuất, lắp ráp tại VN.

Dẫn chứng với hãng T, anh nêu họ chỉ lắp ráp dòng xe có dung tích nhỏ 1.5L, còn lại phần lớn là nhập khẩu từ Thái Lan.

Chính sách sai lầm?

Theo một chuyên gia thuộc Viện Nghiên cứu chiến lược và chính sách công nghiệp (Bộ Công thương), những sai lầm trong chính sách, chiến lược phát triển ngành ôtô trước đây đã khiến ngành ôtô trong nước không có động lực để nội địa hóa.

“Ôtô đắt thì làm sao mà người dân mua được? Các chính sách thuế lên xuống, thiếu ổn định thì doanh nghiệp khó mà đầu tư để nội địa hóa” - vị này nói.

Theo Trần Hồng Ninh - giám đốc Công ty Bệnh viện ôtô, thực trạng hiện nay của ngành công nghiệp ôtô là kết quả của một chính sách nói nhiều mà không chịu hành động. VN mời gọi những nhà sản xuất ôtô lớn, dành cho họ nhiều ưu đãi nhưng lại không khuyến khích nghiên cứu và phát triển sản phẩm.

“VN không có sản phẩm hỗ trợ cho ngành ôtô. Cùng với thị trường nhỏ, chi phí cao, ngành sản xuất ôtô VN nhanh chóng gặp khó” - ông Ninh nói.

Theo JETRO, để hỗ trợ DN vượt qua áp lực sau năm 2018, chính sách của VN nên tập trung vào giảm giá và kiểm soát nhập khẩu xe nguyên chiếc từ ASEAN.

Ông Takimoto Koji cho rằng thời gian còn quá ngắn cho VN kịp thay đổi lớn trong ngành công nghiệp hỗ trợ. Vì vậy, VN cần làm sao tăng quy mô tiêu thụ để giữ được chân các nhà sản xuất xe hơi.