Nhiệt điện than lại đối mặt thách thức: chạy 20 năm phải đổi nhiên liệu

Ngày 12-6, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã chủ trì cuộc họp với các doanh nghiệp về kế hoạch chuyển đổi nhiên liệu với nhà máy nhiệt điện than theo lộ trình được đưa ra trong Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia giai đoạn 2021 - 2030 và tầm nhìn 2050, nhằm thực hiện cam kết của Việt Nam tại COP26.

Nhiều khó khăn trong chuyển đổi nhiên liệu nhà máy nhiệt điện than

Theo ông Diên, việc chuyển đổi nhiên liệu than sang nhiên liệu biomass và ammoniac cần phải có kế hoạch, lộ trình phù hợp. Mục tiêu là đảm bảo phát thải CO₂ theo lộ trình đã cam kết, không ảnh hưởng đến an ninh năng lượng, đảm bảo cung cấp điện.

Cụ thể, theo lộ trình chuyển đổi nhiên liệu than sang sử dụng nhiên liệu sinh khối và ammoniac tại nhà máy nhiệt điện than, sẽ áp dụng khi đủ 20 năm vận hành, đảm bảo hiệu quả kinh tế của nhà máy. Với nhà máy không thực hiện chuyển đổi, sẽ nghiên cứu xây dựng phương án dừng hoạt động khi vận hành đủ 40 năm.

Phó tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) Nguyễn Tài Anh cho biết đang quản lý, vận hành 15 nhà máy nhiệt điện than với công suất 12.633 MW. Có 2 tổ máy đã vận hành trên 20 năm; 8 tổ máy đã vận hành ở mức gần 40 năm trở lên. Năm 2030 có thêm 4 tổ máy vận hành trên 20 năm với tổng công suất 1.230 MW.

Hiện EVN đã và đang tiến hành nghiên cứu, thử nghiệm và có kế hoạch chuyển đổi với một số tổ máy của nhà máy như: Uông Bí mở rộng (tổ máy S7), Quảng Ninh (S1, S2) với loại nhiên liệu dự kiến sinh khối/ammoniac…

Khó khăn trong chuyển đổi nhiên liệu, theo ông Tài Anh, là công nghệ đốt trộn ammoniac trên thế giới chưa hoàn thiện, mới chỉ trong giai đoạn thử nghiệm nên ở Việt Nam chưa có nhà máy nào thử nghiệm, đánh giá tác động. Việc cung cấp nhiên liệu ammoniac/sinh khối cũng hạn chế để đảm bảo vận hành lâu dài, ổn định.

Nhiều ý kiến cho rằng giá biomass cao hơn giá than, chưa có cơ chế hỗ trợ giá chuyển đổi; đánh giá việc chuyển đổi tác động đến công nghệ nhà máy; các điều khoản hợp đồng mua bán điện; vướng mắc về thủ tục cấp phép; môi trường, chi phí đầu tư cải tạo, nâng cấp lớn, giá thành sản xuất điện sẽ có xu hướng tăng…

Ông Ngô Trí Thịnh - tổng giám đốc Tổng công ty Điện lực TKV - kiến nghị Chính phủ, Bộ Công Thương cần sớm có lộ trình và các cơ chế, chính sách cụ thể (về quy hoạch vùng nguyên liệu, hỗ trợ tài chính, giá bán điện...) làm cơ sở để các nhà máy nhiệt điện và các đơn vị liên quan triển khai.

Xây dựng lộ trình phù hợp chuyển đổi nhiên liệu

Nhấn mạnh vai trò của các nhà máy nhiệt điện than trong đảm bảo cung cấp điện phục vụ đời sống sản xuất, kinh doanh, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đề nghị chủ sở hữu các nhà máy nhiệt điện than rà soát lại phương án để chuẩn bị nguồn nhiên liệu sơ cấp, phục vụ hoạt động trong mọi tình huống.

Bộ trưởng giao Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo chủ trì với các đơn vị có liên quan tiếp tục nghiên cứu, đề xuất các cơ chế chính sách từ phía Việt Nam dựa vào những cam kết của các tổ chức quốc tế để đưa ra một số cơ chế chính sách ban đầu.

Phải 'chỉn chu' với quy hoạch điện 8

Một nhà đầu tư điện gió từ Thái Lan có dự án mắc kẹt vì không kịp hưởng giá cố định (FIT) và đang phải đàm phán giá chuyển tiếp đã than thở rằng nếu tình trạng này cứ kéo dài, doanh nghiệp phải cân nhắc việc tiếp tục đầu tư ở Việt Nam.