05/07/2013 13:52 GMT+7

Người nhân - Võ Hồng

TRẦN NHÃ THỤY
TRẦN NHÃ THỤY

TT - Hiếm có một nhà văn nào mà ngay khi còn sống cho đến khi qua đời vẫn luôn được bạn đọc lẫn đồng nghiệp mến mộ về tài năng và kính trọng về nhân cách như Võ Hồng. Do vậy câu "cái quan định luận" (đợi đến khi đậy nắp quan tài rồi mới có thể luận xét về một con người) xem ra không cần áp dụng trong trường hợp Võ Hồng (!)

Phóng to
Sách do Công ty văn hóa Hương Trang và NXB Trẻ ấn hành - Ảnh: T.N.T.

Cố nhiên là với một nhà văn - người sáng tạo, thì sau khi mất đi chúng ta có cơ hội được suy ngẫm, hồi tưởng một cách tập trung hơn. Sách Văn chương và nhân cách Võ Hồng - tập sách ra mắt nhân kỷ niệm 100 ngày mất Võ Hồng (ông sinh ngày 5-5-1921, mất ngày 31-3-2013) cũng nằm trong ý nghĩa ấy.

Hoàng Như Mai, Nguyễn Huệ Chi, Trần Hữu Tá, Huỳnh Như Phương, Trần Huiền Ân, Ðỗ Hồng Ngọc, Nguyễn Trọng Chức, Ðặng Minh Châu, Nguyễn Lệ Uyên, Phạm Chu Sa, Mang Viên Long... là những cây bút góp mặt trong tập sách này. Xen kẽ giữa những bài viết và các cuộc trò chuyện, bên cạnh những dòng kể về đời là bình luận về văn, từ đó mà văn chương và nhân cách Võ Hồng thêm một lần đậm rõ.

"Võ Hồng viết bằng cả tấm lòng nhân hậu, những vùng quê ông miêu tả nhiều nơi thật nghèo khó khô cằn, nhưng dưới ngòi bút của ông dàn trải sự bao dung trìu mến"... Ðó là những dòng mà Trần Huiền Ân viết về Võ Hồng, mà có lẽ cũng trùng với nhận định của nhiều người. Quả vậy, từ khi còn đang học lớp đệ tam Trường College Quy Nhơn (năm 1939) đến khi trở thành thầy giáo dạy học, Võ Hồng đồng thời trở thành nhà văn của "những yêu thương nặng tình quê hương". Ðó là chủ ý của ông. Bởi từ năm 1940 khi ra Hà Nội học tú tài, Võ Hồng chợt nhận ra người Hà Nội hầu như không biết gì về miền Nam, đặc biệt là dải đất miền Trung. "Ði qua phố Chợ Hôm, tôi nghe có người chỉ tôi mà nói: "Ở nước Xè Goòng ra". Mấy bà bạn của má Bảo Loan (cô bạn gái của tôi) đều là bà tham, bà đốc, bà phán đàng hoàng mà không hề biết thành phố Sông Cầu, tỉnh Phú Yên quê tôi, mà chỉ nói gọn là tôi ở trong Huế ra. Với các bà, miền Nam chỉ có Huế và Xè Goòng"... (trích trả lời phỏng vấn của Võ Hồng). Từ đó mà Võ Hồng ý thức viết "chuyện quê nhà".

Có nhiều người cho rằng do nghề giáo quy định tính cách và văn phong Võ Hồng. Ðiều ấy đúng nhưng chưa đủ. Võ Hồng làm văn chương như một cách ứng xử đẹp với cuộc đời, với đất mẹ quê hương và với thiên nhiên ban sơ quanh mình. Với những nhà văn, ngay từ khởi đầu đã dọn cho mình một tâm thế, đã không ngừng mở một con đường riêng, thì đó là một nhà văn lớn hay chí ít cũng là một cây bút tử tế.

