Nguy cơ khiến 3 tỉ người khó tiếp cận vaccine phòng COVID-19

Y tá Marguerite Ouangraoua tại trạm xá ở làng Zeguedessin, ngoại ô thủ đô Ouagadougou, Burkina Faso bên cạnh tủ lạnh lưu trữ vaccine. Ảnh: medicalxpress.com

Một trạm y tế nhỏ tại Burkina Faso đã gần 1 năm qua không có tủ lạnh. Đây là ví dụ cho thấy gần 3 tỷ người trên thế giới có thể không tiếp cận được vaccine phòng COVID-19 đảm bảo.

Hãng thông tấn AP (Mỹ) cảnh báo hậu quả là người nghèo khắp thế giới, nhóm chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ COVID-19, lại có nguy cơ khó hồi phục nhất.

Duy trì chuỗi cung ứng lạnh cho vaccine phòng COVID-19 là điều không dễ dàng ngay cả với những quốc gia giàu có vì cần duy trì mức nhiệt khoảng -70 độ C. Thiết bị bảo quản lạnh y tế với mức nhiệt -70 độ C thậm chí còn khá hiếm tại các bệnh viện Mỹ và châu Âu.

Các chuyên gia cảnh báo rằng nhiều nơi trên thế giới thiếu thiết bị bảo quản lạnh để đảm bảo hiệu quả của chương trình vaccine, trong đó bao gồm Trung Á, Đông Nam Á, Mỹ Latinh và Ấn Độ, châu Phi. Như vậy, hàng tỷ người đang sống tại những quốc gia chưa có cơ sở hạ tầng cần thiết để duy trì chuỗi cung ứng lạnh cho vaccine.

Y tá Julienne Zoungrana tại trạm y tế tại Burkina Faso cho biết khi tủ lạnh hỏng từ mùa thu năm 2019, cơ cở này không còn trữ vaccine phòng bại liệt, uốn ván… Khi có nhu cầu, nhân viên tại đây thường phải đi xe máy 40 phút đến bệnh viện tại Ouagadougou, lấy vaccine và cho vào hộp giữ lạnh rồi mang về trạm xá.

Giám đốc chương trình vaccine quốc gia Burkina Faso - bà Issa Ouedraogo - cho biết nước này vẫn thiếu 1.000 tủ trữ lạnh y tế và chưa đầy 40% các cơ sở y tế cung cấp dịch vụ tiêm vaccine có thiết bị bảo quản lạnh đáng tin cậy.

Đối với những quốc gia như Burkina Faso, cơ hội tốt nhất để nhận vaccine phòng COVID-19 là qua sáng kiến Covax của Liên minh Toàn cầu về Vaccine và Tiêm chủng (GAVI) và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Mục đích của Covax là phân phối công bằng vaccine phòng COVID-19.

Theo WHO, 42 vaccine phòng COVID-19 đang được thử nghiệm lâm sàng và 151 loại khác được đánh giá tiền lâm sàng. Loại vaccine nhiều khả năng được sử dụng trong chương trình Covax cần được lưu trữ ở mức nhiệt 2-8 độ C.

Ông Tinglong Dai tại Đại học Johns Hopkins (Mỹ) cho rằng cần sáng tạo để giữ chuỗi cung ứng lạnh không thay đổi khi vaccine phòng COVID-19 được phân phối ở quy mô toàn cầu. GAVI đã thí nghiệm vận chuyển vaccine bằng máy bay không người lái.

Ngay cả trước khi dịch COVID-19 xảy ra, GAVI và Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) đã phối hợp để cung cấp cho nhiều nơi tại châu Á cùng châu Phi thiết bị bảo quản lạnh trữ vaccine và từ năm 2017 đã trang bị cho 40.000 cơ sở. UNICEF đang đề nghị các chính phủ xem xét những vật tư cần thiết để duy trì nguồn cung ứng vaccine và lên kế hoạch cụ thể.

Để duy trì chuỗi cung ứng lạnh tại các quốc gia đang phát triển, các tổ chức quốc tế đang xem xét lắp đặt hàng chục nghìn tủ lạnh trữ vaccine dùng năng lượng Mặt Trời. Để đảm bảo vaccine giữ nhiệt độ ổn định đến khi được tiêm cho bệnh nhân sẽ cần có những thiết bị bảo quản lạnh di động, nguồn điện đáng tin cậy, đường sá thông thoáng và kế hoạch hợp lý.