Bởi vì Võ Hồng, ngoài nhà văn còn là một nhà giáo với nhiều thế hệ học trò, cho nên nói về nhân cách của Võ Hồng là còn nói về nhân cách của một nhà giáo. Trong bài viết Nghĩ về hai bậc tôn sư, Phan Long Côn có nhắc lại lời của thầy Võ Hồng rằng: "Thầy giáo phải có cốt cách của sư tử, không được có cốt cách của loài cáo loài chồn". Còn trong bài Kéo dây - gọi Võ Hồng, tác giả Lý Không Minh có dẫn lại lời của Võ Hồng rằng: "Người giàu sang thì tiễn đưa bằng của cải, người nhân thì tiễn người bằng lời nói. Tôi không được giàu sang, trộm tự coi mình là người nhân nên tiễn ông bằng lời nói"... Người nhân, theo cách nói miền Trung của Võ Hồng là nói về người hiền, người có lòng nhân từ. Và, những lời nói đó chính là những trang văn, những trầm tư để lại của Võ Hồng.

TRẦN NHÃ THỤY

Bình luận hay

Chia sẻ

Tuổi Trẻ Online Newsletters

Đăng ký ngay để nhận gói tin tức mới

Tuổi Trẻ Online sẽ gởi đến bạn những tin tức nổi bật nhất

Bình luận (0)
Tối đa: 1500 ký tự

Tin cùng chuyên mục

Nguyên Minh với Màu tím hoa mua

TT - Màu tím hoa mua là tác phẩm văn học thứ năm của nhà văn Nguyên Minh - một cây bút kỳ cựu trong làng văn, làng báo từ trước năm 1975 đến nay.

Nguyên Minh với Màu tím hoa mua

Đọc di cảo, thương cụ Vương

TT - Cụ Vương Hồng Sển lại vừa gặp gỡ những người đọc mình bằng quyển Tạp bút năm Giáp Tuất 1994 (di cảo), là những trang viết sau cùng của một đời người cặm cụi vừa học vừa chơi, và tìm tòi khảo cứu.

Đọc di cảo, thương cụ Vương

Ông Sáng "chơi không" mà vẫn có sách

TT - Nhiều người quái lạ vì thế, thấy nhà văn Nguyễn Quang Sáng toàn chơi mà tác phẩm vẫn nhiều. Ông có đặc điểm là viết ở trong đầu sẵn nên nhanh lắm.

Ông Sáng

Sài Gòn xứng được yêu thương

TT - Ra mắt độc giả dịp tết này, Sài Gòn - chuyện đời của phố như một món quà rất duyên dành cho những ai yêu Sài Gòn.

Sài Gòn xứng được yêu thương

Mikhail Samarsky: "Tôi nguyện suốt đời giúp đỡ người khiếm thị"

TTO - "Tôi đã nguyện rằng dù sau này làm việc gì kiếm sống thì vẫn sẽ viết văn và giúp đỡ người khiếm thị" - đó là chia sẻ của thần đồng văn học Nga 17 tuổi Mikhail Samarsky trong cuộc giao lưu sáng 27-12 tại TP.HCM.

Mikhail Samarsky:

Nhà văn Nguyễn Đông Thức giao lưu Đường vẫn còn dài

TT - Nhân dịp tái bản ba tập sách và ghi dấu thời điểm về hưu, nhà văn Nguyễn Đông Thức sẽ có cuộc giao lưu với bạn đọc TP.HCM lúc 10g ngày 28-12 tại nhà sách Ebook Phương Nam Vincom (tầng B2, 72 Lê Thánh Tôn, Q.1).

Nhà văn Nguyễn Đông Thức giao lưu Đường vẫn còn dài
Tất cả bình luận (0)
Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng, xin vui lòng viết bằng tiếng Việt có dấu.
Được quan tâm nhất
Mới nhất
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đâu tiên bình luận về bài viết.
Tối đa: 1500 ký tự
Avatar
Đăng ký bằng email
Khi bấm "Đăng ký" đồng thời bạn đã đồng ý với điều khoản của toà soạn Đăng ký
Đăng nhập
Thông tin bạn đọc Thông tin của bạn đọc sẽ được bảo mật an toàn và chỉ sử dụng trong trường hợp toà soạn cần thiết để liên lạc với bạn.
Gửi bình luận
Đóng
Hoàn thành
Đóng

Bình luận (0)
Tối đa: 1500 ký tự
Tất cả bình luận (0)
Ý kiến của bạn sẽ được biên tập trước khi đăng, xin vui lòng viết bằng tiếng Việt có dấu.
Được quan tâm nhất
Mới nhất
Hiện chưa có bình luận nào, hãy là người đâu tiên bình luận về bài viết.
Tối đa: 1500 ký tự
Avatar